Keun
From Wikipedia, the free encyclopedia
E keun of konyn (Kortryk) (in 17de eeuws West-Vlams conin) is e zoogbêeste, dat in de orde van de hoaze-achtign zit. 't Ziet er ruwweg gezien e bitje uut lik e knoagdier, moa 't is dus nie van die orde. E keun is d'enigste sôorte in 't geslacht Oryctolagus. 't Wordt dikkers voe huusdier g'houdn.
Keun | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
E keun up Tasmanië | ||||||||||||
Taxonomische indêlienge | ||||||||||||
| ||||||||||||
Sorte | ||||||||||||
Oryctolagus cuniculus Linnaeus, 1758 | ||||||||||||
Verspreidiengsgebied wild keun |
Qua grotte zit e keun tusschn de echte hoazen en de fluuthoazen in. D'achterpôotn van 't keun zyn in verhoudienge vele korter dan dedie van d'hoazn, moa langer dan dedie van de fluuthoazen. De buuk is blêker va kleur dan de rik en dikkers wit van kleur. Ook an 'n ounderkant va z'n steirt en z'n pôotn is'tn wit. E keun it plantery, en j'it ook z'n eigen kuttels ip (caecotrofie). 't Vintje is ne keunebuk genoemd en 't vrouwke een keunemoere. Van sommigste minschn wordt er ook gezeid da ze kwêekn lik de keuns: da wil zeggn da ze ol veel jounges hein.
In de vôrige 2 êeuwn wos de klêenschoalige konynekwêek en middel om de armere bevolkienge an en extra verdienste t'helpn en an goekôop vlêes. De velln vormdn ôok ne klênen markt: via de konynemesjangs werdn de velln verkocht voe der konynefraks en -wanten van te moakn. In 't Ancien Régime was de keunekwêek verboodn. Ge viendt er nievers meldinge van in bronn lik staten van goed.
Anno 2006 is de konynekwêek in Vloanderen nie grôot ne mêe; hier en doar ne particulier en en poar beroepskwêkers.
In West-Vloandern ist er nog een grôte en oude keunekwekery: Kerkepolder in het dorp met de toepasselikke name Moere.
"Konyn met preumn" en "Konyn met bruun bier" zyn typisch Vloamsche gerechtn.
Kenyns zyn vrêed kwestboar vôor myxomatose (round Yper de keuneploage enoemd) en VHS.