ეთიოპია

ეთიოპია (ეთიოპ. ኢትዮጵያ), ედომუშამი ოფიციალური ჯოხოდვალა — ეთიოპიაშ ფედერაციული დემოკრატიული რესპუბლიკა (ამჰ. የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ [je.iːtjoːṗṗjaː feːdeːralaːwiː diːmoːkraːsiːjaːwiː riːpebliːk]), კინოხ თაშნეშე რჩქინელი რდჷ მუჭოთ აბისინია — სქირონათ გოხურგელ სახენწჷფო აფრიკას, სომალიშ ჩქონს (თაშნეშე ჯოხო აფრიკაშ ქა). 90 076 012 ადამიერი მახორობათ, ეთიოპია აფრიკას მაჟირა სახენწჷფო რე თე მაძირაფალით, ნიგერიაშ უკული^[1] ფართობიშ მეჯინათ - (1,104,300 კმ²) მავითა. ქიანაშ ნანანოღა - ადის-აბება. ოორუეშე უხურგანს ერიტრეა, ბჟადალშე - სუდანი დო ობჟათე სუდანი, ბჟაეიოლშე - ჯიბუტი დო სომალი დო ობჟათეშე - კენია.

ეთიოპიაშ ფედერაციული დემოკრატიული რესპუბლიკა ye-Ītyōṗṗyā Fēdēralāwī Dīmōkrāsīyāwī Rīpeblīk ეთიოპია
ჰიმნი: Wodefit Gesgeshi, Widd Innat Ityopp'ya
ეთიოპიაშ ორენი
ნანანოღა (დო უკაბეტაში ნოღა)		ადის-აბება 9.016667,38.7333339°01′ ოორ. გ. 38°44′ ელ. გ.
ოფიციალური ნინა(ეფი)		ამჰარული
თარობა		საპარლამენტო რესპუბლიკა
-	პრეზიდენტი	საჰლე-უორკ ზევდე
-	პრემიერ-მინისტრი	აბი აჰმედ ალი
ფართობი
-	გვალო	1,104,300 კმ2 (27-ა)
-	წყარი (%)	0,7
მახორობა
-	2023 ფასებათ	127,955,823 (10-ა)
-	მეჭედალა	92.7 ად/კმ2 (123-ა)
ედპ (ჸუპ)		2013 ფასებათ
-	გვალო	$155.804 მილიარდი (59-ა)
-	ართ მახორუშე	$1,473 (159-ა)
აგი (2021)		0.498 (დაბალი) (175-ა)
ვალუტა		ეთიოპური ბირი (ETB)
ბორჯიშ ორტყაფუ		UTC+3
-	ზარხულიშ (DST)	+3 (UTC)
ქიანაშ კოდი		ETH
Internet TLD		.et
ოტელეფონე კოდი		+251

ეთიოპია — ართ-ართი უჯვეშაში ქირსიანული ქიანა დო ართ-ართი უჯვეშაში სახენწჷფო რე მოსოფელს.

ეთიოპია — რანწკი ოერეფოშქაშე ორგანიზაციეფიშ ანდა ხანიშ მაკათური რე: ქიანა ერეფიშ ლიგაშ მაკათური რდჷ დო ართ-ართ პირველ გოეროშ მაკათური ქიანა რე. თაშნეშე, ეთიოპია აფრიკაშ რსხუშ დჷმარსხუაფალ-მაკათური რე, ოკათჷ ოერეფოშქაშე ორგანიზაცია აკრ-შ ქიანეფს. ლიბერიაწკჷმა ართო დღას ვარდჷ კოლონია.

ჯოხოდვალა

• ოფიციალური: ეთიოპიაშ ფედერაციული დემოკრატიული რესპუბლიკა.
• ერუანული: Ityopiya, Yeityop'iya Federalawi Demokrasiyawi Ripeblik.
• ეტიმოლოგია: ჯოხო მოურს ლათინურ „Aethiopia“-შე (ზიტყვაშ ჯინჯი ბერძენული რე: aithein „გოჭუალა“ დო ops „სახე“) დო შანენს „უჩეფიშ, გინოჭვილეფიშ ქიანას“. იგივე აბისინია, ჯვეშქორთულო “აბაშეთი”. თე ჯოხოს არაბული გოჭყაფა უღჷ: „ჰაბაშ“ შანენს „ესვარილს“, ნამუთ ქიანაშ მახორობაშ ეთნიკურ სიჭარჭულეს მიოშანუანს.

გეოგრაფია

ეთიოპია იდვალუაფჷ ბჟაეიოლ აფრიკას. ქიანაშ მახურგე ქიანეფი რე: სუდანი, ერიტრეა, ჯიბუტი, სომალი, კენია. ქიანაშ ფართობი: 1,104,300 კმ².

