From Wikipedia, the free encyclopedia
ნეო-ასურული იმპერია — ჯვეში მესოპოტამიური სახენწჷფოშ, ასურეთიშ ჸოფაშ მაანთხა დო ეკონია პერიოდი, ნამუთ იჭყაფჷ ჯვ. წ. 911 წანას, ადად-ნირარი II-შ ხვისტაშა ეშულათჷ. ჯვ. წ. მაჩხორა-მაშკვითა ოშწანურეფიშ გოძვენას, იმპერიაქ მიოჭირინუ შანულამი ტერიტორიული ექსპანსიას. ჸათე ბორჯიშო თინა წჷმარინუანდჷ უდიდაში იმპერიას მოსოფელიშ მასშტაბით. ნამთინე მენცარი ნეო-ასურული იმპერიას მითმირჩქინანს მაართა იმპერიათ ისტორიას. ნეო-ასურული იმპერიაქ კაბეტი კულტურული, ადმინისტრაციული დო ოურდუმე გოლინა იღვენუ უკულიანი შხვა დიდი იმპერიეფიშა, სამანგათ: ახალი ბაბილონიშ ომაფეშა, აქემენიანეფიშ იმპერიაშა დო სელევკიდეფიშ სახენწჷფოშა. ტერიტორიული ექსპანსიაშ ზენიტის, ნეო-ასურული იმპერიას ჸუნდჷ უნძალიერაში აკოანჯარაფილი ნძალეფი დო აკონტროლენდჷ შქაწყარმალონას, ლევანტის, ეგვიპტეს, თაშნეშე ანატოლიაშ, არაბეთიშ ჩქონიშ დო თეხანური ირანიშ დო სომხეთიშ შანულამი ნორთეფს.
|
ნეო-ასურული იმპერია | ||||
| ||||
|---|---|---|---|---|
 ნეო-ასურული იმპერია ტერიტორიული ექსპანსიაშ პიკის | ||||
| ნანანოღა | აშური (ჯვ.წ. 911-ჯვ. წ. 879) ქალხუ (ჯვ. წ. 879-ჯვ. წ. 706) დურ-შარუქინი (ჯვ. წ. 706-ჯვ. წ. 705) ნინევია (ჯვ. წ. 705-ჯვ. წ. 612) ჰარანი (ჯვ. წ. 612-ჯვ. წ. 609) | |||
| ნინა | ოფიციალური: აქადური არამეული | |||
| რელიგია | ჯვეში მესოპოტამიაშ რელიგია | |||
| დუდალაშ ფორმა | მონარქია | |||
| მაფა | ||||
| - ჯვ. წ. 911-ჯვ. წ. 891 | ადად-ნირარი II (მაართა) | |||
| - ჯვ. წ. 612-ჯვ. წ. 609 | აშურუბალიტ II (ეკონია) | |||
ნეო-ასურული იმპერიაშ ორდოიანი მაფეფი ოცადუდეს მესოპოტამიაშ, ბჟაეიოლი ანატოლიაშ დო ლევანტიშ ჸეთი ტერიტორიეფიშ დორთინაფას, ნამუეფით ჯვ. წ. XI ოშწანურას მიოდინუ იმპერიაქ. ასურნასირფალ II-შ მართუალაშ ბორჯის (ჯვ. წ. 883-ჯვ. წ. 859) ასურეთიქ გინირთჷ დომინანტური სახენწჷფოთ არხო ბჟაეიოლს. ასურნასირფალქ მუში ოურდუმე ექსპედიციეფით გეგშართჷ სქირონაშქა ზუღაშპიჯეთიშა. თიქ ნანანოღა აშურიშე ქალხუშა გეგნიღჷ. იმპერიაქ ხოლო უმოსო გედიდჷ დო გეფართინუ ასურნასირფალ II-შ მონძეშ დო გეჸვენჯი მაფაშ სალმანასარ III-შ მართუალათ. სალმანასარიშ ღურაშ უკულ ქიდიჭყჷ სტაგნაციაშ პერიოდიქ, ნამუსჷთ "დიდებუანეფიშ ხანას"-ს უძახჷნა. ჸათე ბორჯის რეალური ხეშუულება უკინებუდეს ოურდუმე დო პოლიტიკური მოღალეეფს, დედაღარჷ ცენტრალური მართუალაქ. ჸათე ხანაქ გესურჷ ტიგლათფილესერ III-შ (ჯვ. წ. 745-ჯვ. წ. 727) ბორჯის, ნამუქჷთ კინ განძალიერჷ ცენტრალიზაფილი მართუალა, დო შხვადოშხვა ოურდუმე კამპანიეფიშ შედეგო დახე ჟირშა გადიდჷ იმპერიაშ ტერიტორია. თიქ ქიდიჸუნუ ბაბილონეთი დო ლევანტიშ კაბეტი ნორთი. სარგონიდეფიშ დინასტიაშ წჷმმარინაფალი სინახერიბიქ (ჯვ. წ. 705-ჯვ. წ. 681) ნანანოღა ნინევიაშა გეგნიღჷ. გეჸვენჯი მამართალქ ასარხადონქ (ჯვ. წ. 681-ჯვ. წ. 669) ეგვიპტე ქიდეკინჷ დო ასურეთიშ იმპერიაქ მიოჭირინუ ექსპანსიაშ ზენიტის. მარა გომორძგუეფიშ დო წჷმოძინეფიშ პერიოდი ბრელს ხანს ვაგაგინძორებე. ჯვ. წ. VII ოშწანურაშ დათებუს, ნეო-ასურული იმპერიაქ უცბას მიჯალაგჷ ბაბილონარეფიშ არყებათ დო მიდიარეფიშ მიშაჭკირუათ. ასურეთიშ იმპერიაშ ჸათაშ, უცბაშიანი დონთხაფაშ ბაძაძეფი ასე ხოლო დებატეფიშ საგანი რე თეხანური მენცარეფს შქას.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
