Henry I của Anh

Henry I của Anh (1068/1069 – 1 tháng 12 năm 1135) là con thứ năm của William Kẻ Chinh phục và là vị vua đầu tiên sinh tại Anh từ sau sự xâm lược của người Normandie năm 1066. Ông nối ngôi người anh ruột William II để trở thành vua nước Anh từ năm 1100 và đánh bại người anh cả, Robert Curthose, để trở thành Công tước xứ Normandy năm 1106. Henry I còn được gọi là Beauclerc vì tính ham hiểu biết, hay Lion of Justice (Sư tử của công lý) nhờ bộ máy hành chính và pháp luật mà ông xây dựng thời đó.

Henry I
Quốc vương nước Anh
Tại vị	5 tháng 8 năm 1100- 1 tháng 12 năm 1135
Đăng quang	5 tháng 8 năm 1100
Tiền nhiệm	William II
Kế nhiệm	Stephen
Công tước xứ Normandie
Tại vị	1106 – 1 tháng 12 năm 1135
Tiền nhiệm	Robert II
Kế nhiệm	Stephen
Thông tin chung
Sinh	1068 có thể là Selby, Yorkshire, Anh
Mất	1 tháng 12 năm 1135 (66/67 tuổi) Saint-Denis-en-Lyons, Normandie, Pháp
An táng	Tu viện Reading
Phối ngẫu	Matilda của Scotland (cưới 1100⁠–⁠1118) Adelheid xứ Leuven (cưới 1121)
Hậu duệ	Hoàng hậu Matilda William Adelin, Công tước xứ Normandie Ngoài giá thú: Robert, Bá tước thứ 1 xứ Gloucester Aline, Phu nhân xứ Montmorency Juliane de Fontevrault Matilda, Nữ Bá tước xứ Perche Richard xứ Lincoln Sybilla, Vương hậu Scotland Reginald, Bá tước thứ 1 xứ Cornwall Matilda, Nữ Công tước xứ Brittany Robert, Lãnh chúa xứ Okehampton Matilda, Viện trưởng của Tu viện Montvilliers Henry FitzRoy Fulk FitzRoy Gilbert FitzRoy
Hoàng tộc	Normandy
Thân phụ	William I của Anh
Thân mẫu	Mathilde xứ Vlaanderen

Triều đại của Henry được biết đến với chủ nghĩa cơ hội chính trị. Ông chính thức kế thừa ngôi vị khi người anh Robert đang tham dự cuộc thập tự chinh thứ nhất, giai đoạn đầu của triều đại Henry I được đánh dấu bởi những cuộc chiến tranh giành quyền lực nước Anh và Normandie với Robert. Tuy vậy thì Henry cũng đã thành công trong việc thống nhất hai vương quốc từ sau sự chia rẽ khi cha ông mất năm 1087. Dưới sự trị vì của Henry, ông đã trao cho giai cấp địa chủ bản Hiến chương Tự do (Charter of Liberties), một bản hiến chương xác định rõ những quyền của đức vua, tạo tiền đề cho sự ra đời của Magna Carta, trong đó xác định luật lệ áp dụng cho cả nhà vua.

Ngoài ra, triều đại của vua Henry I còn được biết đến với những cải cách về pháp luật và tài chính, ông cho lập ra Bộ tài chính để cải cách ngân khố. Ông cũng sử dụng các quan lại đi vi hành để kiểm soát sự lạm dụng quyền lực ở cấp vùng và địa phương, điều này đã nhận được phản ứng tích cực từ người dân. Sự khác biệt về dân số Anh và Normandie cũng bắt đầu tan vỡ trong thời đại của ông và bản thân vua Henry cũng kết hôn với con gái một gia đình hoàng tộc cũ của Anh. Ông cũng thực hiện sự hòa giải với nhà thờ sau những bất đồng từ thời William II để lại. Dù vậy thì triều đại của Henry I cũng không phải là suôn sẻ từ đầu tới cuối, khi người con cả của ông William Adelin chết sau vụ đắm tàu nghiệt ngã của con tàu White Ship. Sau cái chết của người con trai, vua Henry có ý định trao ngôi cho người con gái là Hoàng hậu Matilda nhưng cuối cùng triều đại của ông lại kết thúc bởi một thời kỳ nội chiến sau đó (được biết với tên The Anarchy, tạm dịch: Thời kỳ hỗn loạn).

