天竺鲷科(学名:Apogonidae)为辐鳍鱼纲钩头鱼目[1][2]的一个科,传统上被归类于鲈形目[3]。分为4亚科40属约381种[4]。
Quick Facts 天竺鲷科, 科学分类 ...
天竺鲷科
|
|
考氏鳍竺鲷 Pterapogon kauderni
|
科学分类
|
界:
|
动物界 Animalia
|
门:
|
脊索动物门 Chordata
|
纲:
|
辐鳍鱼纲 Actinopteri
|
目:
|
钩头鱼目 Kurtiformes
|
亚目:
|
天竺鲷亚目 Apogonoidei
|
科:
|
天竺鲷科 Apogonidae Günther, 1859
|
亚科
|
- 天竺鲷亚科 Apogoninae
- 多刺天竺鲷亚科 Amioidinae
- 帕氏天竺鲷亚科 Paxtoninae
- 拟天竺鲷亚科 Pseudaminae
|
Close
本科鱼类广泛分布于全球各大洋热带、亚热带水域。少数物种分布于淡水和温带近海[5]。
深度从潮池至水深100米处之珊瑚礁区皆能发现其踪迹。
本科传统上被归类于鲈形目鲈亚目,但现在已知本科与虾虎鱼亚目的关系更亲近。依2016年Deepfin《硬骨鱼支序分类法》第4版,本科自成一个天竺鲷亚目,是钩头鱼科(Kurtidae)的姐妹群,两者共同组成钩头鱼目,再与虾虎鱼目组成虾虎鱼系[1][2]。
虾虎鱼系各科演化关系如下:
其下分28个属,如下[3]:
- 牛眼拟天竺鲷 Apogonichthyoides atripes
- 短尾天竺鲷 Apogonichthyoides brevicaudatus
- Apogonichthyoides cantoris
- 金黄拟天竺鲷 Apogonichthyoides chrysurus
- Apogonichthyoides erdmanni Fraser & Allen, 2011[6]
- Apogonichthyoides euspilotus
- Apogonichthyoides gardineri
- 七冥天竺鲷 Apogonichthyoides heptastygma
- Apogonichthyoides miniatus
- 黑天竺鲷 Apogonichthyoides niger
- 黑鳍天竺鲷 Apogonichthyoides nigripinnis :又称睛斑天竺鲷。
- 有盖天竺鲷 Apogonichthyoides opercularis
- Apogonichthyoides pharaonis
- 拟双带天竺鲷 Apogonichthyoides pseudotaeniatus
- Apogonichthyoides regani
- Apogonichthyoides sialis
- 双带天竺鲷 Apogonichthyoides taeniatus
- 帝汶拟天竺鲷 Apogonichthyoides timorensis
- Apogonichthyoides umbratilis
- 拟天竺鱼 Apogonichthyoides uninotata
- Apogonichthys landoni
- 鳍斑天竺鱼 Apogonichthys ocellatus :又称眼斑原天竺鲷。
- 夏威夷天竺鱼 Apogonichthys perdix :又称鸠斑原天竺鲷、鸠斑天竺鱼。
- Archamia ataenia
- 双斑长鳍天竺鲷 Archamia biguttata :又称黑尾长鳍天竺鲷、暗体长鳍天竺鲷。
- 双线长鳍天竺鲷 Archamia bilineata
- 布氏长鳍天竺鲷 Archamia bleekeri :又称龚氏长鳍天竺鲷。
- 横带长鳍天竺鲷 Archamia buruensis
- 褐斑长鳍天竺鲷 Archamia fucata :又称红纹长鳍天竺鲷、横纹长鳍天竺鲷、虹彩长鳍天竺鲷。
- Archamia flavofasciata
- 利氏长鳍天竺鲷 Archamia leai
- 原长鳍天竺鲷 Archamia lineolata
- 真长鳍天竺鲷 Archamia macroptera
- 莫桑比克长鳍天竺鲷 Archamia mozambiquensis
- 苍白长鳍天竺鲷 Archamia pallida
- 黑带长鳍天竺鲷 Archamia zosterophora
- 青铜星天竺鲷 Astrapogon alutus
- 黑鳍星天竺鲷 Astrapogon puncticulatus
- 星天竺鲷 Astrapogon stellatus
- 艾伦氏巨牙天竺鲷 Cheilodipterus alleni
- 纵带巨齿天竺鲷 Cheilodipterus artus :又称纵带巨牙天竺鲷。
- 犬状巨牙天竺鲷 Cheilodipterus caninus
- 中间巨牙天竺鲷 Cheilodipterus intermedius :又称中间巨齿天鲷。
- 等斑巨牙天竺鲷 Cheilodipterus isostigmus
