Nhà Medici
From Wikipedia, the free encyclopedia
Nhà Medici (tiếng Anh: /ˈmɛdɪtʃi/ MED-i-chee,[4] tiếng Ý: [ˈmɛːditʃi]) là một gia tộc ngân hàng và triều đại chính trị người Ý, lần đầu tiên củng cố quyền lực tại Cộng hòa Florence dưới thời Cosimo de' Medici, trong suốt nửa đầu thế kỷ XV. Gia đình có nguồn gốc từ vùng Mugello của Toscana, và dần dần thịnh vượng cho đến khi có thể lập ra Ngân hàng Medici, đây là ngân hàng lớn nhất ở châu Âu trong thế kỷ XV và tạo điều kiện thuận lợi cho người nhà Medici vươn lên nắm quyền chính trị ở Florence, mặc dù họ chính thức vẫn là công dân chứ không phải quân chủ cho đến thế kỷ XVI.
Medici | |
---|---|
Gia đình quý tộc | |
Quốc gia | Bản mẫu:Country data Republic of Florence Đại công quốc Toscana Lãnh địa Giáo hoàng Công quốc Urbino |
Từ nguyên | By Medico, Castellan of Potrone, considered the first ancestor of the house |
Nguồn gốc | Mugello, Tuscia (ngày nay là Tuscany) |
Thời gian thành lập | 1230; 794 năm trước (1230) |
Người sáng lập | Giambuono de' Medici[2] |
Người cầm quyền cuối cùng | Gian Gastone de' Medici |
Người đứng đầu cuối cùng | Anna Maria Luisa de' Medici |
Danh hiệu |
|
Thành viên | |
Gia tộc liên quan |
|
Phân biệt | Huân chương Thánh Stephen |
Truyền thống | Công giáo La Mã |
Châm ngôn | Festina lente[3] ("Hurry slowly") |
Đồ gia truyền | Danh sách
|
Di sản |
|
Giải thể | 1743 (1743) (Original line) |
Nhánh gia đình | 14 cadet branches; still alive only 2: Danh sách
|
Nhà Medici đã sản sinh ra 4 vị Giáo hoàng cho Giáo hội Công giáo La Mã và Lãnh địa Giáo hoàng, gồm có: Giáo hoàng Leo X (1513–1521), Giáo hoàng Clêmentê VII (1523–1534), Giáo hoàng Pius IV (1559–1565)[5] và Giáo hoàng Leo XI (1605), ngoài ra còn có 2 Vương hậu của Pháp, gồm có: Catherine de' Medici (1547–1559) và Marie de' Medici (1600–1610).[6] Năm 1532, gia tộc Medici có được tước hiệu cha truyền con nối là Công tước xứ Florence. Năm 1569, công quốc được nâng lên thành Đại công quốc Toscana sau khi mở rộng lãnh thổ. Medici cai trị Đại công quốc này từ khi thành lập cho đến năm 1737, với cái chết của vị Đại công tước cuối cùng là Gian Gastone de' Medici. Đại công quốc đã chứng kiến mức độ tăng trưởng kinh tế dưới thời các Đại công tước đầu tiên, nhưng đã bị phá sản vào thời Cosimo III de' Medici (r. 1670–1723).
Sự giàu có và ảnh hưởng của người Nhà Medici ban đầu bắt nguồn từ việc buôn bán hàng dệt may ở Florence. Giống như các gia đình khác cai trị ở Signorie của Ý, Medici trở thành lãnh đạo của thành phố mà họ sinh sống, có thể đưa Florence nằm dưới quyền lực chi phối của gia đình họ và tạo ra một môi trường trong đó nghệ thuật và chủ nghĩa nhân văn phát triển. Họ và các gia đình khác của Ý đã truyền cảm hứng cho thời Phục hưng Ý, chẳng hạn như Visconti và Sforza ở Milan, Este ở Ferrara, Borgia ở Rome và Gonzaga ở Mantua.
Ngân hàng Medici, từ khi được thành lập vào năm 1397 cho đến khi sụp đổ vào năm 1494, là một trong những tổ chức thịnh vượng và được kính trọng nhất ở châu Âu, và gia đình Medici được coi là giàu có nhất ở châu Âu trong một thời gian dài. Từ cơ sở này, ban đầu họ giành được quyền lực chính trị ở Florence và sau đó là ở Bán đảo Ý và châu Âu rộng lớn hơn. Họ là một trong những doanh nghiệp sớm nhất sử dụng hệ thống sổ cái kế toán thông qua việc phát triển Hệ thống ghi sổ kép để theo dõi các khoản tín dụng và ghi nợ.
Gia đình Medici đã tuyên bố tài trợ cho việc phát minh ra piano và opera,[7][8] đã tài trợ cho việc xây dựng Vương cung thánh đường Thánh Phêrô và Nhà thờ chính tòa Firenze, đồng thời là người bảo trợ của Filippo Brunelleschi, Sandro Botticelli, Leonardo da Vinci, Michelangelo, Raphael, Niccolò Machiavelli, Galileo Galilei và Francesco Redi cùng nhiều cá nhân khác trong nghệ thuật và khoa học. Họ cũng là những nhân vật chính của Phong trào Phản Cải cách, từ khi bắt đầu cuộc Cải cách Kháng nghị thông qua Công đồng Trentô và các cuộc Chiến tranh tôn giáo Pháp.