რელიეფი

ეთიოპია არძოშე მაღალგვალამი რეგიონი რე აფრიკაშ კონტინენტის. ტერიტორიაშ შანულამ ნორთი უკებჷ ეთიოპიაშ გვალონას, ნამუთ გოძჷ ოორუეშე ობჟათე ეთიოპიშა. გვალონაშ არძოშე მაღალი ნორთი იდვალუაფჷ ქიანაშ ოორუეს. თაქ იდვალუაფუ ქიანაშ უმაღალაში კონკა რას-დაშანი (4620 მ) დო ტალო (4413 მ). ბჟაეიოლშე, აფარიშ რეგიონს იდვალუაფჷ არძოშე დაბალი კონკა აფრიკას. თაშნეშე, ეთიოპიაშ შანულამი ნორთი უკებჷ რზენეფს, თინეფშე არძაშე კაბეტი ქიანაშ ბჟაეიოოლს იდვალუაფუ.

კლიმატი

ეთიოპიაშ ედომუშამი ტერიტორია იდვალუაფჷ სუბეკვატორულ დო ტროპიკულ კლიმატურ ორტყაფუს, მარა თი ფაქტი, ნამჷ-და ქიანაშ ტერიტორიაშ უმენტაში ნორთი იდვალაუფჷ ეთიოპიაშ გვალონას, ეთმენწყუნს ლიბუ დო ლამე კლიმატის ეთიოპიას. ტემპერატურა ედომუშამი წანმოწანაშ გოძვენას ოშქაშეთ რე +25 °C +30 °C დო გჷნმურს ნოლექეფიშ ობაღებელი მუდანობა. მარა პიჯიშო რე ბჟაეიოლ ნორთის, თექ სინჩხე დო სქირე ტიოზიშ კლიმატი რე.

წყარიშ რესურსეფი

წყარმალუეფიშ კაბეტი ნორთი ეთიოპიაშ ბჟადალშე ორხველჷ ნილოსიშ ღანჩოს. თაჸურეშე უკაბეტაში რე აბბაი კჷნე ცაშფერი ნილოსი. თაქ რე არძაშე კაბეტი ტობა ეთიოპიას ტანა. ბჟაეიოლს მერკეთ წყარხვეიანი წყარმალუეფი რე, ნამუთ მერსხილი რე სქირე კლიმატიწკჷმა. ქიანაშ უკაბეტაში წყარმალუ რე ჯუბა.

ფლორა დო ფაუნა

ობჟათე-ბჟადალ ეთიოპიას იდვალუაფუ არძაშე კაბეტი ეკვატორული ტყალეფიშ მასივი, ფლორა დო ფაუნაშ უკაბეტაში ანდაფერუამობათ. XVIII ოშწანურას ქიანაშ დოხოლაფირო გვერდი ტერიტორია უკებუდჷ ტყალეფს, მარა მახორობაშ ძინაშ დო ოფუტე მეურნალაშ გოვითარაფაშ შედეგო ტყაშ ფართობიქ შანულამო დირკჷ. ტყაშ ფართობიშ დარკებაწკჷმა ართო ჩხოლარეფქ ხოლო დირკჷ. ეთიოპიას ასეშო შეილებჷნა ქოძირათ მუნჭყვეფი, ავაზა, ნჯილო, მელა, ნიანგეფი, ჟირაფეფი, ბეჰემოთი დო ქია. ეთიოპიაშ ოორუე რეგიონს ხე ოშა-გოშა ჩხოლარეფი - ანტილოპა ნიალა დო ეთიოპიური თხა.

მონძალა

• ადის-აბება - იმპერატორიშ დოხორე (XVIII ო.) დო „აფრიკაშ ჸუდე“ (XX ო.)
• აქსუმი - ნანოღუ დო სტელა (II ო.)
• სიმენიშ ერუანული პარკი
• ლალიბელა - კირდეს ეშაჭკირილი ოხიდა (XI ო.)
• გონდერი - ჯიხა (XVII ო.)

რესურსეფი ინტერნეტის

• მუსიკა ეთიოპიას Archived 2016-03-04 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
• ეთიოპიაშ ტრადიციულ მუსიკა Archived 2015-06-28 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
• სურათეფი ეთიოპიაშე Archived 2006-08-21 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
• ეთიოპიაშ რუკა
• აბისინიაშ ისტორია
• ტურიზმი ეთიოპიას
• მასალეფი ეთიოპიაშ უახალაშ ისტორიაშენი^{[ღურელი რსხილი]}