Giải vô địch điền kinh thế giới

Giải vô địch điền kinh thế giới là giải điền kinh do Liên đoàn Điền kinh thế giới- World Athletics (trước đây là IAAF) tổ chức mỗi hai năm một lần. Giải vô địch thế giới đã được bắt đầu vào năm 1976 khi Ủy ban Olympic quốc tế quyết định bỏ nội dung 50 km đi bộ nam ở Thế vận hội Montreal 1976, mặc dù nội dụng này có mặt tại tất cả các kì Olympics từ năm 1932.Vì thế, IAAF tổ chức một giải vô địch thế giới của riêng tổ chức một tháng rưỡi sau Thế vận hội (với 1 nội dung duy nhất là 50 km đi bộ).^[1][2] Đó là Giải vô địch thế giới đầu tiên mà IAAF đã tổ chức tách biệt với Thế vận hội Olympic (theo truyền thống thì khác với các môn như bóng đá hay quần vợt thì Olympics được coi là giải vô địch thế giới của môn điền kinh). Liên đoàn điền kinh thế giới quyết định tổ chức giải đấu thứ hai vào năm 1980 (với các nội dung không được thi đấu tại Olympics). Cả hai giải năm 1976 và 1980 không được xem là giải vô địch thế giới chính thức của môn điền kinh mà chỉ là tiền thân (do không bao gồm nhiều các nội dung chuẩn), nhưng các vận động viên tham dự vẫn được công nhận thành tích và kỉ lục (do vẫn là giải được Liên đoàn tổ chức).

Giải vô địch điền kinh thế giới World Athletics Championship
Tình trạng	Đang thi đấu
Thể loại	Giải vô địch thế giới Điền kinh
Diễn ra	Mùa hè
Tần suất	Mỗi 2 năm
Lần đầu tiên	1983 (1983)
Lần gần nhất	2019
Tổ chức bởi	IAAF
Trang chủ	www.worldathletics.org

Giải vô địch điền kinh thế giới vào năm 1983 chính thức đánh dấu sự có mặt của các nội dung trong môn điền kinh. Cho đến năm 1980, các nhà vô địch Olympic được mặc định coi là vô địch điền kinh thế giới. Kể từ khi bắt đầu, giải được tổ chức 4 năm một lần. Bắt đầu từ năm 1991, giải chuyển qua tổ chức 2 năm một lần.

Lịch sử

Ý tưởng có Giải vô địch thế giới điền kinh đã xuất hiện trước giải đấu năm 1983. Năm 1913, Liên đoàn điền kinh thế giới quyết định rằng Thế vận hội Olympic sẽ là giải vô địch thế giới của môn điền kinh. Với điều kiện về di chuyển và tài chính thì trong vòng 50 năm điều này là phù hợp (do điền kinh thời gian trên chỉ thi đấu nghiệp dư). Năm 1976 tại cuộc họp của Hội đồng điền kinh thế giới ở Puerto Rico, Giải vô địch thế giới điền kinh tách biệt với môn điền kinh ở Thế vận hội mùa hè đã được phê duyệt.

Sau các khi nhận thầu đăng cai từ hai thành phố Stuttgart, Tây Đức và Helsinki, Phần Lan, Hội đồng điền kinh đã quyết định trao quyền đăng cai cho giải vô địch điền kinh thế giới chính thức lần đầu tiên, diễn ra vào năm 1983 và được tổ chức tại Sân vận động Olympic Helsinki (nơi tổ chức Thế vận hội Mùa hè 1952).

Có hai giải vô địch thế giới được tổ chức trước giải chính thức năm 1983. Giải vô địch thế giới năm 1976 chỉ có một nội dung - đi bộ 50 km nam. Bốn năm sau, Giải vô địch thế giới năm 1980 chỉ có hai sự kiện dành cho phụ nữ mới được phê duyệt, (vượt rào 400 mét và 3000 mét). Cả hai đều không nằm trong môn điền kinh tại Thế vận hội Mùa hè 1980.^[3][4]

Qua các năm, quy mô của giải được mở rộng. Năm 1983, tức năm chính thức đầu tiên ước tính có khoảng 1.300 vận động viên từ 154 quốc gia tham gia.^[5] Đến giải năm 2003, tại Paris, số vận động viên tăng lên 1907 từ 203 quốc gia, với 179 nước có bản quyền phát sóng truyền hình.

