![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Socrate_du_Louvre.jpg/640px-Socrate_du_Louvre.jpg&w=640&q=50)
Sokrates
triết gia người Athens cổ đại / From Wikipedia, the free encyclopedia
Sokrates (/ˈsɒkrətiːz/;[1] tiếng Hy Lạp cổ: Σωκρᾰ́της, chuyển tự Sōkrátēs, [sɔːkrátɛːs]; phiên âm tiếng Việt: Xô-crát; k. 470 – 399 TCN)[2][3] là một triết gia người Hy Lạp cổ đại (người Athens), ông được coi là một trong những người đã sáng tạo ra nền triết học phương Tây, và là nhà triết gia đạo đức đầu tiên[4][5] của nền tư tưởng đạo đức phương Tây đồng thời là người đại diện tiêu biểu của trường phái triết học duy tâm.[6][7][8] Ông là một nhân vật rất bí ẩn, không hề viết ra bất cứ điều gì, chỉ được biết đến chủ yếu thông qua các tác phẩm do những tác giả cổ đại cùng thời kể lại, trong đó nổi bật nhất chính là hai môn sinh Platon và Xenophon. Một số tác phẩm khác viết về ông đến từ những tác giả đương thời như Antisthenes, Aristippus và Aeschines xứ Sphettos. Aristophanes, một nhà viết kịch, chính là tác gia đương thời chủ yếu đã tạo ra những vở kịch có nhắc đến Sokrates trong suốt cuộc đời của nhà triết học này còn tồn tại đến ngày nay, ngoài ra, một đoạn trong cuốn "Sổ tay Du ký" của Ion xứ Chios cũng cung cấp những thông tin rất quan trọng về thời trẻ của Sokrates.[9][10]
Sokrates | |
---|---|
![]() Tượng đầu cẩm thạch của Sokrates ở Louvre. Đây chỉ là bản sao phỏng; bản gốc do Lysippus tạo tác bằng đồng đã thất lạc | |
Sinh | k. 470 TCN Deme Alopece, Athens |
Mất | 399 TCN (thọ 71 tuổi) Athens |
Nguyên nhân mất | Bức tử bằng độc dược |
Phối ngẫu | Xanthippe, Myrto |
Con cái | Lamprocles, Menexenus, Sophroniscus |
Gia đình | Sophroniscus (cha) Phaenarete (mẹ) |
Thời kỳ | Triết học Hy Lạp cổ đại |
Vùng | Triết học phương Tây |
Trường phái | Triết học Hy Lạp cổ điển |
Học sinh nổi bật | |
Đối tượng chính | Tri thức luận, đạo đức luận, mục đích luận |
Tư tưởng nổi bật |
|
Ảnh hưởng bởi | |
Ảnh hưởng tới
| |
Những mẩu đối thoại của Plato là một trong những bằng chứng toàn diện nhất về Sokrates vẫn còn sót lại từ thời cổ đại tới giờ, từ đó giúp cho Sokrates trở nên nổi tiếng với những đóng góp cho các lĩnh vực đạo đức học và tri thức luận. Ông chính là người thầy của Plato, người được đặt tên cho những khái niệm triết học như Sự mỉa mai Sokrates và phương pháp Sokrates, hay elenchus. Tuy nhiên, vẫn có những câu hỏi được đặt ra về việc liệu có sự khác biệt nào giữa Sokrates trong đời thực với Sokrates được khắc họa bởi Plato trong những mẩu đối thoại của mình hay không.[11]
Sokrates có một sức ảnh hưởng vô cùng mạnh mẽ đối với những triết gia sau thời kỳ cổ đại và kỷ nguyên hiện đại. Những tác phẩm văn học, nghệ thuật và văn hóa đại chúng miêu tả về Sokrates đã khiến ông trở thành một trong những hình tượng được biết đến rộng rãi nhất trong nền tư tưởng triết học phương Tây.