- 箭齿巨牙天竺鲷 Cheilodipterus lachneri
- 线纹巨牙天竺鲷 Cheilodipterus lineatus
- 巨牙天竺鲷 Cheilodipterus macrodon :又称巨齿天竺鲷。
- 黑带巨牙天竺鲷 Cheilodipterus nigrotaeniatus
- 九带巨牙天竺鲷 Cheilodipterus novemstriatus
- 副条巨牙天竺鲷 Cheilodipterus parazonatus
- 桃色巨牙天竺鲷 Cheilodipterus persicus
- 矮身巨牙天竺鲷 Cheilodipterus pygmaios
- 五带巨牙天竺鲷 Cheilodipterus quinquelineatus :又称五线巨齿天竺鲷。
- 新加坡巨牙天竺鲷 Cheilodipterus singapurensis
- 圆盖巨牙天竺鲷 Cheilodipterus subulatus
- 带纹巨牙天竺鲷 Cheilodipterus zonatus
- 多刺天竺鲷 Coranthus polyacanthus
- 驼峰腭竺鱼 Foa abocellata
- 短线腭竺鱼 Foa brachygramma :又称短线小天竺鲷。
- 菲律宾腭竺鱼 Foa fo
- 金色乳突天竺鲷 Fowleria aurita
- 短斑乳突天竺鲷 Fowleria brachygramma
- 金焰乳突天竺鲷 Fowleria flammea
- 显乳突天竺鲷 Fowleria marmorata
- 眼斑乳突天竺鲷 Fowleria ocellata
- 等斑乳突天竺鲷 Fowleria punctulata
- 维拉乳突天竺鲷 Fowleria vaiulae
- 多斑乳突天竺鲷 Fowleria variegata
- 舌天竺鲷 Glossamia aprion
- 横带舌天竺鲷 Glossamia beauforti
- 吉氏舌天竺鲷 Glossamia gjellerupi
- 新几内亚舌天竺鲷 Glossamia narindica
- 桑德氏舌天竺鲷 Glossamia sandei
- 三带舌天竺鲷 Glossamia trifasciata
- 威氏舌天竺鲷 Glossamia wichmanni
- 非洲裸天竺鲷 Gymnapogon africanus
- 无斑裸天竺鲷 Gymnapogon annona
- 日本裸天竺鲷 Gymnapogon japonicus
- 菲律宾裸天竺鲷 Gymnapogon philippinus
- 尾斑裸天竺鲷 Gymnapogon urospilotus
- 范氏裸天竺鲷 Gymnapogon vanderbilti
- 截尾天竺鲷 Jaydia truncata :又称黑鳃天竺鲷。
- 鬼幻茸竺鲷 Lachneratus phasmaticus
- 环纹天竺鲷 Neamia annularis
- 八棘扁天竺鲷 Neamia octospina :又称菲律宾八棘天竺鲷。
- 颊纹天竺鲷 Nectamia bandanensis
- 魔鬼天竺鲷 Nectamia fuscus :又称棕天竺鲷。
- 萨摩亚天竺鲷 Nectamia savayensis :又称侧纹天竺鲷。
- 康氏鹦竺鲷 Ostorhinchus conwaii
- 五带副天竺鲷 Paramina quinquelineatus
- 褶竺鲷 Phaeoptyx conklini
- 噬色褶竺鲷 Phaeoptyx pigmentaria
- 异域褶竺鲷 Phaeoptyx xenus
- 钝尾拟天竺鲷 Pseudamia amblyuroptera
- 犬牙拟天竺鲷 Pseudamia gelatinosa :又称钝尾拟天竺鲷。
- 圆鳞拟天竺鲷 Pseudamia hayashii
- 黑拟天竺鲷 Pseudamia nigra
- 多边拟天竺鲷 Pseudamia polystigma
- 桔红拟天竺鲷 Pseudamia rubra
- 塔氏鳒鲆 Pseudamia tarri
- 黑带拟天竺鲷 Pseudamia zonata
- 准天竺鲷 Pseudamiops gracilicauda
- 长体准天竺鲷 Pseudamiops pellucidus
- 考氏鳍竺鲷 Pterapogon kauderni
- 燕尾箭天竺鲷 Rhabdamia cypselura :又称短箭天竺鲷。
- 柔箭天竺鲷 Rhabdamia eremia
- 箭天竺鲷 Rhabdamia gracilis :又称细箭天竺鲷。
- 黑颏箭天竺鲷 Rhabdamia nigrimentum
- 斑箭天竺鲷 Rhabdamia spilota
- 银腹管竺鲷 Siphamia argyrogaster
- 黑带管竺鲷 Siphamia cephalotes
- 珊瑚管竺鲷 Siphamia corallicola
- 楔首管竺鲷 Siphamia cuneiceps
- 箫状管竺鲷 Siphamia fistulosa
