From Wikipedia, the free encyclopedia
On potcha pelrin (on dit eto: crikion pelrin), c' est ene sôre di potcha, djaene et noer di coleur, cwand i s' ratropele a foû grands djonneas, et vorer so les coûteures, aprume e l' Afrike. Si no e sincieus latén, c' est Schistocerca gregaria. ôre des ortopteres.
Les potchas pelrins vikèt normåldimint dins les payis d' Afrike djusse a Nonne do Sara. I s' acoplèt al såjhon des plouves (do moes d' djulete å moes d' setimbe). Et ponre les oûs ki vont passer li setche såjhon e tere.
Les anêyes k' i ploût bén, les crikions s' mopliyèt foirt e waeyén-tins. Djeyograficmint, gn a deus diferinnès plaeces di djonnlaedje.
Li troke coûtchantrece va abroker eviè l' Nonne do Marok, l' Aldjereye, li Tunizeye et l' Coûtchant del Libeye. Ces payis la ni sont nén dizo l' redjime des plouves etertropicåles. C' est des plouves d' ivier k' i gn a la: s' i ploût co bén do moes d' decimbe åmoes d' måss, i rplèt co djonnler et rmonter pus hôt e bontins (disk' å mitan des Payis do Magreb). Li troke levantrece si spåde eviè li Bijhe do Soudan, et l' Edjipe. Did la, ele pout broker eviè l' Arabeye Sawoudite et li Yemen, tot passant houte del Rodje Mer.
A pårti do moes d' may djun, les djonneas k' ont skepyî e l' Afrike bijhrece polèt, ci côp la, eraler eviè les payis do Sahel et l' Soudan, la kel nouve såjhon des plouves a fwait crexhe les amagnî.
On va waiti d' touwer les potchas pelrins cwand i cmincèt a s' ratropler al Nonne do Sara les anêyes k' il a bråmint ploû. Gn a des posses d' awaitance ki racsegnèt les ministeres di ces payis la. Li manaedjmint des stritchaedjes est fwait avou l' FAO, et les govienmints di ces payis la, ki s' dinèt on côp di spale n' on l' ôte. Cwand on-z a crôylé so ene mape des stindowes a poudrijhî, on mete des abanijhes so les boirds. On va stritchî des prodûts touwe-moxhes avou des avions, des djipes, k' on-z î a monté des ahesses di stritchaedje.
I fåreut 5 a 10 miyons d' uros tos ls ans e l' Afrike Coûtchantrece po:
Les anêyes ki ça va må, esto d' 5 miyons, c' est 200 miyons € k' i fåt, et eco: on n' espaitche nén les damadjes. Si gn a-t i co les distrujhaedjes ecolodjikes.
Li minme programe a stî metou en almaedje dispu 1995 e l' Afrike Levantrece / Cåziyea arabike. Et gn a pupont yeu d' nouzome atacaedje.
Les nouwêyes di potchas, i brokèt sol verdeur, eyet golafer tot çou k' est vete: oidjes, påmîs, niebé, waides, bouxhons (acacias). On potcha pout magnî si prôpe pwès tos les djoûs.
I plèt esse les cåzes di damadjes k' on chifere a 150 miyons d' uros so èn an.
Les potchas ni voyaedjèt nén del nute. Cwand ene volêye di potchas arive a ene plaece a l' anuti al nute, ele si state. Les crikions dischindèt a tere, et pu, i n' bodjèt pus, i doirmèt. Vos prindoz on grand saetch, et vos n' avoz k' a mete vosse mwin a tere. End a tant k' on vout. Vos rivnoz avou vosse saetchêye (céncwante a cint kilos) al måjhon.
Vos vudîz les potchas dins ene cabolêye di tchôde aiwe, avou do sé. Cwand ça a bolou ene miete, et k' l' aiwe s' a svinté, vos rmetoz co ene miete d'aiwe. Pu, cwand les potchas sont bén cûts, vos metoz ses spices dissu.
A pô près come ene guernåte. Vos rsaetchoz les ailes, les antenes, les pates pus tote li tiesse. Les boyeas endalèt avou l' tiesse. Tot l' restant est bon. Cwand ele sont cûtes, vos les ploz leyî souwer å solea dins des téles. Ça s' pout wårder deus troes moes. On lzès pout eto griyî so on tocoe, come ene fornêye al tchå.
E l' Afrike bijhrece, les anêyes k' i gn a des potchas son pacô rloukeyes come des bounès anêyes, ca les crikions pelrins n' arivèt la ki s' il a bén ploû tins d' l' ivier. C' est ces plouves la k' on fwait crexhe les dinrêyes. Les potchas n' avnèt dins les grandès plinnes å frumint k' après l' awousse des dveres (ki s' fwait å moes d' may).
E moes d' octôbe 2004, gn a sacwants djonneas k' ont ndalé do Soudan ont-st arivé a Chîpe, å Liban ey el Turkeye, et å moes d' nôvimbe a Bijhe d' Israyel mins nén po fé tant des ravadjes.
E 2007, sol difén do moes d' djun, gn a des djonneas k' ont ataké l' Somaleye.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
