西拉雅語文法為基於西拉雅語之文法。在文法的分類上台灣南島語言並不同於一般的分析語或其它綜合語裡的動詞、名詞、形容詞、介詞和副詞等之基本詞類分類。比如台灣南島語裡普遍沒有副詞,而副詞的概念一般以動詞方式呈現、可稱之為「副動詞」,類之於俄語裡的副動詞[1]。 對於數、格(附著)及時態改變時語詞的變化。西拉雅語只有代詞本身會依格位之不同而進行變格運作。謂語本身不會依人稱、數、性之變化而進行變位運作;而是基於已然語氣及非已然語氣、以主事(AF)及非主事(NAF)的觀點結合時體氣語詞(TAM/TMA/動貌詞),再配合謂語的時態、體、式進行焦點變換來運作。基本的文法分類是將西拉雅語詞類之詞綴、字詞結構及分類法,對比分析語等之詞類分類法加以條析判別[2][3][4][5][6]。
格位標記與代名詞系統
西拉雅語使用格位標記作為文法上的焦點與區隔輔助以表明文義。系統上可以分為「主語/非主語」及「普通名詞/專有人名」[7][8]:
並列結構
西拉雅語並列結架構:
- 用 an 置放於詞語後作為接續助詞,配合 ti 使用,如「ti......B ti A-an. ti A......」,表示「A的B. 再接著A……」。
- 用 na......na...... 來表示"所有格連接詞",如「......na A na B」,表示「是A和B的……」。
- 用 ka(na)……ka(na)…… 來強調連接詞語氣,如「......ka na A ka na B」,表示「既是A的也是B的……」。
新港文書中的記數方式
新港文書雖然採用了拉丁字母和阿拉伯數字,卻不使用對位記數系統,而是採用「切開合寫記錄法」,類如漢語計數寫法只是應用阿拉伯數字而已[9]。
阿拉伯數字 | 漢語記法 | 西拉雅語記法 |
---|---|---|
15 | 十五 | 105(即 10 + 5) |
49 | 四十九 | 409(即 40 + 9) |
299 | 兩百九十九 | 200909(即 200 + 90 + 9) |
319 | 三百一十九 | 300109(即 300 + 10 + 9) |
365 | 三百六十五 | 300605(即 300 + 60 + 5) |
例文
西拉雅語番仔契至目前發現有百數例,以一份乾隆49年(1784年)4月簽訂的西拉雅語番仔契為例[10]:
Aattaing ta solat tama dango ti daliou na vakaligh ka alaij ka hi nibaga ki vanitoks ti sansiantau wang kata ki 20 ti ki maritong maticitc. Sa aqusaij aliki pipiou ta vanitok kata ka pi sing aliki raol ki siquwaang tini kata hiso gaIt ti ni sa Imitoto makarang atiang ki solat ta so si ti ni to na tooro wang ki vanitok ki 200909 ti ki maritong sa tohia atoto khi laij kiong 300109 ti ki Ion daij maticitc sa hannang ki tauwil ki 10 ni ki siang quwal nang sokau a to sapa toil. Qugh giti ki vanitok kata sa aqu sa lava ki pato lali qugh sami ka quwaali siang quwa ti sian tau kata ta raol ka ta matictic hiso tauwitawil sa ti khiap pali ki lapso ki 1 ti ki maritong maticitc Imit mopiri kiata pi camgowal.
- Taijso bing tiong lang taraval
(英語:Scrivener and broker(witness) Taraval.)
- ti dango daliou litthogh
(英語:Signed by (Dango) Daliou and Litthogh.)
- vokalighs lingoh varosia
(英語:Vokalighs, Lingoh, and Varosia.)- dauwa rosangi sanano
(英語:Dauwa, Rosangi, and Sanano.)Khian liong 409 ni 4 goij
(英語:April, Qianlong 49.)立典契人新港社番厝姓東哦名大留、目加礼有厝宅併樹木、子壹所,坐落土名狗勻崑,東至溝,西至朥獨宅,南至朥獨園,北至第加冬園,四至明白為界。今因乏銀費用,托中引就與曾仙聞出頭承典。三面言議,時價花劍銀參佰壹拾玖大員正。其銀即日仝中交訖,其厝宅併樹木、子即付銀主起蓋,居住其宅付銀主栽種子、梹榔物掌管,不敢阻當。其厝宅係大留、目加礼自己物業,與別番親無干,亦無重張典掛他人為碍。約限拾年終,偹契面銀取贖原契。其宅內梹榔每檨願坐銀主壹不得刁難。異言生端,交加不明。如有不明,係至大留、目加礼自出頭抵當,不干銀主之事。恐口無凭,立典契併漢???壹締,付執為炤。
乾隆肆拾玖年肆月
註釋
參考文獻
參閲
外部連結
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.