մարդ

亚美尼亚语

词源

源自古典亞美尼亞語 մարդ (mard)。

发音

• (東亞美尼亞語) 國際音標^(幫助): /mɑɾtʰ/, [mɑɾtʰ]
• (西亞美尼亞語) 國際音標^(幫助): /mɑɾt/, [mɑɾtʰ]

• 音頻 (東亞美尼亞語)：

  (檔案)

名词

մարդ • (mard)

1. 人，人類

   առաջին մարդ ― aṙaǰin mard ― (教會用語) 第一個人，亞當

   քեզ մարդ ասողին ― kʿez mard asoğin ― 你不配被稱作人

   մարդ աստծո (աստուծո) ― mard astco (astuco) ― (責罵) 天哪，你真的是！

   գործի մարդ ― gorci mard ― 工作所需的人

   մարդ էլ կա, մարդ էլ ― mard ēl ka, mard ēl ― 人與人之間並不相似

   մարդ չեղավ` գլխներիս կրակ եղավ ― mard čʿeğav` glxneris krak eğav ― 災禍降臨到我們身上

   մարդը մարդակից չի ջոկում ― mardə mardakicʿ čʿi ǰokum ― 他/她愚笨

   մարդ դառնալ ― mard daṙnal ― 成長為有智慧的大人

   մարդու բնույթ ― mardu bnuytʿ ― 人性

   մարդուն մեկը ― mardun mekə ― 某人

   մարդ լինել ― mard linel ― 做人

   մարդ գլուխ ― mard glux ― 對每個人

   մարդու տեղ դնել ― mardu teğ dnel ― 視作並作為人類對待

   մարդ մնալ ― mard mnal ― 保持人性

2. 男人
3. 丈夫

   մարդ առնել ― mard aṙnel ― 嫁人

   մարդու գնալ ― mardu gnal ― 嫁人

   մարդ ու կին ― mard u kin ― 夫妻

   մարդու տալ ― mardu tal ― 把……嫁出去 (字面意思是「給……一個丈夫」)

4. 工人，勞工
5. 某人
6. (以複數形式) 人們；人民

变格

	單數	複數
主格	մարդ (mard)	մարդիկ (mardik)
與格	մարդու (mardu)	մարդկանց (mardkancʿ)
奪格	մարդուց (marducʿ)	մարդկանցից (mardkancʿicʿ)
工具格	մարդով (mardov)	մարդկանցով (mardkancʿov)
方位格	—	—
	定
主格	մարդը/մարդն (mardə/mardn)	—
與格	մարդուն (mardun)	—
	第一人稱所有格
主格	մարդս (mards)	մարդիկս (mardiks)
與格	մարդուս (mardus)	մարդկանցս (mardkancʿs)
奪格	մարդուցս (marducʿs)	մարդկանցիցս (mardkancʿicʿs)
工具格	մարդովս (mardovs)	մարդկանցովս (mardkancʿovs)
方位格	—	—
	第二人稱所有格
主格	մարդդ (mardd)	մարդիկդ (mardikd)
與格	մարդուդ (mardud)	մարդկանցդ (mardkancʿd)
奪格	մարդուցդ (marducʿd)	մարդկանցիցդ (mardkancʿicʿd)
工具格	մարդովդ (mardovd)	մարդկանցովդ (mardkancʿovd)
方位格	—	—
不規則的複數形式來自古典亞美尼亞語մարդիկ (mardik)，մարդ (mard)的集合名詞形式。

u-類，複數不規則，有生 (東亞美尼亞語)

衍生词汇

• ձնեմարդ (jnemard)

古亚美尼亚语

词源

源自原始印歐語 *mr̥tós。

名词

մարդ (mard)

