Loading AI tools
柯尔克孜语（西里尔字母：кыргыз тили；阿拉伯字母：قىرعىز تىلى），又称吉尔吉斯语，是突厥语系语言，与俄语一同是吉尔吉斯斯坦的官方语言。吉尔吉斯语有约500万使用者，为柯尔克孜族使用，来自吉尔吉斯斯坦、中国、阿富汗、哈萨克斯坦、塔吉克斯坦、土耳其、乌兹别克斯坦和俄罗斯。
现在，俄语仍然在一些吉尔吉斯斯坦主要城市是强势语言，例如比什凯克。研究指出，柯尔克孜语在该城市逐渐式微，尤其在年轻一代。[2]
柯尔克孜语曾使用突厥字母、波斯-阿拉伯字母书写。吉尔吉斯斯坦在1927年改用拉丁字母，从1940年起改用西里尔字母书写。在中国，柯尔克孜族仍使用阿拉伯字母书写。在1991年吉尔吉斯斯坦自苏联独立之后，有政界的人物提议柯尔克孜语重新用拉丁字母书写，但至今仍保留着用西里尔字母书写。使用西里尔字母的吉尔吉斯语，在原本俄语使用的西里尔字母以外、再另加上加上以下三个字母：
| 西里尔字母 | 字母称呼 | 阿拉伯字母 | 转写 | 拉丁字母 (1928—1940) |
国际音标 |
|---|---|---|---|---|---|
| А а | а | ا | A a | A a | /ɑ/ |
| Б б | бе | ب | B b | B ʙ | /b/, /w/, /v/ |
| В в | ве | ۋ | V v | V v | /v/ |
| Г г | ге | گ ع* |
G g, Ğ ğ | G g, Ƣ ƣ | /ɡ~ɣ/, /ɢ~ʁ/ |
| Д д | де | د | D d | D d | /d/ |
| Е е | e | ه | Ye ye, E e | Je je, E e | /je/, /e/ |
| Ё ё | ё | يو | Yo yo | Yo yo | /jo/ |
| Ж ж | же | ج | J j | Ç ç (Ƶ ƶ 1938-1940) | /dʒ/, /ʒ/ |
| З з | зе | ز | Z z | Z z | /z/ |
| И и | и | ى | İ i | I i | /i/ |
| Й й | ий | ي | Y y | J j | /j/ |
| К к | кa | ك ق* |
K k, Q q | K k, Q q | /k/, /q/, /χ/ |
| Л л | эл | ل | L l | L l | /l/, /ɫ/ |
| М м | эм | م | M m | M m | /m/ |
| Н н | эн | ن | N n | N n | /n/ |
| Ң ң | ың | ڭ | Ñ ñ | Ŋ ŋ | /ŋ/, /ɴ/ |
| О о | о | و | O o | O o | /o/ |
| Ө ө | ө | ۅ | Ö ö | Ɵ ɵ | /ø/ |
| П п | пe | پ | P p | P p | /p/ |
| Р р | эр | ر | R r | R r | /r/ |
| С с | эс | س | S s | S s | /s/ |
| Т т | те | ت | T t | T t | /t/ |
| У у | у | ۇ | U u | U u | /u/ |
| Ү ү | ү | ۉ | Ü ü | Y y | /y/ |
| Ф ф | эф | ف | F f | F f | /ɸ/ |
| Х х | ха | ح | H h, X x | X x (H h 1928-1938) | /χ/, /q/ |
| Ц ц | це | تس | C c | Ts ts | /ts/ |
| Ч ч | че | چ | Ç ç | C c | /tʃ |
| Ш ш | ша | ش | Ş ş | Ş ş | /ʃ/ |
| Щ щ | ща | - | Şç şç | Şc şc | /ʃtʃ/, /ʃː/ |
| Ъ ъ | ажыратуу белгиси | - | - | - | - |
| Ы ы | ы | ى | I ı | Ь ь | /ɯ/ |
| Ь ь | ичкертүү белгиси | - | - | - | - |
| Э э | э | ه | E e | E e | /e/ |
| Ю ю | ю | يۋ | Yu yu | Yu yu | /ju/, /jy/ |
| Я я | я | يا | Ya ya | Ya ya | /ja/, /jɑ/ |
/f v t͡s x/ 只出现在外来借词里。
以下范例选自世界人权宣言。
| 西里尔文字 | 阿拉伯文字 | 拉丁化
（哈萨克国际通讯社) |
拉丁化
（棉花堡大学突厥语式） |
中文 |
|---|---|---|---|---|
| Бардык адамдар өз беделинде жана укуктарында эркин жана тең укуктуу болуп жаралат. Алардын аң-сезими менен абийири бар жана бири-бирине бир туугандык мамиле кылууга тийиш. | باردىق ادامدار ۅز بەدەلىندە جانا ۇقۇقتارىندا ەركىن جانا تەڭ ۇقۇقتۇۇ بولۇپ جارالات.۔ الاردىن اڭ-سەزىمى مەنەن ابئيىرى بار جانا بئرى-بئرىنە بئر تۇۇعاندىق مامئلە قىلۇۇعا تئيىش. | Bardıq adamdar öz bedelïnde jana wqwqtarında erkïn jana teñ wqwqtww bolwp jaralat. Alardın añ-sezïmï menen abïyrï bar jana bïrï-bïrïne bïr twğandıq mamïle qılwwğa tïyïş. | Bardıq adamdar öz bedelinde jana uquqtarında erkin jana teñ uquqtuu bolup jaralat. Alardın añ-sezimi menen abiyiri bar jana biri-birine bir tuuğandıq mamile qıluuğa tiyiş. | 人人生而自由，在尊严和权利上一律平等。他们赋有理性和良心，并应以兄弟关系的精神相对待。 |
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
