Leda /ˈliːdə/ (tiếng Hy Lạp: Λήδα), còn được biết tới với cái tên là Jupiter XIII, là một vệ tinh dị hình chuyển động cùng hướng với Sao Mộc. Nó được phát hiện bởi Charles T. Kowal tại Đài thiên văn Palomar vào ngày 14 tháng 9 năm 1974, sau ba đêm quan sát và chụp ảnh liên tục (từ 11 đến 13 tháng 9; Leda xuất hiện trong cả ba đêm đó).[9] Nó được đặt tên theo nữ thần Leda, là người tình của thần Zeus, tượng trưng cho Sao Mộc trong thần thoại Hy Lạp (người đã đến với cô trong hình dạng một con thiên nga). Kowal đề xuất đặt theo tên đó và đã được IAU chứng nhận vào năm 1975.[10]
.jpg) Hình ảnh khám phá về Leda do Đài thiên văn Palomar chụp vào năm 1974 | |
| Khám phá [1] | |
|---|---|
| Khám phá bởi | Charles T. Kowal |
| Nơi khám phá | Đài thiên văn Palomar |
| Ngày phát hiện | 14 tháng 9 năm 1974 |
| Tên định danh | |
Tên định danh | Jupiter XIII |
| Phiên âm | /ˈliːdə/[2] |
Đặt tên theo | Λήδα Lēdā |
| Tính từ | Ledian /ˈliːdiən/,[3] Ledean /ˈliːdiən/[4] or /liːˈdiːən/[5] |
| Đặc trưng quỹ đạo [6] | |
| Kỷ nguyên 16 tháng 2 năm 2017 (JD 2 457 800,5) | |
| Cung quan sát | 42,60 năm (15,561 ngày) |
| 0,0748405 AU (11.195.980 km) | |
| Độ lệch tâm | 0,164 8788 |
| +242,02 ngày | |
| 137,02571° | |
Chuyển động trung bình | 1° 29m 14.953s / ngày |
| Độ nghiêng quỹ đạo | 27,636 31° (so với mặt phẳng hoàng đạo) |
| 190,184 97° | |
| 312,929 65° | |
| Vệ tinh của | Sao Mộc |
| Nhóm | Nhóm Himalia |
| Đặc trưng vật lý | |
Đường kính trung bình | 21,5±1,7 km[7] |
| Suất phản chiếu | 0,034±0,006[7] |
| 20,2[8] | |
| 12,7[6] | |
Leda thuộc nhóm Himalia, bẩy vệ tinh có quỹ đạo trong khoảng 11 đến 13 Gm tính từ Sao Mộc với độ nghiêng khoảng 27,5. Những thông số quỹ đạo nêu trên được tính tới tháng 1 năm 2021, nhưng nó vẫn tiếp tục thay đổi do sự nhiễu loạn Mặt Trời và hành tinh.
Trong văn học
- Bộ phim của Anh Fire Maidens from Outer Space năm 1956 lấy bối cảnh trên vệ tinh thứ 13 của sao Mộc, mặc dù phim này được làm trước khi phát hiện ra vệ tinh Leda năm 1974.
- Trong tiểu thuyết khoa học thiếu niên theo chủ đề tiểu thuyết lãng mạn năm 2013 của Brenda Hiatt, Starstruck, Rigel gây ấn tượng với Marsha bằng một chiếc kính thiên văn có thể nhìn thấy rõ sao Leda. Rigel bị gây ấn tượng ngược lại bởi Marsha khi cô biết quá nhiều về vệ tinh tối này của sao Mộc, mặc dù cần lưu ý rằng mãi tới năm 1974 nó mới được phát hiện ra.
- Trong tiểu thuyết khoa học Death's End năm 2010 của Liu Cixin, Jupiter XIII bị nuốt chửng bởi một hố đen nhân tạo, tạo thành hố đen nhân tạo ổn định đầu tiên.
Tham khảo
Liên kết ngoài
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