1. 人

   կին մարդ ― kin mard ― 女人

   Որդի Մարդոյ ― Ordi Mardoy ― 人類之子

   Մարդ եւ Աստուած ― Mard ew Astuac ― 人神

   բարի մարդ ― bari mard ― 誠實可敬的人

   բարեսիրտ մարդ ― baresirt mard ― 有同情心、慷慨無私的人

   մարդն անօրէնութեան ― mardn anōrēnutʿean ― 敵基督

   յարգէ մարդ ― yargē mard ― 稻草人

   մարդ ի մարդոյ ― mard i mardoy ― 從一個人到另一個人

   ամենայն մարդ ― amenayn mard ― 每個人

   մարդ առ մարդ կուտակիլ ― mard aṙ mard kutakil ― 人擠人

   արար Աստուած զմարդն ի պատկեր իւր ― arar Astuac zmardn i patker iwr ― 上帝按照自己的形象造人

2. 男人

   գեղեցիկ մարդ ― geğecʿik mard ― 帥哥

   արժանի մարդոյ ― aržani mardoy ― 有男子氣概的

   անարժան մարդոյ ― anaržan mardoy ― 缺乏男子氣概的

   ի բաց մերկանալ զմարդն հին ― i bacʿ merkanal zmardn hin ― 敷衍老頭兒

3. 凡人，普通人
4. 人類

   ի բարեբաստութիւն մարդոյս ― i barebastutʿiwn mardoys ― 為了全人類的幸福

用法说明

複數常用集合名詞մարդիկ (mardik)表達。而在現代亞美尼亞語中，մարդիկ (mardik)的變格形已經取代了規則的複數形式。

变格

	單數		複數
主格	մարդ (mard)		մարդք (mardkʿ)
屬格	մարդոյ (mardoy)		մարդոց (mardocʿ)
與格	մարդոյ (mardoy)		մարդոց (mardocʿ)
賓格	մարդ (mard)		մարդս (mards)
奪格	մարդոյ (mardoy)		մարդոց (mardocʿ)
工具格	մարդով (mardov)		մարդովք (mardovkʿ)
方位格	մարդ (mard)		մարդս (mards)
與格/方位格可作մարդում (mardum)。

