Hãn quốc Hậu Đột Quyết

Hãn quốc Hậu Đột Quyết (tiếng Turk cổ: 𐱅𐰇𐰼𐰰:𐰃𐰠‎, chuyển tự Türük el,^[8][9] tiếng Trung: 後突厥; bính âm: hòu Tūjué, còn được gọi là Nhà nước Turk Bilge Qaghan tiếng Turk cổ: 𐱅𐰇𐰼𐰝:𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀:𐰴𐰍𐰣:𐰃𐰠𐰭𐰀‎, chuyển tự Türük Bilgä Qaγan eli tại bản khắc Bain Tsokto.^[10] 682-744), là một hãn quốc ở Trung và Đông Á được thành lập bởi bộ lạc Ashina của Đột Quyết. Tiền thân của nó là Hãn quốc Đông Đột Quyết (552-630) và sau đó là Đại Đường cai trị (630-682). Khả hãn thứ hai^[11][12][13] đã tập trung vào Ötüken ở thượng nguồn của sông Orkhon. Nó đã được thành công bởi Hồi Cốt.

Hãn quốc Hậu Đột Quyết
Tên bản ngữ tiếng Turk cổ: 𐱅𐰇𐰼𐰰:𐰃𐰠‎, chuyển tự Türük el
682–744
Tamga của Ashina
Bản đồ phòng chừng Hậu Đột Quyết, 720 sau Công nguyên.
Tổng quan
Vị thế	Khả hãn
Thủ đô	Ötüken yïš (682–687) Yarγan yurtï (687–744)[1]
Ngôn ngữ thông dụng	Tiếng Turk cổ[2]
Tôn giáo chính	Tengri giáo [3]
Chính trị
Khả hãn
• 682–691	Elteriš Qaghan
• 691–716	Qapγan Qaghan
• 716	İnäl Qaghan
• 716–734	Bilgä Qaghan
• 744	Ozmıš Qaghan
Đạt Nhĩ hãn
• 682–716	Tonyukuk
• 716–731	Köl Tegin
Lập pháp	Kurultay
Lịch sử
Độc lập từ Đại Đường
Lịch sử
• Thành lập	682
• Giải thể	744
Tiền thân Kế tục Nhà Đường Hồi Cốt Türgesh
Hiện nay là một phần của	Kazakhstan  Kyrgyzstan  Mông Cổ  Nga  Tajikistan  Trung Quốc  Uzbekistan

Lịch sử người Turk Lịch sử người Turk trước thế kỷ 14
Hãn quốc Đột Quyết 552–744
Tây Đột Quyết
Đông Đột Quyết
Hãn quốc Avar 564–804
Hãn quốc Khazar 618–1048
Tiết Diên Đà 628–646
Đại Bulgaria 632–668
Đệ Nhất Đế quốc Bulgaria
Volga Bulgaria
Hãn quốc Turgesh 699–766
Hãn quốc Uyghur 744–840
Nhà nước Karluk Yabghu 756–840
Hãn quốc Kara-Khanid 840–1212
Tây Kara-Khanid
Đông Kara-Khanid
Vương quốc Cam Châu Hồi Cốt 894–1036
Vương quốc Cao Xương Hồi Cốt 843–TK 14
Hãn quốc Peçenek 860–1091	Hãn quốc Kimek 743–1035
Hãn quốc Kipchak 1067–1239	Oghuz Yabg 750–1055
Các triều đại Sa Đà 923–979
Nhà Hậu Đường
Nhà Hậu Tấn
Nhà Hậu Hán (Bắc Hán)
Đế quốc Ghaznavid 963–1186
Đế quốc Seljuk 1037–1194
Đế quốc Khwarezm 1077–1231
Hồi quốc Rûm 1092–1307
Vương triều Hồi giáo Delhi 1206–1526
Nhà Mamluk
Nhà Khilji
Nhà Tughlak
Hãn quốc Kim Trướng[4][5][6] 1242–1502[7]
Vương quốc Hồi giáo Mamluk (Cairo) 1250–1517
Nhà Bahri
Các triều đại Turk khác  ở Tiểu Á (Anatolia) Nhà Artuqid Nhà Saltuqid ở Azerbaijan Nhà Aqsunqurid Nhà Ildenizid ở Ai Cập Nhà Tulun Nhà Ikhshid ở Ba Tư Nhà Salghurid ở Levant Nhà Burid Nhà Zengid ở Yemen Nhà Salghurid
Hộp này: xem thảo luận sửa

Danh sách các vua Hậu Đột Quyết

Khả hãn

Khả hãn	Trị vì	Tên vương gia	Tên đầy đủ
Ilterish Qaghan	682–692	Hiệt Điệt Lợi Thi Khả hãn	阿史那骨篤祿 A Sử Na Cốt Đốc Lộc
Qapaghan Qaghan	692–716	Thiên Thiện Khả hãn	阿史那默啜 A Sử Na Mặc Xuyết
Inel Qaghan	716–717	Thác Tây Khả hãn	阿史那匐俱 A Sử Na Bặc Câu
Bilge Qaghan	717–734	Bì Gia Khả hãn	阿史那默棘連 A Sử Na Mặc Cức Liên
Yollıg Khagan	734–739	Y Nhiên Khả hãn	阿史那伊然 A Sử Na Y Nhiên
Tengri Qaghan	739–741	Đằng Các Lý Khả hãn	阿史那骨咄 A Sử Na Cốt Đốt
Ozmish Qaghan	742–744	Ô Tô Mễ Thi Khả hãn	阿史那乌苏米施 A Sử Na Ô Tô Mễ Thi

