From Wikipedia, the free encyclopedia
Chất dinh dưỡng hay dưỡng chất (tiếng Anh: nutrient) là một chất được sinh vật sử dụng để tồn tại, phát triển và sinh sản. Yêu cầu về lượng chất dinh dưỡng hấp thụ từ chế độ ăn uống áp dụng cho động vật, thực vật, nấm và sinh vật nguyên sinh.
Các chất dinh dưỡng có thể được đưa vào tế bào cho mục đích trao đổi chất hoặc được tế bào bài tiết để tạo ra các cấu trúc phi tế bào như tóc, vảy, lông vũ hoặc bộ xương ngoài. Một số chất dinh dưỡng có thể được chuyển hóa về mặt trao đổi chất thành các phân tử nhỏ hơn trong quá trình giải phóng năng lượng như carbohydrat, lipid, protein và các sản phẩm lên men (etanol hoặc giấm) dẫn đến sản phẩm cuối cùng là nước và carbon dioxide.
Tất cả các sinh vật đều cần nước. Các chất dinh dưỡng thiết yếu cho động vật là nguồn năng lượng, một số axit amin được kết hợp để tạo ra protein, một tập hợp các axit béo, vitamin và một số khoáng chất. Thực vật cần nhiều loại khoáng chất hấp thụ qua rễ, cộng với carbon dioxide và oxy hấp thụ qua lá. Nấm sống trên chất hữu cơ chết hoặc sống và đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng từ vật chủ của chúng.
Các loại sinh vật khác nhau có các chất dinh dưỡng thiết yếu khác nhau. Axit ascorbic (vitamin C) rất cần thiết cho con người và một số loài động vật nhưng hầu hết các loài động vật khác và nhiều loài thực vật có thể tổng hợp được nó. Các chất dinh dưỡng có thể là hữu cơ hoặc vô cơ: hợp chất hữu cơ bao gồm hầu hết các hợp chất chứa cacbon, trong khi tất cả các hóa chất khác là vô cơ. Các chất dinh dưỡng vô cơ bao gồm các chất dinh dưỡng như sắt, selen và kẽm, trong khi các chất dinh dưỡng hữu cơ gồm có protein, chất béo, đường và vitamin.
Một phân loại được sử dụng chủ yếu để mô tả nhu cầu dinh dưỡng của động vật chia chất dinh dưỡng thành chất dinh dưỡng đa lượng và vi lượng. Được tiêu thụ với số lượng tương đối lớn (gram hoặc ounce), các chất dinh dưỡng đa lượng (carbohydrat, chất béo, protein, nước) chủ yếu được sử dụng để tạo ra năng lượng hoặc kết hợp vào các mô để tăng trưởng và sửa chữa. Chất dinh dưỡng vi lượng cần thiết với số lượng nhỏ hơn (miligam hoặc microgam); chúng có vai trò sinh lý và sinh hóa tinh vi trong các quá trình của tế bào, như chức năng mạch máu hoặc dẫn truyền thần kinh.
Không đủ lượng chất dinh dưỡng thiết yếu hoặc bệnh tật cản trở sự hấp thụ, dẫn đến tình trạng thiếu hụt làm ảnh hưởng đến sự tăng trưởng, khả năng sống sót và sinh sản. Các khuyến cáo cho người tiêu dùng về lượng chất dinh dưỡng trong chế độ ăn uống như Lượng Tiêu thụ Khuyến nghị của Hoa Kỳ, dựa trên lượng cần thiết để ngăn ngừa tình trạng thiếu hụt và cung cấp hướng dẫn về chất dinh dưỡng đa lượng và vi lượng cho cả giới hạn hấp thụ thấp hơn và cao hơn. Ở nhiều quốc gia, các quy định yêu cầu nhãn sản phẩm thực phẩm phải hiển thị thông tin về lượng chất dinh dưỡng đa lượng và vi lượng có trong thực phẩm với số lượng đáng kể. Chất dinh dưỡng với số lượng lớn hơn nhu cầu của cơ thể có thể gây ra tác hại.[1]
Thực vật ăn được cũng chứa hàng nghìn hợp chất thường được gọi là hóa chất thực vật có tác dụng chưa rõ đối với bệnh tật hoặc sức khỏe, bao gồm một loại đa dạng có tình trạng phi dinh dưỡng gọi là polyphenol vẫn chưa được hiểu rõ cho đến năm 2024.
Polyphenol là một họ lớn các phenol xuất hiện tự nhiên. Chúng có nhiều trong thực vật và có cấu trúc đa dạng. Polyphenol bao gồm axit phenolic, flavonoid, axit tannic và ellagitannin, một số trong đó đã được sử dụng trong lịch sử làm thuốc nhuộm và thuộc da.
Chất dinh dưỡng đa lượng được định nghĩa theo nhiều cách.[2]
Các chất dinh dưỡng đa lượng cung cấp năng lượng:
Vi chất dinh dưỡng là những thành phần thiết yếu trong chế độ ăn uống, cần thiết với số lượng khác nhau trong suốt cuộc đời để phục vụ các chức năng trao đổi chất và sinh lý.[6][7]
Bài viết này cần thêm chú thích nguồn gốc để kiểm chứng thông tin. |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.