o-類

衍生词汇

• աղճկամարդ (ağčkamard)
• աղջկամարդ (ağǰkamard)
• այծամարդ (aycamard)
• անմարդ (anmard)
• անմարդաբնակ (anmardabnak)
• անմարդագոյն (anmardagoyn)
• անմարդաձայն (anmardajayn)
• անմարդանամ (anmardanam)
• անմարդասէր (anmardasēr)
• անմարդասիրելի (anmardasireli)
• անմարդասիրութիւն (anmardasirutʿiwn)
• անմարդացուցանեմ (anmardacʿucʿanem)
• անմարդի (anmardi)
• անմարդիմ (anmardim)
• անմարդութիւն (anmardutʿiwn)
• աշխարհամարդ (ašxarhamard)
• աստուածամարդ (astuacamard)
• բազմամարդ (bazmamard)
• բազմամարդացուցանեմ (bazmamardacʿucʿanem)
• բազմամարդի (bazmamardi)
• բազմամարդիկ (bazmamardik)
• բազմամարդոյ (bazmamardoy)
• բազմամարդութիւն (bazmamardutʿiwn)
• բազմարդիւն (bazmardiwn)
• բարեմարդիկ (baremardik)
• բարեմարդութիւն (baremardutʿiwn)
• երդումարդ (erdumard)
• կիսամարդ (kisamard)
• կիսամարդի (kisamardi)
• կնամարդ (knamard)
• կնամարդի (knamardi)
• կողամարդ (koğamard)
• մախամարդակ (maxamardak)
• մանկամարդ (mankamard)
• մարդաբանեմ (mardabanem)
• մարդաբար (mardabar)
• մարդաբնակ (mardabnak)
• մարդաբոյս (mardaboys)
• մարդագայլ (mardagayl)
• մարդագերի (mardageri)
• մարդագերութիւն (mardagerutʿiwn)
• մարդագին (mardagin)
• մարդագլուխ (mardaglux)
• մարդագող (mardagoğ)
• մարդադատիչ (mardadatičʿ)
• մարդադարման (mardadarman)
• մարդադաւ (mardadaw)
• մարդադաւան (mardadawan)
• մարդադաւանութիւն (mardadawanutʿiwn)
• մարդադաւութիւն (mardadawutʿiwn)
• մարդադէմ (mardadēm)
• մարդազգեստ (mardazgest)
• մարդազեն (mardazen)
• մարդազոհ (mardazoh)
• մարդազոհութիւն (mardazohutʿiwn)
• մարդաթափ (mardatʿapʿ)
• մարդաթիւ (mardatʿiw)
• մարդալից (mardalicʿ)
• մարդախանձ (mardaxanj)
• մարդախանձութիւն (mardaxanjutʿiwn)
• մարդախառն (mardaxaṙn)
• մարդախիտ (mardaxit)
• մարդախնդիր (mardaxndir)
• մարդախոհ (mardaxoh)
• մարդախողխող (mardaxoğxoğ)
• մարդախոշոշ (mardaxošoš)
• մարդածախ (mardacax)
• մարդածախութիւն (mardacaxutʿiwn)
• մարդածին (mardacin)
• մարդակ (mardak)
• մարդակեր (mardaker)
• մարդակերպ (mardakerp)
• մարդակերպեալ (mardakerpeal)
• մարդակոյտ (mardakoyt)
• մարդակոտոր (mardakotor)
• մարդահաճ (mardahač)
• մարդահաճեմ (mardahačem)
• մարդահաճոյ (mardahačoy)
• մարդահաճոյանամ (mardahačoyanam)
• մարդահաճոյութիւն (mardahačoyutʿiwn)
• մարդահաճութիւն (mardahačutʿiwn)
• մարդահասակ (mardahasak)
• մարդահարկ (mardahark)
• մարդահոյլ (mardahoyl)
• մարդաձայն (mardajayn)
• մարդաձեւ (mardajew)
• մարդամահ (mardamah)
• մարդամարտ (mardamart)
• մարդամօտ (mardamōt)
• մարդանախանձ (mardanaxanj)
• մարդանամ (mardanam)
• մարդանման (mardanman)
• մարդաշահ (mardašah)
• մարդաշատ (mardašat)
• մարդաշատութիւն (mardašatutʿiwn)
• մարդաշէն (mardašēn)
• մարդաշնորհ (mardašnorh)
• մարդաչափ (mardačʿapʿ)
• մարդապաշտ (mardapašt)
• մարդապաշտութիւն (mardapaštutʿiwn)
• մարդապատկեր (mardapatker)
• մարդապետ (mardapet)
• մարդապէս (mardapēs)
• մարդապուր (mardapur)
• մարդառու (mardaṙu)
• մարդասանկ (mardasank)
• մարդասեր (mardaser)
• մարդասէր (mardasēr)
• մարդասիրագոյն (mardasiragoyn)
• մարդասիրական (mardasirakan)
• մարդասիրապէս (mardasirapēs)
• մարդասիրեմ (mardasirem)
• մարդասիրութիւն (mardasirutʿiwn)
• մարդասպան (mardaspan)
• մարդասպանեալ (mardaspaneal)
• մարդասպանութիւն (mardaspanutʿiwn)
• մարդաստան (mardastan)
• մարդավաճառ (mardavačaṙ)
• մարդավայելուչ (mardavayelučʿ)
• մարդավայելչաբար (mardavayelčʿabar)
• մարդավայելչապէս (mardavayelčʿapēs)
• մարդավայելչութիւն (mardavayelčʿutʿiwn)
• մարդավար (mardavar)
• մարդավնաս (mardavnas)
• մարդատեաց (mardateacʿ)
• մարդատեսակ (mardatesak)
• մարդատեսիլ (mardatesil)
• մարդատեցիկ (mardatecʿik)
• մարդատեցութիւն (mardatecʿutʿiwn)
• մարդատունկ (mardatunk)
• մարդարար (mardarar)
• մարդացի (mardacʿi)
• մարդացուլ (mardacʿul)
• մարդացուցանեմ (mardacʿucʿanem)
• մարդաքաղաքացի (mardakʿağakʿacʿi)
• մարդաքայլ (mardakʿayl)
• մարդելոյզ (mardeloyz)
• մարդելուզական (mardeluzakan)
• մարդելուզութիւն (mardeluzutʿiwn)
• մարդեղութիւն (mardeğutʿiwn)
• մարդերեւոյթ (marderewoytʿ)
• մարդընդել (mardəndel)
• մարդիկ (mardik)
• մարդկաբար (mardkabar)
• մարդկախառն (mardkaxaṙn)
• մարդկախոշոշ (mardkaxošoš)
• մարդկական (mardkakan)
• մարդկակերպ (mardkakerp)
• մարդկակերպարան (mardkakerparan)
• մարդկակերպեալ (mardkakerpeal)
• մարդկահոյլ (mardkahoyl)
• մարդկաձայն (mardkajayn)
• մարդկամահ (mardkamah)
• մարդկային (mardkayin)
• մարդկայնաբար (mardkaynabar)
• մարդկանամ (mardkanam)
• մարդկապէս (mardkapēs)
• մարդկապիսաբար (mardkapisabar)
• մարդկասերմ (mardkaserm)
• մարդկավայելուչ (mardkavayelučʿ)
• մարդկավայելչաբար (mardkavayelčʿabar)
• մարդկավայելչապէս (mardkavayelčʿapēs)
• մարդկեղէն (mardkeğēn)
• մարդկութիւն (mardkutʿiwn)
• մարդկօրէն (mardkōrēn)
• մարդկօրինաբար (mardkōrinabar)
• մարդկօրինակաբար (mardkōrinakabar)
• մարդկօրինակագոյն (mardkōrinakagoyn)
• մարդութիւն (mardutʿiwn)
• մարդօրէն (mardōrēn)
• յոլովամարդ (yolovamard)
• նախամարդ (naxamard)
• ներմարդական (nermardakan)
• ներմարդանամ (nermardanam)
• ներմարդկութիւն (nermardkutʿiwn)
• ներմարդութիւն (nermardutʿiwn)
• շատամարդութիւն (šatamardutʿiwn)
• չարամարդ (čʿaramard)
• չմարդահաճոյանամ (čʿmardahačoyanam)
• չմարդի (čʿmardi)
• չմարդկապէս (čʿmardkapēs)
• չմարդու (čʿmardu)
• չմարդութիւն (čʿmardutʿiwn)
• սակաւամարդ (sakawamard)
• սակաւամարդութիւն (sakawamardutʿiwn)
• սկզբնամարդ (skzbnamard)
• վիմարդ (vimard)
• վիմարդեայ (vimardeay)
• վիշապամարդ (višapamard)
• տմարդի (tmardi)
• տմարդութիւն (tmardutʿiwn)

 

派生語彙

• 亞美尼亞語: մարդ (mard)

参考资料

• Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879年)，“մարդ”，Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English]，Venice：S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837年)，“մարդ”，Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (古典亞美尼亞語)，Venice：S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979年)，“մարդ”，Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (亞美尼亞語)，2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume版，Yerevan：University Press
• Martirosyan, Hrach (2010年) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8)，Leiden and Boston：Brill，第 453 頁