Thời kỳ không vị (741-745)

Khả hãn	Trị vì	Tên vương gia	Tên đầy đủ
Kutluk Yabgu Khagan (usurper)	741–742	Cốt Đốt Diệp Hộ Khả hãn	骨咄葉護 Cốt Đốt Diệp Hộ
Ashina Shi (claimant, Basmyl chief)	742–744	Hạ Lạp Bì Gia Khả hãn/Hiệt Điệt Y Thi Khả hãn/Hiệt Điệt Mật Thi Khả hãn	阿史那施 A Sử Na Thi
Kulun Beg (claimant)	744–745	Bạch Mi Khả hãn	阿史那鹘陇匐 A Sử Na Cốt Lũng Bặc
Kutlug I Bilge Kagan	744-747	Cốt Đốt Lộc Bì Gia Khuyết Khả hãn	藥羅葛逸标苾 Dược La Cát Dật Phiêu Bật

Thời kỳ sau

• Eletmish Bilge Kagan (Anh Võ Uy Viễn Bì Gia Khuyết Khả hãn) 747–759^[14] (con trai của Dược La Cát Dật Phiêu Bật)
• Bügü Kagan (Mâu Vũ Khả hãn) 759–780^[14]
• Tun Baga Tarkhan (Võ Nghĩa Thành Công Khả hãn) 780-789
• Külüg Bilge Qaghan (Trung Trinh Khả hãn) 790
• Qutluq Bilge Qaghan (Phụng Thành Khả hãn) 790-795
• Qutluq II (Hoài Tín Khả hãn) 795-808
• Baoyi Qaghan (Bảo Nghĩa Khả hãn) 808-821
• Chongde Qaghan (Sùng Đức Khả hãn) 821-824
• Zhaoli Qaghan (Chiêu Lễ Khả hãn) 824-833
• Zhangxin Qaghan (Chương Tín Khả hãn) 833-839
• Qasar Qaghan (Kha Táp Khả hãn) 839-840
• Wujie Qaghan (Ô Giới Khả hãn) 841-846
• Enian Qaghan (Át Niêm Khả hãn) 846-848

Xem thêm

• Hãn quốc Đột Quyết
• Hãn quốc Đông Đôt Quyết
• Hãn quốc Tây Đột Quyết

Tham khảo

1. Dòng chữ runic tiếng Turk cổ mới được phát hiện của núi Ulaanchuluut (Núi đỏ) từ trung Mông Cổ Trên cơ sở quốc tế Mông Cổ-Nhật Bản Cuộc thám hiểm sử thi vào tháng 8 năm 2018, Osawa Takashi
2. David Prager Branner, (2006), The Chinese Rime Tables: Linguistic philosophy and historical-comparative phonology
3. Empires, Diplomacy, and Frontiers. (2018). In N. Di Cosmo & M. Maas (Eds.), Empires and Exchanges in Eurasian Late Antiquity: Rome, China, Iran, and the Steppe, ca. 250–750 (pp. 269-418). Cambridge: Cambridge University Press.
   "...some scholars see this practice as amounting to a state religion, “Tengrism,” in which the ruling Ashina family gained legitimacy through its support from Tengri."
4. Marshall Cavendish Corporation (2006). Peoples of Western Asia. tr. 364.
5. Bosworth, Clifford Edmund (2007). Historic Cities of the Islamic World. tr. 280.
6. Borrero, Mauricio (2009). Russia: A Reference Guide from the Renaissance to the Present. tr. 162.
7. Halperin 1987, tr. 78.Lỗi sfn: không có mục tiêu: CITEREFHalperin1987 (trợ giúp)
9. Sigfried J. de Laet, Ahmad Hasan Dani, Jose Luis Lorenzo, Richard B. Nunoo Routledge, 1994, History of Humanity, p. 56
10. Aydın (2017), p. 119
11. Elena Vladimirovna Boĭkova, R. B. Rybakov, Kinship in the Altaic World: Proceedings of the 48th Permanent International Altaistic Conference, Moscow 10–ngày 15 tháng 7 năm 2005, Otto Harrassowitz Verlag, 2006, ISBN 978-3-447-05416-4, p. 225.
12. Anatoly Michailovich Khazanov, Nomads and the Outside World, Univ of Wisconsin Press, 1984, ISBN 978-0-299-14284-1, p. 256.
13. András Róna-Tas, An introduction to Turkology, Universitas Szegediensis de Attila József Nominata, 1991, p. 29.
14. Yu. Zuev (I︠U︡. A. Zuev) (2002) (tiếng Nga), Early Türks: Essays on history and ideology (Rannie ti︠u︡rki: ocherki istorii i ideologii), Almaty, Daik-Press, p. 233, ISBN 9985-4-4152-9 ISBN không hợp lệ.