- 棕线管竺鲷 Siphamia fuscolineata :又称棕线管天竺鲷。
- 侧点管竺鲷 Siphamia guttulatus
- 杰布氏管竺鲷 Siphamia jebbi
- 马岛氏管竺鲷 Siphamia majimai :又称马岛氏管天竺鲷。
- 莫桑管竺鲷 Siphamia mossambica
- 红海管竺鲷 Siphamia permutata
- 纹腹管竺鲷 Siphamia roseigaster
- 管竺鲷 Siphamia tubulata
- 变色管竺鲷 Siphamia versicolor :又称变色管天竺鲷。
- 丝鳍圆天竺鲷 Sphaeramia nematoptera :又称丝鳍圆竺鲷。
- 红尾圆竺鲷 Sphaeramia orbicularis :又称环纹圆天竺鲷。
- Verulux cypselurus (Weber, 1909)[7]
- Verulux solmaculata Yoshida & Motomura, 2016[7]
- 巴地柄竺鲷 Vincentia badia
- 金色柄竺鲷 Vincentia chrysura
- 小斑柄竺鲷 Vincentia conspersa
- 大尾柄竺鲷 Vincentia macrocauda
- 凹鳍柄竺鲷 Vincentia novaehollandiae
- 横斑柄竺鲷 Vincentia punctata
- 脆棘天竺鲷 Zoramia fragilis
- 齐氏天竺鲷 Zoramia gilberti
- 弱棘天竺鲷 Zoramia leptacanthus
- 珍珠天竺鲷 Zoramia perlitus
本科鱼类体略延长侧扁,有比较大形的头部及眼睛。口大,上下颔及锄骨有绒毛状齿带,鳃盖主骨有2小棘,体侧被栉鳞或圆鳞。背鳍2枚互相远离,第一背鳍6至9枚硬棘;第二背鳍1枚硬棘及8至14枚软条,体常很少超过12公分。
本科鱼类为夜行性,夜间外出觅食,昼间则单独或成群穴居在礁岩遮蔽处或其周围的水层中。其聚集的数量可达数千尾之多,另外本科鱼有另一特性,就是亲鱼会以口孵卵,且多半由雄鱼负责。
Betancur-R., R., R.E. Broughton, E.O. Wiley, K. Carpenter, J.A. Lopez, C. Li, N.I. Holcroft, D. Arcila, M. Sanciangco, J. Cureton, F. Zhang, T. Buser, M. Campbell, T. Rowley, J.A. Ballesteros, G. Lu, T. Grande, G. Arratia & G. Ortí. 2013. The tree of life and a new classification of bony fishes. PLoS Currents Tree of Life. 2013 Apr 18.
Yu, Zhengsen; Song, Na; Motomura, Hiroyuki; Gao, Tianxiang. Taxonomic revision of the cardinalfish genus Jaydia in China. Biodiversity Science. 2021, 29 (7): 971–979. doi:10.17520/biods.2020320.
Mabuchi, Kohji; Fraser, Thomas H.; Song, Hayeun; Azuma, Yoichiro; Nishida, Mutsumi. Revision of the systematics of the cardinalfishes (Percomorpha: Apogonidae) based on molecular analyses and comparative reevaluation of morphological characters. Zootaxa. 2014-08-01, 3846 (2): 151. doi:10.11646/zootaxa.3846.2.1.
Thomas H. Fraser and Gerald R. Allen. 2011. A New Cardinalfish of the Genus Apogonichthyoides (Perciformes, Apogonidae) from Raja Ampat Islands, with A Key to Species. Zootaxa. 3095; 63-68.
Tomohiro Yoshida and Hiroyuki Motomura. 2016. A New Cardinalfish, Verulux solmaculata (Perciformes: Apogonidae), from Papua New Guinea and Australia. Ichthyological Research. DOI: 10.1007/s10228-016-0539-2