סיגעט

סיגעט (רומעניש: Sighetu Marmaţiei, אוקראיניש: Сигіт, אונגאַריש: Máramarossziget) איז א שטאט אין מארמאראש, צפון זיבנבערגן, היינט אין מאראמאראשער קאנט. (דאס ווארט סיגעט Sziget איז טײַטש אינזל אויף אונגאריש.) זי איז געווען אונטער דער הערשאפֿט פון עסטרייך־אונגארן ביז דער ערשטער וועלט מלחמה. נאכהער איז זי אריבער צו רומעניע, און אין יאר 1940 איז זי אריבערגעפירט צו אונגארן. נאך דער צווייטער וועלט מלחמה איז זי צוריק צו רומענישער הערשאפֿט.

מ׳זאל נישט צעמישן דעם ארטיקל, וואס באהאנדלט א שטאט אין רומעניע, מיטן ארטיקל "סי געיט", וואס באהאנדלט א געגנט אין ברוקלין.

סיגעט Sighetu Marmaţiei א שול אין סיגעט מדינה / טעריטאָריע רומעניע קאָאָרדינאַטן ‏47°55′43″N 23°53′33″E  ‑ אין שטאָט 32,793‏

געאגראפיע

סיגעט איז נישט ווײַט פון ספינקא.

דעמאגראפיע

די שטאט האט 44,185 אײַנוואוינער.^[1]

• רומענישע - 79.73%
• אונגארישע - 15.80%
• ראמא - 1.08%
• אוקריינישע - 2.97%

לויטן 1910 צענזוס, האט די שטאט געהאַט 21,370 אײַנוואוינער; זיי זענען געווען 17,542 (82.1%) אונגאריש רעדער, 2,002 (9.4%) רומעניש, 1,257 (5.9%) דייטשיש, און 32 אוקרייניש רעדער. די צאל יידן איז געווען 7981 (37%); זיי זענען גערעכנט צווישן די אונגאריש און דייטשיש רעדערס. ^[2]

יידן אין סיגעט

כאטש יידן זענען שוין געווען אין דעם זיבנבערגן פראווינץ זײַט דעם יאר 1571 , האבן יידישע משפחות נישט געקומען קיין סיגעט ביזן 18טן יארהונדערט. א צענזוס אין 1728 ציילט נאר 4 יידישע משפחות אין דער שטאט. נאר אין יאר 1740 זענען געווען גענוג משפחות אין דער שטאט צו האבן א מניין קבוע. אין 1787 איז די באַפֿעלקערונג געווען 3,495 , צווישן זיי 142 יידן.

אין יאר 1772, ווען מען האט צעטיילט פוילן, זענען געקומען קיין סיגעט יידן פון גאליציע און אין 1807 האט מען אויפֿגעשטעלט די ערשטע שול אין דער שטאט. אין 1828 זענען די יידן שוין געווען 11% פון דער באפעלקערונג.

אין צווייטן העלפֿט פונעם 19טן יארהונדערט איז די צאל יידן געווען 7,981. נאך דעם איז די צאל געשטיגן ביז 10,609 וואס איז 38% אין יאר 1930. לויט דער ענציקלאפעדיע יודייקא, פאר דער צווייטער וועלט מלחמה, איז די צאל יידן אין סיגעט געווען די העכסטע פון אלע אונגארישע שטעט - 10,144 - 39% רוב פון זיי חרדים.^[3]

רבנים פון דער שטאט

זעט דעם הויפּט אַרטיקל – רבנים פון סיגעט

סיגעט איז געווען א גרויסער יידישער צענטער, און חשובע רבנים האבן געדינט דארט אלס אב"ד, מיט אן איינפלוס גאנץ ווײַט פון דער שטאט.

• רבי צבי בן רבי משה אברהם, ה'תקי"ט - ה'תקל"א
• רבי יהודה כהנא-העללער, ה'תקס"ב - ה'תקע"ט
• רבי מנחם מענדל שטערן, ה'תקע"ט - ה'תקצ"ד
• רבי אלעזר ניסן טייטלבוים, ה'תקצ"ד - ה'ת"ר
• רבי יוסף שטערן, ה'ת"ר - ה'תרי"ח
• רבי יקותיאל יהודה טייטלבוים, ה'תרי"ח - ה'תרמ"ג
• רבי חנניה יו"ט ליפא טייטלבוים, ה'תרמ"ג - ה'תרס"ד
• רבי חיים צבי טייטלבוים, ה'תרס"ד - ה'תרפ"ו
• רבי יקותיאל יהודה טייטלבוים הי"ד, ה'תרפ"ו - ה'תש"ד
• רבי משה טייטלבוים, ה'תש"ו - ה'תש"ז

רעפערענצן

• ספר מארמארוש

1. 2002 צענזוס דאטן
2. Atlas and Gazetteer of Historic Hungary 1914, Talma Kiadó (ארכיווירט 14.01.2017 ביי דער Wayback Machine) ISBN 963-85683-4-8
3. מקור: וויוויאן קאהן און ספר סיגעט