From Wikipedia, the free encyclopedia
Nhóm ngôn ngữ Tây Rôman là một trong hai phân nhánh của nhóm ngôn ngữ Rôman được đề xuất dựa trên tuyến La Spezia-Rimini. Chúng bao gồm các nhánh Gaul-Rôman và Iberia-Rôman cũng như Bắc Ý. Việc phân chia chủ yếu dựa trên việc sử dụng "s" cho số nhiều, sự suy yếu của một số phụ âm và cách phát âm của "C mềm" như /t͡s/ (thường là sau /s/) thay vì /t͡ʃ/ như trong tiếng Ý và tiếng Rumani, nhưng điều đó làm cho việc phân loại trở nên có vấn đề lớn bởi vì có sự tương đồng từ vựng cao hơn nhiều giữa tất cả các phương ngữ của tiếng Ý và tiếng Pháp so với giữa tiếng Pháp và tiếng Tây Ban Nha. Ngoài ra còn có sự tương đồng về hình thái, chính tả và ngữ âm cao hơn nhiều giữa các phương ngữ Tây Ban Nha và Ý so với giữa tiếng Ý và tiếng Pháp.
Dựa trên sự thông hiểu lẫn nhau, Dalby "đếm được" hàng tá ngôn ngữ: Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Asturia-Leon, Aragon, Catalonia, Galicia, Gascon, Provençal, Gallo-Wallon, tiếng Pháp, Franco-Provençal, Romansh và Ladin.[2] Tuy nhiên, tiêu chí phân loại này là có vấn đề, do mức độ thông hiểu lẫn nhau giữa các ngôn ngữ Ý-Rôman và Iberia cao hơn nhiều so với giữa các ngôn ngữ Gaul-Rôman.[3]
Một số phân loại bao gồm cả nhóm Ý-Dalmatia; tạo thành ngữ chi thường được gọi là nhóm Ý-Tây. Các phân loại khác đặt Ý-Dalmatia vào nhóm Đông Rôman.
Tiếng Sardegna không phù hợp để đưa vào cả Tây Rôman lẫn Đông Rôman, và có thể đã tách ra trước cả hai nhóm này.
Ngày nay, bốn ngôn ngữ Tây Rôman chuẩn hóa được sử dụng rộng rãi nhất là tiếng Tây Ban Nha (khoảng 410 triệu người bản ngữ, khoảng 125 triệu người nói ngôn ngữ thứ hai), tiếng Bồ Đào Nha (khoảng 220 triệu người bản ngữ, 45 triệu người nói ngôn ngữ thứ hai, chủ yếu ở Cộng đồng Bồ Đào Nha ngữ ở châu Phi), tiếng Pháp (khoảng 80 triệu người bản ngữ, 70 triệu người nói ngôn ngữ thứ hai, chủ yếu ở Cộng đồng Pháp ngữ châu Phi) và tiếng Catalunya (khoảng 7,2 triệu người bản địa). Nhiều ngôn ngữ trong số này có lượng lớn người không nói như tiếng mẹ đẻ; đây là trường hợp đặc biệt đối với tiếng Pháp, được sử dụng rộng rãi trên khắp Tây Phi như là một lingua franca.
Nhóm Gaul-Rôman còn có thể bao gồm:
Nhóm ngôn ngữ Oïl, tiếng Arpitan và nhóm Rhaetia-Rôman đôi khi tạo thành nhóm được gọi là nhóm Gaul-Rhaetia, nhưng rất khó để loại trừ nhóm Gaul-Ý khỏi nhóm này, theo một số nhà ngôn ngữ học chúng tạo thành một sự thống nhất đặc biệt của nhóm Rhaetia-Rôman.[6]
Ngôn ngữ Rôman Iberia ở bán đảo Iberia bao gồm:[7]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
