ხოფა (ქორთულო დო მარგალურო — ხოფა, ლაზურო — ხოპე / Xop’e, თურქულო — Hopa) — ნოღა დო რაიონი თურქეთიშ ართვინიშ პროვინციას, ქიანაშ ოორუე-ბჟაეიოლს, უჩა ზუღაშ ობჟათე-ბჟაიეოლ ძგას, ისტორიულ ლაზონას. იდვალუაფუ ართვინშე 67 დო საქორთუო-თურქეთიშ ონძღოშე 18 კმ-შ მაშორას. წყუეფს იშინუაფჷ V ოშწანურას, მუჭოთ ლაზონაშ დო ბიზანტიაშ ონძღობური ჯიხა. ისტორიოგრაფიას რაგადებულიე ვერსია, ნამდა ხოფაშ გოხოლუას რდჷ ჯიხა-ნოღა „პეტრა“.
| ნოღა
ხოფა
Hopa
|
გეოგრაფია
ხოფაშ რაიონი გვალამ დიხას რე გოფაჩილი. ზუღა პიჯიშე 10 მეტრაშ მაღალობაშ უკული ხათეშე ეკოხონი იჭყაფჷ დო ანჭუაფჷ სულთან სელიმიშ გვალეფშახ. ხოფაშ ტყალეფი მოფინილიე რე თხომუშ, ჭუბურიშ, ცხიმური დო შხვა ჯიშიშ ჯალეფით. უმაღალაში ჭურჭულიე სულთან სელიმიშ გვალა - 1513 მ. კლიმატი ლიბჷ დო ტიბჷ რე.
ისტორია
ხოფა ჯვეშიჯვეშშე დიო კოლხეთიშ ომაფეს ორხველუდჷ, უკული ეგრისიშ (ლაზიკაშ) ომაფეშა მიშმეშჷ, უკული საქორთუოშ აკოშქუმალირ ომაფეს ხოლო ქარხველუდჷ, ჭე გვიანო ტრაპიზონიშ იმპერიაშ ნორთი რდჷ. ოსმალეფიშ მულაშ უკული ოსმალეთიშ იმპერიაშ ლაზისტანიშ სანჯაყიშ ნოღათ გინირთჷ. 1877-1878 რუსეთ-თურქეთიშ ლჷმაშ ბორჯის რუსეფქ ქიდეკინეს ხოფა დო ხოფარეფიშ დიდ ნორთიქ ოსმალეთიშ ბჟადაალშა გეგნიხორჷ. 1918 წანაშ ბრესტ-ლიტოვსკიშ ზჷშ გეშა ხოფაქ კინ თურქეთიშა იჸუ დორთინაფილქ დო ფაქტიურო 1921 წანას მიშელჷ თურქეთიშ აკოდგინალუაშა.
ეკონომიკა
ხოფაშ ეკონომიკა გერსხილი რე ვაჭრუაშა, ჩხომიშ ჭოფუაშა დო აგრიკულტურაშა, უმენტაშო თხირი, ჩაი დო კივიშ მოჸონაფაშა. ხოფას უღჷ მუში დიდი ონიშოლი, ნამუთ დინოსქვილიე ოზუღალე ვაჭრუაშ ოირქიანე სისტემას.[1]
მახორობა
2007 წანაშ ერებამ ეჭარუაშ მეჯინათ ხოფას 32 209 შური ოხორანდჷ, თაჸურეშე 17 718 ნოღას. მახორუეფიშ უმენტაშობა ლაზეფი რენა, დიდ ეთნიკურ ბუნას აკმადგინანა ჰემშინეფი, მუსულმანი სომეხეფი, ნამუთ უმენტაშო ხოფაშ გვალეფს ოხორანან. ნოღას რე აკაბურცხა ჩერქეზულ დო თურქულ მახორობათ.
