Bia đá Jelling
From Wikipedia, the free encyclopedia
Bia đá Jelling gồm có 2 tấm đá khắc chữ rune của Đan Mạch ở sân nhà thờ Jelling. Các chữ rune được khắc trên các tấm bia này rất quan trọng về mặt lịch sử.[1] Cùng với nhà thờ Jelling và 2 nấm mộ cổ đắp cao, các Bia đá Jelling đã được UNESCO đưa vào danh sách Di sản thế giới năm 1994 (kỳ họp thứ 18).
| Di sản thế giới UNESCO | |
|---|---|
 Bia đá Jelling trong lồng kính (2012) | |
| Vị trí | Jelling, Đan Mạch |
| Tiêu chuẩn | Văn hóa: iii |
| Tham khảo | 697 |
| Công nhận | 1994 (Kỳ họp 18) |
| Diện tích | 4.96 ha |
| Tọa độ | 55°45′21″B 9°25′10″Đ |
  Vị trí của Bia đá Jelling tại Đan Mạch | |
Bia đá lớn là tấm bia có khắc chữ rune do vua Harald răng xanh (Harald Blåtand) dựng lên ở Jelling khoảng năm 965.
Các chữ khắc như sau:
: 
: 
:
HARALTR KUNUKR BATH KAURUA HARALD KONGE BØD GØRE
: 
: 
:
: :
KUBL THAUSI AFT KURM FATHUR SIN KUMLER DISSE EFTER GORM FADER SIN
: : : : :
AUK AFT THAURUI MUTHUR SINA, SA OG EFTER THYRA MODER SIN, DEN
: : 
: :
HARALTR IAS SAR UAN TANMAURK HARALD SOM SIG VANDT DANMARK
: :
ALA AUK NURUIAK AL OG NORGE
: : :
AUK TANI KARTHI KRISTNA OG DANERNE GJORDE KRISTNE
Dịch nghĩa: "Vua Harald ra lệnh làm bia đá này để tưởng niệm Gorm, người cha - và Thyra, người mẹ của mình. Harald đã chiến thắng toàn bộ Đan Mạch cùng Na Uy và làm cho các người Đan Mạch trở thành Kitô hữu". (Rundata, DR2)
Tấm bia đá lớn này thường được coi là Giấy khai sinh nước Đan Mạch, nói chung được đặt khoảng giữa 2 quả đồi ở Jelling. Chắc chắn là tấm bia này đã bị di chuyển vì trong thập niên 1940, khi người ta đào thì một trong các ngôi mộ ở nghĩa trang Jelling nằm một phần dưới tấm bia. Và người ta cũng biết là tấm bia đó đã bị đổ và được dựng lên lại.
Tấm bia khắc chữ rune này rất đặc biệt, vì các chữ rune được khắc hàng ngang, trong khi các tấm bia khắc chữ rune khác đều khắc hàng dọc.
Bia đá nhỏ khắc chữ rune do Gorm già(Gorm den Gamle, cha của Harald răng xanh) dựng ở gần Bia đá lớn, dường như vào khoảng năm 955.
Các chữ khắc như sau:
kurmr kunukr karthi kubl thusi aft thurui kunu sina tanmakar but Gorm konge gjorde kumler disse efter Thyra kone sin danmarks bod
Có thể dịch gần sát nguyên văn như sau: "Vua Gorm làm bia đá này để tưởng niệm Thyra, vợ của mình. Việc cứu chuộc Đan Mạch".
Đây là lần đầu tiên, từ Đan Mạch được tìm thấy ở trong nước, trong khi tên đó đã xuất hiện trên nguồn của nước ngoài từ 75 năm trước. Nghĩa của câu chót không được chắc chắn lắm.
Ngày nay, tấm Bia đá nhỏ được đặt gần bên tấm Bia đá lớn, tuy nhiên không ai biết vị trí ban đầu của nó ở đâu. Trong thế kỷ 17, nó được đặt bên cửa nhà thờ Jelling.
Gorm từ trần năm 958 ở khoảng tuổi 30-50. Vậy chắc chắn tấm bia này phải được dụng trước năm Gorm chết.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
