Diều lửa

Diều lửa (danh pháp khoa học: Haliastur indus) là một loài chim trong chi Haliastur, họ Accipitridae trong bộ Ưng.

Haliastur indus
Diều lửa tại Chalakudy, Ấn Độ
Tình trạng bảo tồn
Ít quan tâm  (IUCN 3.1)[1]
Phân loại khoa học
Vực (domain)	Eukaryota
Giới (regnum)	Animalia
Ngành (phylum)	Chordata
Nhánh	Craniata
Phân ngành (subphylum)	Vertebrata
Phân thứ ngành (infraphylum)	Gnathostomata
Liên lớp (superclass)	Tetrapoda
Lớp (class)	Aves
Phân lớp (subclass)	Carinatae
Phân thứ lớp (infraclass)	Neornithes
Tiểu lớp (parvclass)	Neognathae
Bộ (ordo)	Accipitriformes
Họ (familia)	Accipitridae
Phân họ (subfamilia)	Milvinae
Chi (genus)	Haliastur
Loài (species)	H. indus
Danh pháp hai phần
Haliastur indus Boddaert, 1783
Phân loài
H. i. flavirostris H. i. girrenera H. i. indus H. i. intermedius

Đặc điểm sinh học

Hình dáng

Diều lửa đang sải cánh bay

• Chim non:
  • Lông màu nâu, mút các lông màu nhạt hơn và thân lông đen. Đầu và cổ màu nhạt hơn, mút các lông có vệt nâu hung rộng. Tai nâu thẫm. Cằm và họng màu nâu hung. Mặt bụng hung cỏ vệt nâu hung rộng, giữa bụng và dưới đuôi nâu hung, thân lông đen.
  • Mắt nâu.
  • Mỏ xanh xám, sống mỏ và mút mỏ màu nhạt hơn và đôi khi vàng nhạt.
  • Da gốc mỏ vàng. Chân vàng nhạt hay xám vàng nhạt.
• Chim trưởng thành: Toàn bộ đầu, cổ, một phần lưng trên, ngực và phần trên bụng trắng, mỗi lông đều có dải dọc hẹp nâu thẫm hay đen nhạt ở giữa lông. Các lông cánh sơ cấp đầu tiên đen, phần gốc lông từ chỗ có khuyết vào nâu có viền đen, càng vào trong lông cánh chuyển dần thành màu nâu hung. Toàn bộ phần còn lại của bộ lông màu nâu hung. Các lông đuôi có vằn ngang hẹp màu nâu đen ở phiến lông trong.
• Kích thước:
  • Cánh: 355 - 399
  • Đuôi 188 - 207
  • Chân: 52 - 59
  • Mỏ: 32 - 35mm.

Sinh thái

Mùa sinh sản của diều lửa từ tháng 12 đến tháng 4 ở Nam Á^[2]; tại châu Úc, nó diễn ra vào khoảng tháng 8-tháng 10 tại miền nam và miền đông Úc, tháng 4-tháng 6 ở miền bắc Úc và các vùng ẩm ướt^[3].

Phân loài

Diều lửa Haliastur Indus được mô tả đầu tiên bởi nhà tự nhiên học người Hà Lan Pieter Boddaert năm 1783. Hiện có 4 phân loài được công nhận:

• H. i. indus (Boddaert, 1783) được tìm thấy ở Nam Á
• H. i. flavirostris Condon & Amadon, 1954 được tìm thấy tại quần đảo Solomon
• H. i. girrenera (Vieillot, 1822) được tìm thấy tại New Guinea, quần đảo Bismarck và Úc
• H. i. intermedius Blyth, 1865 được tìm thấy ở bán đảo Mã Lai và trên các đảo của quần đảo Sunda, Sulawesi và Philippines

Phân bổ

• Thế giới: Đông Dương, Thái Lan, Myanmar và Java.
• Việt Nam: loài này giao phối ở Bắc Kạn (hồ Ba Bể), Quảng Trị, Thừa Thiên Huế và gần Thành phố Hồ Chí Minh, Cà Mau

Tình trạng bảo tồn

Hình ảnh

• 
• 
• 
• 

Chú thích

1. BirdLife International (2012). “Haliastur indus”. Sách Đỏ IUCN các loài bị đe dọa. Phiên bản 2013.2. Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế. Truy cập ngày 26 tháng 11 năm 2013.
2. Whistler, Hugh (1949). Popular Handbook of Indian Birds. Gurney and Jackson. tr. 370–371.
3. Beruldsen, G (2003). Australian Birds: Their Nests and Eggs. Kenmore Hills, Qld: self. tr. 200. ISBN 0-646-42798-9.

Tham khảo

(tiếng Anh)

• Haliastur indus tại trang Trung tâm Thông tin Công nghệ sinh học quốc gia Hoa Kỳ (NCBI).
• Diều lửa 175472 tại Hệ thống Thông tin Phân loại Tích hợp (ITIS).
• 'Haliastur indus (Boddaert, 1783) tại Encyclopedia of Life
• Lỗi: không có số |id= được định rõ trong việc sử dụng {{IUCN}}

(tiếng Việt)

• Diều lửa trên SVRVN