Tên lửa đẩy N1
From Wikipedia, the free encyclopedia
N1/L3 (viết tắt của cụm từ Ракета-носитель Raketa-nositel', "Carrier Rocket"-"Tên lửa mang"; Cyrillic: Н1)[3] là một loại tên lửa đẩy siêu trọng của Liên Xô. Trong đó, N1 là tên của tên lửa đẩy, còn L3 là tên của tải trọng mà tên lửa mang lên vũ trụ. Tên lửa N1 là câu trả lời của Liên Xô đối với tên lửa đẩy Saturn V của Mỹ và được thiết kế để đưa tàu vũ trụ có người lái của Liên Xô lên Mặt trăng và xa hơn nữa,[4] các nghiên cứu phát triển tên lửa được tiến hành từ năm 1959.[5] Tầng đẩy đầu tiên của tên lửa N1/L3 ( Block A) là tầng đẩy mạnh mẽ nhất mà con người từng chế tạo,[6] nhưng trong cả bốn lần phóng tên lửa N1, tầng đẩy này đã liên tục gặp lỗi nghiêm trọng do sử dụng cụm 30 động cơ đẩy, cùng với một hệ thống dẫn nhiên liệu và chất oxy hóa rất phức tạp mà chưa từng gặp trong thử nghiệm trước đó.[7]
Tên lửa đẩy N1/L3 | |
---|---|
Mô hình tên lửa N1 tại sân bay vũ trụ Baikonur cuối năm 1967 | |
Cách dùng | Tên lửa đẩy có người lái/Tên lửa đẩy hạng siêu nặng |
Hãng sản xuất | OKB-1 |
Quốc gia xuất xứ | Liên Xô |
Kích cỡ | |
Chiều cao | 105,3 mét (345 ft)[1] |
Đường kính | 17 mét (56 ft)[2] |
Khối lượng | 2.750 tấn (6.060.000 lb) |
Tầng tên lửa | 5 |
Sức tải
Bản mẫu:Infobox rocket/Payload Bản mẫu:Infobox rocket/Payload | |
Lịch sử | |
Hiện tại | Failed, canceled |
Nơi phóng | LC-110, Baikonur |
Tổng số lần phóng | 4 |
Số lần phóng thành công | 0 |
Số lần phóng thất bại | 4 |
Ngày phóng đầu tiên | ngày 21 tháng 2 năm 1969 |
Bản mẫu:Infobox Rocket/Stage
Bản mẫu:Infobox Rocket/Stage Bản mẫu:Infobox Rocket/StageBản mẫu:Infobox Rocket/Stage |
Chương trình N1-L3 được thiết kế để cạnh tranh với chương trình Apollo của Mỹ, với mục tiêu đưa người lên Mặt trăng, sử dụng cùng một phương pháp quỹ đạo điểm hẹn Mặt trăng. Tên lửa đẩy N1 có ba tầng đẩy, có nhiệm vụ mang theo tải trọng Mặt trăng L3 vào quỹ đạo Trái đất tầm thấp cùng với hai phi hành gia. Tải trọng L3 có một tầng động cơ đẩy, giúp đẩy module đi theo quỹ đạo chuyển tiếp Mặt trăng; một tầng đẩy khác giúp điều chỉnh quỹ đạo khi tàu ở giữa hành trình, và một bộ phận đáp xuống bề mặt mặt trăng, một tàu đổ bộ LK mang theo một phi hành gia; và tàu chỉ huy trên quỹ đạo Soyuz 7K-LOK có khả năng chở hai phi hành gia. Các nhà du hành vũ trụ sau khi thực hiện sứ mệnh hạ cánh xuống Mặt Trăng sẽ quay trở lại Trái đất bằng tàu Soyuz 7K-LOK.
N1-L3 được phát triển gấp rút, việc phát triển bắt đầu từ tháng 10 năm 1965, gần bốn năm sau khi Mỹ phóng thành công tên lửa Saturn V. Dự án bị ảnh hưởng đáng kể sau khi Tổng công trình sư Sergei Korolev qua đời năm 1966. Cả bốn lần phóng thử tên lửa N1 đều thất bại, với vụ phóng thử thứ hai trở thành một thảm họa, khi tên lửa rơi trở lại bệ phóng ngay sau khi vừa bay lên, gây nên một vụ nổ có thể coi là vụ nổ phi hạt nhân lớn nhất trong lịch sử. Chương trình N1 bị đình chỉ vào năm 1974, và chính thức bị hủy bỏ vào năm 1976. Tất cả các chi tiết về các chương trình đưa người lên mặt trăng của Liên Xô đều được giữ bí mật cho đến khi Liên Xô chuẩn bị sụp đổ vào năm 1989.[8]