ისტორიული ობიექტეფი დო ოქინაფუეფი
- მაკრიალიშ (ნოღედიშ) ოხვამე - ოხვამე ხოფაშ რაიონიშ ოფუტე ნოღედის, ნამუსით ართ ბორჯის ონიშოლიშ შუქურაშ ფუნქცია ხოლო უღუდჷ. გინოჩამაშ მეჯინათ თაქ უჭარჷ ჯვარი ბაგრატ მახუთას.
- პერონთიშ ჯიხა - ჯვეშ ჯიხა ოფუტე პერონთის.
- ოხვამე - ჯვეშ ოხვამეშ აკნაცუმეფი ოფუტე აზლაღას.
შინელი ხოფარეფი
- ადემ ბუიუქი - მოკუჩხბურთე
- ქაზიმ ქოიუნჯუ - როკ გიტარისტი, მობირე დო მოქარანე
- თოლგა ზენგინი - მოკუჩხბურთე
- ლევენთ იაზიჯი - ფოტოგრაფი
- ილმაზ ავჯი - ლაზი პოეტი, ჭარუ, პუბლიცისტი
- ნიზამეთინ ალკუმრუ - ლაზი პუბლიცისტი
- თურგაი ჯინერი - მილიარდერი
ტერიტორიული მონწყუალა
ხოფაშ ნოღა 6 რაიონშე აკმოდირთუ:
- სუნდურა(სუნდურა)
- ორთაჰოფა(ორთახოფა)
- კულედიბი მაჰალესი(კულედიბი)
- იუქარი კულედიბი(ამჭიშე)
- ბუჯაქი(ბუჯაღი)
- ჯუმჰურიეთი
ხოფაშ რაიონი მიშმეკოროცხანს 29 ოფუტეს:
- ბაშქოი (მხიგი / ფხიგი)
- ესენქიი (აზლაღა)
- გიუვერჯინლი (ბუჩა/ ბუჩე)
- აქდერე (ზენდიდი)
- ჩამურლუ (ჭანჭახუნა)
- ჩავუშლუ (ჩაუშლი)
- ჩიმენლი (ჩიმენლი)
- დერეიჩი (მაისქიოფუტე / მანელოღლი)
- გიუნეშლი (ჩაღრინა)
- ჰენდექი (ხენდეკი)
- ქაიაქოი (შანა)
- ქოიუნჯულარი (ზალონა)
- ქიოფრუჯუ (ქიოფრიჯი)
- ოსმანიე (ოსმანიე)
- სარფი (მოლენი სარფი)
- სუგიორენი (კისე)
- უჩქარდეში (სუმჯუმა)
- იოლდერე (ჟურპიჯი)
- ჩამლი (პერონითი)
- ბალჷქქოი (ბალიქქოი)
- იეშილქოი (პანჭოლი)
- ქაზიმიე (ხემშილლუღი)
- სუბაში (წკარისთი)
- გიუმუშდერე (ხელუკეთი)
- ფჷნარლჷ (ანჭოროხი / ანჩიხორი)
- ქარაოსმანიე (ღეცელონი)
- ეშმექაია (არდალა)
- ბაშობა (ხიგობა)
- ლიმანი (ლიმანი)
ხოფაშ რაიონს ოკათჷ ართი დაბა:
- ქემალფაშა (მაკრიალი / ნოღედი)
ლიტერატურა
- ქორთული სხუნუეფიშ ენციკლოპედია, ტ. 11, ხს. 504, ქართი, 1987 წანა.
რესურსეფი ინტერნეტის
- თარობაშ ოფისი
- მუნიციპალიტეტი
- ფოტოეფი დო ხელუანობაშ ვებ-საიტი (თურქულო)
- ფოტოეფი დო ალპინიზმი Archived 2021-03-02 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine. (თურქულო)
- აბანობური ინფორმაცია
- ხოფაშ ფოტოეფი Archived 2007-04-02 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine. (თურქულო)
- ხოფაშ ონიშოლიშ ვებ-საიტი
სქოლიო
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