Số lượng nội dung cũng được thay đổi qua các năm, chủ yếu là tăng thêm các nội dung cho nữ. Đến năm 2005, sự khác biệt duy nhất về số lượng giữa nam giới và nữ giới là môn 50 km đi bộ nam (chưa có nội dung cho nữ) và hai khác biệt về cơ cấu ở môn 110 mét vượt rào và mười môn phối hợp (với nam) so với 100 mét vượt rào và bảy môn phối hợp

Danh sách sau đây thể hiện các nội dung được thêm qua các năm

• 1987, 10.000 m và 10 km đi bộ nữ.
• 1993, Nhảy xa ba bước của nữ.
• 1995, 3.000 m của nữ được thay thế bằng 5000 m (giống với nội dung của nam).
• 1999, Nhảy sào và ném búa của nữ được thêm vào và đi bộ 20 km thay thế 10 km đi bộ ở nội dung của nữ (giống với nội dung của nam).
• 2005 3000 m vượt chướng ngại vật của nữ
• 2017, 50 km đi bộ của nữ (lúc này số lượng các môn của nam và nữ bằng nhau)
• 2019, 4 × 400 m tiếp sức hỗn hợp (lần đầu tiên các vận động viên nam và nữ tham dự một nội dung(.

Các giải vô địch

Thứ tự	Năm	Thành phố	Quốc gia	Ngày	Sân tổ chức	Sức chứa	Số nội dung	Số quốc gia	Số vận động viên	Đứng đầu bảng
–	1976	Malmö	Thụy Điển	18 Sep	Malmö Stadion	30,000	1	20	42	Liên Xô
–	1980	Sittard	Hà Lan	14 – 16 Aug	De Baandert	22,000	2	21	42	Đông Đức
1st	1983	Helsinki	Phần Lan	7 – 14 Aug	Olympiastadion	50,000	41	153	1,333	Đông Đức
2nd	1987	Roma	Ý	28 Aug – 6 Sep	Stadio Olimpico	60,000	43	156	1,419	Đông Đức
3rd	1991	Tokyo	Nhật Bản	23 Aug – 1 Sep	Olympic Stadium	48,000	43	162	1,491	Hoa Kỳ
4th	1993	Stuttgart	Đức	13 – 22 Aug	Gottlieb-Daimler-Stadion	70,000	44	187	1,630	Hoa Kỳ
5th	1995	Gothenburg	Thụy Điển	5 – 13 Aug	Ullevi	42,000	44	190	1,755	Hoa Kỳ
6th	1997	Athens	Hy Lạp	1 – 10 Aug	Olympiako Stadio	75,000	44	197	1,785	Hoa Kỳ
7th	1999	Seville	Tây Ban Nha	20 – 29 Aug	Estadio Olímpico	70,000	46	200	1,750	Hoa Kỳ
8th	2001	Edmonton	Canada	3 – 12 Aug	Commonwealth Stadium	60,000	46	189	1,677	Nga
9th	2003	Paris	Pháp	23 – 31 Aug	Stade de France	78,000	46	198	1,679	Hoa Kỳ
10th	2005	Helsinki	Phần Lan	6 – 14 Aug	Olympiastadion	45,000	47	191	1,688	Hoa Kỳ
11th	2007	Osaka	Nhật Bản	24 Aug – 2 Sep	Nagai Stadium	45,000	47	197	1,800	Hoa Kỳ
12th	2009	Berlin	Đức	15 – 23 Aug	Olympiastadion	74,000	47	200	1,895	Hoa Kỳ
13th	2011	Daegu	Hàn Quốc	27 Aug – 4 Sep	Sân vận động Daegu	65.000	47	199	1,742	Hoa Kỳ
14th	2013	Moskva	Nga	10 – 18 Aug	Sân vận động Luzhniki	78.000	47	203	1,784	Hoa Kỳ
15th	2015	Bắc Kinh	Trung Quốc	22 – 30 Aug	Sân vận động Quốc gia Bắc Kinh	80.000	47	205	1,761	Kenya
16th	2017	Luân Đôn	Vương quốc Anh	4 – 13 Aug	Sân vận động Luân Đôn	60.000	48	205	2,036	Hoa Kỳ
17th	2019	Doha	Qatar	27 Sep – 6 Oct	Sân vận động Quốc tế Khalifa	48.000	49	206	1,772	Hoa Kỳ
18th	2022	Eugene	Hoa Kỳ	15 – 24 July	Hayward Field	30,000	49
19th	2023	Budapest	Hungary	18 – 27 Aug	National Athletics Centre	40,000

Bảng tổng huy chương qua các kì

Bản đồ tỉ lệ số huy chương tại giải điền kinh thế giới

Cập nhật sau Giải vô địch điền kinh thế giới 2019.

