հայր

亚美尼亚语

其他形式

• հեր (her) (口语、方言)

词源

借自古典亞美尼亞語 հայր (hayr)。繼承詞為հեր (her)。

发音

• 音頻 (東亞美尼亞語)：

  (檔案)

• (東亞美尼亞語) 國際音標^(幫助): /hɑjɾ/, [hɑjɾ]
• (西亞美尼亞語) 國際音標^(幫助): /hɑjɾ/, [hɑjɾ]

名词

հայր • (hayr)

1. 父親，爸爸

变格

	單數	複數
主格	հայր (hayr)	հայրեր (hayrer)
與格	հոր (hor)	հայրերի (hayreri)
奪格	հորից (horicʿ)	հայրերից (hayrericʿ)
工具格	հորով (horov)	հայրերով (hayrerov)
方位格	—	—
	定
主格	հայրը/հայրն (hayrə/hayrn)	հայրերը/հայրերն (hayrerə/hayrern)
與格	հորը/հորն (horə/horn)	հայրերին (hayrerin)
	第一人稱所有格
主格	հայրս (hayrs)	հայրերս (hayrers)
與格	հորս (hors)	հայրերիս (hayreris)
奪格	հորիցս (horicʿs)	հայրերիցս (hayrericʿs)
工具格	հորովս (horovs)	հայրերովս (hayrerovs)
方位格	—	—
	第二人稱所有格
主格	հայրդ (hayrd)	հայրերդ (hayrerd)
與格	հորդ (hord)	հայրերիդ (hayrerid)
奪格	հորիցդ (horicʿd)	հայրերիցդ (hayrericʿd)
工具格	հորովդ (horovd)	հայրերովդ (hayrerovd)
方位格	—	—

or-類，有生 (東亞美尼亞語)

古亚美尼亚语

词源

源自原始亞美尼亞語 *hayir，源自*hatir，源自原始印歐語 *ph₂tḗr。參見հօր (hōr)、հարբ (harb)。

名词

հայր (hayr)

1. 父親，爸爸

   հայր եւ մայր ― hayr ew mayr ― 父母，雙親

   հարք մեր ― harkʿ mer ― 祖先 (字面意思是「我們的父親們」)

   որդի ի հօրէ ― ordi i hōrē ― 從父到子

   իբրեւ զհայր ― ibrew zhayr ― 慈父般的

   ազնիւ, բարեգութ հայր ― azniw, baregutʿ hayr ― 好的、溫柔的父親

   սիրտ, գութ, սէր հօր ― sirt, gutʿ, sēr hōr ― 父親之心、溫柔、愛；父愛

   սիրել, պատուել զհայր, զօրավիգն լինել հօրին ― sirel, patuel zhayr, zōravign linel hōrin ― 愛、尊重、幫助自己的父親

   յաւելուլ առ հարս ― yawelul aṙ hars ― 死亡

   ննջեաց ընդ հարս իւր ― nnǰeacʿ ənd hars iwr ― 他和他父親一起睡覺

   հայր որդւովք բերկրեալ ― hayr ordwovkʿ berkreal ― 對孩子們感到高興的父親

   Հայր երկնաւոր, գթութեան ― Hayr erknawor, gtʿutʿean ― 仁慈的天父

   հայրն Յովսէփ ― hayrn Yovsēpʿ ― 聖若瑟

   հայր աշխարհի ― hayr ašxarhi ― 亞當 (字面意思是「世界之父」)

   բարեյիշատակ հայրն Իսահակ ― bareyišatak hayrn Isahak ― 先父伊薩克

   հայր մեր ― hayr mer ― 主禱文

2. (比喻義) 領導者，領袖；創立者，建立者；發明者，作者

   հայր հայրենեաց ― hayr hayreneacʿ ― 國父

   հայր ժողովրդեան ― hayr žoğovrdean ― 人民之父

   հայր աղքատաց ― hayr ağkʿatacʿ ― 窮人之父

   քերթողաց հայր ― kʿertʿoğacʿ hayr ― [亞美尼亞]文學之父（莫夫謝斯·霍列納齊）

   հայր պատմագրաց ― hayr patmagracʿ ― 歷史學之父（希羅多德）

   հայր մարդպետ ― hayr mardpet ― 大太監

3. 對神職人員的稱呼

   յարգոյ հայր ― yargoy hayr ― 牧師大人

   հարք եկեղեցւոյ ― harkʿ ekeğecʿwoy ― 教父，天主教會早期宗教作家及宣教師

   հարք միանձունք ― harkʿ mianjunkʿ ― 老隱士

   հայր սուրբ ― hayr surb ― 聖父；教皇

   հայր խոստովանութեան ― hayr xostovanutʿean ― 聆聽懺悔的神父

   հոգեւոր հայր ― hogewor hayr ― 精神父親，聆聽懺悔的牧師

变格

	單數		複數
主格	հայր (hayr)		հարք (harkʿ)
屬格	հօր = հաւր (hōr = hawr)		հարց (harcʿ)
與格	հօր = հաւր (hōr = hawr)		հարց (harcʿ)
賓格	հայր (hayr)		հարս (hars)
奪格	հօրէ = հաւրէ (hōrē = hawrē)		հարց (harcʿ)
工具格	հարբ (harb)		հարբք (harbkʿ)
方位格	հօր = հաւր (hōr = hawr)		հարս (hars)
複數屬格-與格形式可作հարանց (harancʿ)；複數工具格形式可作հարամբք (harambkʿ)