Henry I

Tham khảo

Thư mục

• Barlow, Frank (1999). The Feudal Kingdom of England, 1042–1216 (ấn bản thứ 5). Harlow, UK: Pearson Education. ISBN 978-0-5823-8117-9.
• Bethell, Denis (1971). “The Making of a Twelfth Century Relic Collection”. Popular Belief and Practice. 8: 61–72.
• Brett, Martin (1975). The English Church Under Henry I. Oxford, UK: Oxford University Press. ISBN 978-0-1982-1861-6.
• Carpenter, David (2004). The Struggle for Mastery: The Penguin History of Britain 1066–1284. London, UK: Penguin. ISBN 978-0-1401-4824-4.
• Chibnall, Marjorie (1992). “Mercenaries and the Familia Regis under Henry I”. Trong Strickland, Matthew (biên tập). Anglo-Norman Warfare. Woodbridge, UK: The Boydell Press. tr. 93–127. ISBN 978-0-8511-5327-8.
• Chibnall, Marjorie (1993). The Empress Matilda: Queen Consort, Queen Mother and Lady of the English. Oxford, UK: Blackwell. ISBN 978-0-6311-9028-8.
• Crouch, David (1986). The Beaumont Twins: The Roots and Branches of Power in the Twelfth Century. Cambridge University Press. ISBN 0-5213-0215-3. OL 21497976M.
• Crouch, David (2002). The Normans: The History of a Dynasty. London, UK: Hambledon Continuum. ISBN 978-1-8528-5595-6.
• Cooper, Alan (2001). “"The Feet of Those That Bark Shall Be Cut Off": Timorous Historians and the Personality of Henry I”. Trong Gillingham, John (biên tập). Anglo-Norman Studies: Proceedings of the Battle Conference, 2000. Woodbridge, UK: The Boydell Press. tr. 47–68. ISBN 978-0-8511-5825-9.
• David, Charles W. (1929). “The Claim of King Henry I to Be Called Learned”. Trong Taylor, C. H.; LaMonte, J. L (biên tập). Anniversary Essays in Medieval History by Students of Charles Homer Haskins. Boston, US and New York, US: Houghton Mifflin. tr. 45–56. OCLC 615486047.
• Davies, R. R. (1990). Domination and Conquest: The Experience of Ireland, Scotland and Wales, 1100–1300. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 978-0-5210-2977-3.
• Duffy, Mark (2003). Royal Tombs of Medieval England. Stroud, UK: Tempus. ISBN 978-0-7524-2579-5.
• Green, Judith (1989). The Government of England Under Henry I. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 978-0-5213-7586-3.
• Green, Judith (2003). “Le Gouvernement d'Henri Ier Beauclerc en Normandie”. Trong Bouet, Pierre; Gazeau, Véronique (biên tập). La Normandie et l'Angleterre au Moyen âge (bằng tiếng Pháp). Caen, France: Publications du CRAHM. tr. 61–73. ISBN 978-2-9026-8514-1.
• Green, Judith (2009). Henry I: King of England and Duke of Normandy. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 978-0-5217-4452-2.
• Hallam, Elizabeth M.; Everard, Judith A. (2001). Capetian France, 987–1328 (ấn bản thứ 2). Harlow, UK: Longman. ISBN 978-0-5824-0428-1.
• Haskins, Charles Homer (1918). Norman Institutions. Cambridge, US: Harvard University Press. OCLC 459798602.
• Hollister, C. Warren; Baldwin, John W. (1978). “The Rise of Administrative Kingship: Henry I and Philip Augustus”. The American Historical Review. 83 (4): 867–805. doi:10.2307/1867650. ISSN 0002-8762. JSTOR 1867650.
• Hollister, C. Warren (2003). Frost, Amanda Clark (biên tập). Henry I. New Haven, US and London, UK: Yale University Press. ISBN 978-0-3000-9829-7.
• Huneycutt, Lois L. (2003). Matilda of Scotland: a Study in Medieval Queenship. Woodbridge, UK: The Boydell Press. ISBN 978-0-8511-5994-2.
• King, Edmund (2010). King Stephen. New Haven, US and London, UK: Yale University Press. ISBN 978-0-3001-1223-8.
• Mason, Emma (2008). King Rufus: the Life and Murder of William II of England. Stroud, UK: The History Press. ISBN 978-0-7524-4635-6.
• Mayr-Harting, Henry (2011). Religion, Politics and Society in Britain, 1066–1272. Harlow, UK: Longman. ISBN 978-0-5824-1413-6.
• Newman, Charlotte A. (1988). The Anglo-Norman Nobility in the Reign of Henry I: the Second Generation. Philadelphia, US: University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0-8122-8138-5.
• Poole, A. L. (1993) [1951]. From Domesday Book to Magna Carta, 1087–1216: Oxford History of England. Oxford, UK: Oxford University Press. ISBN 978-0-1928-5287-8.
• Prestwich, J. O. (1992). “The Military Household of the Norman Kings”. Trong Strickland, Matthew (biên tập). Anglo-Norman Warfare. Woodbridge, UK: The Boydell Press. tr. 128–142. ISBN 978-0-8511-5327-8.
• Southern, Richard (1962). “The Place of Henry I in English History”. Proceedings of the British Academy. 48: 127–169. ISSN 0068-1202.
• Thompson, Kathleen (2003). “Affairs of State: the Illegitimate Children of Henry I”. Journal of Medieval History. 29 (2): 129–151. doi:10.1016/S0304-4181(03)00015-0. ISSN 0304-4181. S2CID 144398531.
• Thompson, Kathleen (2007). “From the Thames to Tinchebray: the Role of Normandy in the Early Career of Henry I”. Trong Fleming, Donald F.; Pope, Janet M. (biên tập). Henry I and the Anglo-Norman World: Studies in Memory of C. Warren Hollister. Woodbridge, UK: The Boydell Press. tr. 16–26. ISBN 978-1-8438-3293-5.
• Vaughn, Sally N. (2007). “Henry I and the English Church: the Archbishops and the King”. Trong Fleming, Donald F.; Pope, Janet M (biên tập). Henry I and the Anglo-Norman World: Studies in Memory of C. Warren Hollister. Woodbridge, UK: The Boydell Press. tr. 133–157. ISBN 978-1-8438-3293-5.
• Ward, Jennifer (2006). Women in England in the Middle Ages. London, UK: Hambledon Continuum. ISBN 978-0-8264-1985-9.
• White, G. W. biên tập (1949). The Complete Peerage. 11. London, UK: St. Catherine Press. OCLC 568761046.

Liên kết ngoài

• Henry I tại trang web chính thức của Quân chủ Liên hiệp Anh
• Henry I tại BBC History
• Chân dung của Vua Henry I tại Phòng Trưng bày Chân dung Quốc gia, Luân Đôn