Hạng	Đoàn	Vàng	Bạc	Đồng	Tổng số
1	Hoa Kỳ	170	117	94	381
2	Kenya	60	50	41	151
3	Nga	43	52	48	143
4	Đức	38	36	47	121
5	Jamaica	35	49	43	127
6	Vương quốc Anh	30	36	38	104
7	Ethiopia	29	30	26	85
8	Liên Xô	23	27	28	78
9	Cuba	22	24	14	60
10	Đông Đức	21	19	16	56
11	Trung Quốc	19	25	23	67
12	Ba Lan	19	15	25	59
13	Cộng hòa Séc	15	5	5	25
14	Pháp	13	18	23	54
15	Úc	12	14	10	36
16	Nam Phi	12	7	8	27
17	Ý	11	16	17	44
18	Ukraina	11	13	15	39
19	Maroc	10	12	8	30
20	Belarus	10	11	12	33
21	Thụy Điển	9	6	6	21
22	Na Uy	9	4	4	17
23	Bahamas	8	9	8	25
24	Tây Ban Nha	7	18	14	39
25	Phần Lan	7	8	7	22
26	Bahrain	7	3	3	13
27	Canada	6	14	16	36
28	Nhật Bản	6	7	16	29
29	Bồ Đào Nha	6	7	9	22
30	Algérie	6	1	3	10
31	New Zealand	6	1	1	8
32	România	5	8	11	24
33	Hy Lạp	5	6	11	22
34	Hà Lan	5	5	9	19
35	Bulgaria	5	3	8	16
36	Tiệp Khắc	4	4	3	11
37	Croatia	4	3	2	9
38	Qatar	4	2	3	9
39	Uganda	4	2	2	8
	Colombia	4	2	2	8
41	Ireland	4	2	0	6
42	Thụy Sĩ	4	0	4	8
–	Vận động viên trung lập được ủy quyền[1]	3	8	1	12
43	Tây Đức	3	6	3	12
44	Trinidad và Tobago	3	5	7	15
45	México	3	4	7	14
46	Litva	3	2	1	6
47	Mozambique	3	1	1	5
	Ecuador	3	1	1	5
49	Đan Mạch	3	0	1	4
50	Estonia	2	6	2	10
51	Cộng hòa Dominica	2	1	1	4
52	Tajikistan	2	1	0	3
53	Grenada	2	0	1	3
	Venezuela	2	0	1	3
55	Brasil	1	6	6	13
56	Namibia	1	4	1	6
57	Thổ Nhĩ Kỳ	1	3	0	4
58	Bỉ	1	2	5	8
59	Zambia	1	2	0	3
60	Slovenia	1	1	3	5
61	Tunisia	1	1	1	3
62	Botswana	1	1	0	2
	Eritrea	1	1	0	2
	Panama	1	1	0	2
65	Saint Kitts và Nevis	1	0	4	5
66	Slovakia	1	0	3	4
67	Syria	1	0	2	3
68	Sénégal	1	0	1	2
	Somalia	1	0	1	2
70	CHDCND Triều Tiên	1	0	0	1
	Barbados	1	0	0	1
72	Hungary	0	7	7	14
73	Nigeria	0	4	5	9
74	Bờ Biển Ngà	0	4	1	5
75	Kazakhstan	0	3	5	8
76	Burundi	0	2	1	3
	Israel	0	2	1	3
	Djibouti	0	2	1	3
79	Puerto Rico	0	2	0	2
	Cameroon	0	2	0	2
81	Áo	0	1	3	4
82	Tanzania	0	1	1	2
	Síp	0	1	1	2
	Latvia	0	1	1	2
	Ghana	0	1	1	2
	Bosna và Hercegovina	0	1	1	2
	Suriname	0	1	1	2
	Sri Lanka	0	1	1	2
89	Sudan	0	1	0	1
	Bermuda	0	1	0	1
	Ai Cập	0	1	0	1
92	Serbia	0	0	3	3
93	Ả Rập Xê Út	0	0	1	1
	Ấn Độ	0	0	1	1
	Hàn Quốc	0	0	1	1
	Iran	0	0	1	1
	Dominica	0	0	1	1
	Burkina Faso	0	0	1	1
	Haiti	0	0	1	1
	Zimbabwe	0	0	1	1
	Quần đảo Cayman	0	0	1	1
	Samoa thuộc Mỹ	0	0	1	1
Tổng số (102 đơn vị)		779	787	781	2347

Ghi chú

Bảng tính điểm tổng

Trong bảng điểm đặt IAAF, vận động viên dành huy chương vàng được 8 điểm, huy chương bạc được 7,... cho đến người đứng thứ 8 được 1. Nếu có hòa về thành tích thì các vận động viên hòa sẽ chia điểm.