不規則

用法说明

本詞有以下結合形：հայր- (hayr-)、հօր- (hōr-)、հարանց- (harancʿ-)、յօր- (yōr-)。

衍生词汇

• աբբահայր (abbahayr)
• ամենահայր (amenahayr)
• անհայր (anhayr)
• անհայրութիւն (anhayrutʿiwn)
• աշխարհահայր (ašxarhahayr)
• աստուածահայր (astuacahayr)
• զուգահայր (zugahayr)
• թագաւորահայր (tʿagaworahayr)
• խոստովանահայր (xostovanahayr)
• կնքահայր (knkʿahayr)
• կնքահայրութիւն (knkʿahayrutʿiwn)
• համահայր (hamahayr)
• համհօրեայ (hamhōreay)
• հայրաբար (hayrabar)
• հայրաբարոյ (hayrabaroy)
• հայրաբարու (hayrabaru)
• հայրաբուղխ (hayrabuğx)
• հայրաբուն (hayrabun)
• հայրագիր (hayragir)
• հայրագրութիւն (hayragrutʿiwn)
• հայրազեղծ (hayrazeğc)
• հայրախեղդ (hayraxeğd)
• հայրախնամ (hayraxnam)
• հայրածին (hayracin)
• հայրակամ (hayrakam)
• հայրական (hayrakan)
• հայրակեր (hayraker)
• հայրակոչ (hayrakočʿ)
• հայրահալած (hayrahalac)
• հայրանամ (hayranam)
• հայրանարգ (hayranarg)
• հայրանարգու (hayranargu)
• հայրանման (hayranman)
• հայրանուն (hayranun)
• հայրանունական (hayranunakan)
• հայրաշարժ (hayrašarž)
• հայրապատուէր (hayrapatuēr)
• հայրապետ (hayrapet)
• հայրապետաբար (hayrapetabar)
• հայրապետախումբ (hayrapetaxumb)
• հայրապետական (hayrapetakan)
• հայրապետանամ (hayrapetanam)
• հայրապետանոց (hayrapetanocʿ)
• հայրապետարան (hayrapetaran)
• հայրապետութիւն (hayrapetutʿiwn)
• հայրապէս (hayrapēs)
• հայրասէր (hayrasēr)
• հայրասպան (hayraspan)
• հայրասպանութիւն (hayraspanutʿiwn)
• հայրատանջ (hayratanǰ)
• հայրատեաց (hayrateacʿ)
• հայրատունկ (hayratunk)
• հայրատուր (hayratur)
• հայրափափաք (hayrapʿapʿakʿ)
• հայրենադիր (hayrenadir)
• հայրենազիրկ (hayrenazirk)
• հայրենազուրկ (hayrenazurk)
• հայրենական (hayrenakan)
• հայրենակատար (hayrenakatar)
• հայրենասէր (hayrenasēr)
• հայրենատուր (hayrenatur)
• հայրենաւանդ (hayrenawand)
• հայրենեան (hayrenean)
• հայրենի (hayreni)
• հայրիկ (hayrik)
• հայրութիւն (hayrutʿiwn)
• հայրունակ (hayrunak)
• հայրօրէն (hayrōrēn)
• հայրօրէնաբար (hayrōrēnabar)
• հարանցամոյն (harancʿamoyn)
• հոմահայր (homahayr)
• հօրաբարոյ (hōrabaroy)
• հօրածին (hōracin)
• հօրական (hōrakan)
• հօրամոյն (hōramoyn)
• հօրաքեռորդի (hōrakʿeṙordi)
• հօրաքոյր (hōrakʿoyr)
• հօրեղբայր (hōreğbayr)
• հօրեղբօրորդի (hōreğbōrordi)
• հօրորդի (hōrordi)
• հօրորդութիւն (hōrordutʿiwn)
• հօրքոյր (hōrkʿoyr)
• մարգարէահայր (margarēahayr)
• միահայր (miahayr)
• նախահայր (naxahayr)
• նախահայրեան (naxahayrean)
• որդեհայրութիւն (ordehayrutʿiwn)
• որդեհօրութիւն (ordehōrutʿiwn)
• սանահայր (sanahayr)
• սկզբնահայր (skzbnahayr)
• քաջահայր (kʿaǰahayr)
• քերթողահայր (kʿertʿoğahayr)
• քրիստոսահայր (kʿristosahayr)

 

相关词汇

• յօրայ (yōray)

派生語彙

• 亞美尼亞語: հեր (her)
• 中古亞美尼亞語: հօրու (hōru)
• → 亞美尼亞語: հայր (hayr)

参考资料

• Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979年)，“հայր”，Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (亞美尼亞語)，2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume版，Yerevan：University Press
• Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837年)，“հայր”，Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (古典亞美尼亞語)，Venice：S. Lazarus Armenian Academy
• Fortson, Benjamin W. (2010年) Indo-European Language and Culture: An Introduction [印欧语系与文化：绪论]，第二版，牛津：Blackwell，第 387, 389 頁
• Godel, Robert (1975年) An introduction to the study of classical Armenian，Wiesbaden：Dr. Ludwig Reichert Verlag，第 34 頁
• Martirosyan, Hrach (2010年) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8)，Leiden and Boston：Brill，第 387 頁
• Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879年)，“հայր”，Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English]，Venice：S. Lazarus Armenian Academy