Cập nhật sau Giải vô địch năm 2017, chỉ tính 5 quốc gia cao nhất ^[6]

Xếp hạng	Quốc gia	liên_kết=1	liên_kết=2	3liên_kết=	4	5	6	7	8	Top 3	Điểm
1	liên_kết=|viền  Hoa Kỳ	155	106 + 1 =	88 + 2 =	64 + 5 =	79 + 3 =	66 + 3 =	67	65 + 4 =	352	3600
2	liên_kết=|viền  Đức [a]	60	61	60 + 2 =	74 + 2 =	64 + 1 =	59 + 1 =	51 + 5 =	42 + 1 =	183	2246,5
3	liên_kết=|viền  Nga [b]	46	51 + 5 =	46 + 3 =	55 + 2 =	44 + 3 =	44 + 2 =	36 + 1 =	41	151	1772
4	liên_kết=|viền  Kenya	55	48	37	42	35	23	42	16	140	1517
5	Vương quốc Anh	28	33	38	37 + 2 =	45 + 1 =	30 + 1 =	27 + 1 =	21	99	1229

• ^[a] Bao gồm điểm của các vận động viên Tây Đức và Đông Đức
• ^[b] Bao gồm điểm của các Vận động viên Trung lập (do Nga bị cấm thi đấu do bê bối doping)

Các vận động viên nhiều huy chương vàng

Phần in đậm ở tên vận động viên thể hiện các vận động viên vẫn đang thi đấu.

Nam

Tất cả các nội dung

Xếp hạng	Vận động viên	Quốc gia	Nội dung	Từ	Đến	Vàng	Bạc	Đồng	Tổng
1	Usain Bolt	liên_kết=|viền  Jamaica	100 m/ 200 m/ 4 × 100 m	2007	2017	11	2	1	14
2	LaShawn Merritt	liên_kết=|viền  Hoa Kỳ	400 m/ 4 × 400 m	2005	2015	* 8 *	3	-	* 11 *
3	Carl Lewis	liên_kết=|viền  Hoa Kỳ	100 m / 200 m / 4 × 100 m / Nhảy xa	1983	1993	số 8	1	1	10
4	Michael Johnson	liên_kết=|viền  Hoa Kỳ	200 m/ 400 m/ 4 × 400 m	1991	1999	số 8	-	-	số 8
5	Mo Farah	Vương quốc Anh	5000 m / 10.000 m	2011	2017	6	2	-	8
6	Serge Bubka	liên_kết=|viền  Liên Xô và liên_kết=|viền  Ukraina	Nhảy sào	1983	1997	6	-	-	6
7	Jeremy Wariner	liên_kết=|viền  Hoa Kỳ	400 m 4 × 400 m	2005	2009	5	1	-	6
8	Kenenisa Bekele	liên_kết=|viền  Ethiopia	5000 m / 10.000 m	2003	2009	5	-	1	6
	Lars Riedel	liên_kết=|viền  Đức	Ném đĩa	1991	2001	5	-	1	6
10	Maurice Greene	liên_kết=|viền  Hoa Kỳ	100 m/ 200 m/ 4 × 100 m	1997	2001	5	-	-	5

* bao gồm một huy chương tiếp sức mà chỉ tham dự ở vòng loại

Nội dung cá nhân

Xếp hạng	Vận động viên	Quốc gia	Nội dung	Từ	Đến	Vàng	Bạc	Đồng	Toàn bộ
1	Usain Bolt	liên_kết=|viền  Jamaica	100 m/ 200 m	2007	2017	7	1	1	9
2	Mo Farah	Vương quốc Anh	5000 m / 10.000 m	2011	2017	6	2	-	8
3	Serge Bubka	liên_kết=|viền  Liên Xô và liên_kết=|viền  Ukraina	Nhảy sào	1983	1997	6	-	-	6
	Michael Johnson	liên_kết=|viền  Hoa Kỳ	200 m/ 400 m	1991	1999	6	-	-	6
5	Carl Lewis	liên_kết=|viền  Hoa Kỳ	100 m/ 200 m/ Nhảy xa	1983	1993	5	1	1	7
6	Kenenisa Bekele	liên_kết=|viền  Ethiopia	5000 m / 10.000 m	2003	2009	5	-	1	6
	Lars Riedel	liên_kết=|viền  Đức	Ném đĩa	1991	2001	5	-	1	6
8	Kem Ezekiel	liên_kết=|viền  Kenya	3000 m vượt chướng ngại vật	2003	2015	4	3	-	7
9	Haile Gebrselassie	liên_kết=|viền  Ethiopia	5000 m/ 10.000 m	1993	2003	4	2	1	7
10	Hicham El Guerrouj	liên_kết=|viền  Maroc	1500 m / 5000 m	1995	2003	4	2	-	6

Nữ

Tất cả các nội dung

Xếp hạng	Vận động viên	Quốc gia	Nội dung	Từ	Đến	Vàng	Bạc	Đồng	Toàn bộ
1	Allyson Felix	liên_kết=|viền  Hoa Kỳ	200 m/ 400 m/ 4 × 100 m/ 4 × 400 m/ 4 × 400 m hỗn hợp	2005	2019	* 13 *	3	2	* 18 *
2	Shelly-Ann Fraser-Pryce	liên_kết=|viền  Jamaica	100 m/ 200 m/ 4 × 100 m	2007	2019	9	* 2 *	-	* 11 *
3	Gail Devers	liên_kết=|viền  Hoa Kỳ	100 m/ 100 m vượt rào/ 4 × 100 m	1991	2001	5	3	-	số 8
4	Sanya Richards-Ross	liên_kết=|viền  Hoa Kỳ	400 m / 4 × 400 m	2003	2015	5	2	-	7
5	Jessica Bread	liên_kết=|viền  Hoa Kỳ	4 × 400 m / 4 × 400 m hỗn hợp	2009	2019	*** 5 ***	* 1 *	-	**** 6 ****
	Tirunesh Dibaba	liên_kết=|viền  Ethiopia	5000 m / 10.000 m	2003	2017	5	1	-	6
	Natasha Hastings	liên_kết=|viền  Hoa Kỳ	4 × 400 m	2007	2017	**** 5 ****	1	-	**** 6 ****
8	Jearl Miles Clark	liên_kết=|viền  Hoa Kỳ	400 m / 4 × 400 m	1993	2003	4	3	2	9
9	Valerie Adams (Vili)	liên_kết=|viền  New Zealand	Đẩy tạ	2005	2013	4	1	-	5
	Vivian Cheruiyot	liên_kết=|viền  Kenya	5000 m / 10.000 m	2007	2015	4	1	-	5

* bao gồm một huy chương tiếp sức mà chỉ tham dự ở vòng loại </br> *** bao gồm ba huy chương tiếp sức mà chỉ tham dự ở vòng loại </br> **** bao gồm bốn huy chương trong các sự kiện tiếp sức mà cô ấy chỉ tham gia

Nội dung cá nhân

Xếp hạng	Vận động viên	Quốc gia	Nội dung	Từ	Đến	Vàng	Bạc	Đồng	Toàn bộ
1	Tirunesh Dibaba	liên_kết=|viền  Ethiopia	5000 m / 10.000 m	2003	2017	5	1	-	6
2	Shelly-Ann Fraser-Pryce	liên_kết=|viền  Jamaica	100 m / 200 m	2009	2019	5	-	-	5
3	Gail Devers	liên_kết=|viền  Hoa Kỳ	100 m / 100 m vượt rào	1991	2001	4	2	-	6
4	Allyson Felix	liên_kết=|viền  Hoa Kỳ	200 m / 400 m	2005	2017	4	1	2	7
5	Valerie Adams (Vili)	liên_kết=|viền  New Zealand	Đẩy tạ	2005	2013	4	1	-	5
	Vivian Cheruiyot	liên_kết=|viền  Kenya	5000 m / 10.000 m	2007	2015	4	1	-	5
7	Jackie Joyner-Kersee	liên_kết=|viền  Hoa Kỳ	Bảy môn phối hợp / Nhảy xa	1987	1993	4	-	-	4
	Brittney Reese	liên_kết=|viền  Hoa Kỳ	Nhảy xa	2009	2017	4	-	-	4
	Anita Włodarchot	liên_kết=|viền  Ba Lan	Ném búa	2009	2017	4	-	-	4
10	Lưu Hồng	liên_kết=|viền  Trung Quốc	20 km đi bộ	2009	2019	3	2	-	5