Nhánh Thài lài

Trong phân loại thực vật, tên gọi commelinids, tạm dịch thành nhánh Thài lài, do tên gọi này có nguồn gốc từ chi Commelina chứa các loài thài lài, được hệ thống APG II năm 2003 sử dụng để chỉ một nhánh trong phạm vi thực vật một lá mầm của thực vật hạt kín.^[1] Nhánh Thài lài là nhánh duy nhất mà APG II đã đặt tên trong nhóm thực vật một lá mầm, phần còn lại của thực vật một lá mầm là một nhóm cận ngành, đôi khi được gọi là "thực vật một lá mầm cơ sở".

Nhánh Thài lài
Dactylis glomerata
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Plantae
(không phân hạng)	Angiospermae
(không phân hạng)	Monocots
(không phân hạng)	Commelinids
Các bộ và họ
Xem văn bản.

Nhánh Thài lài của APG II (2003) về cơ bản chứa cùng các loài thực vật như trong nhóm commelinoids của hệ thống APG năm 1998.^[2][3]

Phân loại

Khái niệm commelinids lần đầu tiên được Armen Takhtajan công nhận như là một nhóm chính thức vào năm 1967, ông đặt tên nó là Commelinidae và gán nó làm phân lớp của lớp Liliopsida (thực vật một lá mầm).^[4] Tên gọi này cũng được sử dụng trong hệ thống Cronquist năm 1981. Tuy nhiên,khi công bố hệ thống phân loại năm 1980 thì Takhtajan đã hợp nhất phân lớp này trong phân lớp lớn hơn và không còn coi nó như là một nhánh.

Hệ thống Takhtajan

Trong hệ thống Takhtajan người ta coi nó như là một trong sáu phân lớp của lớp Liliopsida. Nó bao gồm:

• Phân lớp Commelinidae

  Liên bộ Bromelianae

  Bộ Bromeliales

  Bộ Velloziales

  Liên bộ Pontederianae

  Bộ Philydrales

  Bộ Pontederiales

  Bộ Haemodorales

  Liên bộ Zingiberanae

  Bộ Musales

  Bộ Lowiales

  Bộ Zingiberales

  Bộ Cannales

  Liên bộ Commelinanae

  Bộ Commelinales

  Bộ Mayacales

  Bộ Xyridales

  Bộ Rapateales

  Bộ Eriocaulales

  Liên bộ Hydatellanae

  Bộ Hydatellales

  Liên bộ Juncanae

  Bộ Juncales

  Bộ Cyperales

  Liên bộ Poanae

  Bộ Flagellariales

  Bộ Restionales

  Bộ Centrolepidales

  Bộ Poales

Hệ thống Cronquist

Hệ thống Cronquist coi nó như là một trong bốn phân lớp của lớp Liliopsida. Nó bao gồm:

• Phân lớp Commelinidae

  Bộ Commelinales

  Bộ Eriocaulales

  Bộ Restionales

  Bộ Juncales

  Bộ Cyperales

  Bộ Hydatellales

  Bộ Typhales

Hệ thống APG

Nhánh commelinids theo hệ thống APG III năm 2009:^[5]

• Họ Dasypogonaceae: Không đưa vào bộ nào.
• Bộ Arecales (cau, dừa)
• Bộ Commelinales (thài lài)
• Bộ Poales (cỏ, cói, bấc, dứa, nhiều loài ngũ cốc như lúa, lúa mì, ngô, mía)
• Bộ Zingiberales (các loài gừng, chuối)

Phát sinh chủng loài

Cây phát sinh chủng loài của nhánh Thài lài so với các bộ thực vật một lá mầm khác lấy theo APG III.^[5]

Monocots	Acorales       Alismatales       Petrosaviales         Dioscoreales     Pandanales         Liliales       Asparagales     Commelinidae (commelinids)

Cây phát sinh chủng loài trong nội bộ nhánh Thài lài lấy theo APG III.^[5] Trong hệ thống APG IV năm 2016 thì họ Dasypogonaceae được xếp trong bộ Arecales.^[6]

commelinids	Dasypogonaceae     Arecales       Poales       Commelinales     Zingiberales

Mô tả

Các thành viên của nhánh commelinid có các vách tế bào chứa axit ferulic phát ra huỳnh quang UV.Harris, P.J.; Hartley, R.D. (1976). “Detection of bound ferulic acid in cell walls of the Gramineae by ultraviolet fluorescence microscopy”. Nature. 259 (5543): 508–510. doi:10.1038/259508a0.^[7]

Tham khảo

1. APG II (2003). “An Update of the Angiosperm Phylogeny Group Classification for the orders and families of flowering plants: APG II”. Botanical Journal of the Linnean Society. 141 (4): 399–436. doi:10.1046/j.1095-8339.2003.t01-1-00158.x.
2. APG (1998). “An ordinal classification for the families of flowering plants”. Annals of the Missouri Botanical Garden. 85 (4): 531–553. doi:10.2307/2992015. JSTOR 2992015.
3. Cantino, Philip D.; James A. Doyle; Sean W. Graham; Walter S. Judd; Richard G. Olmstead; Douglas E. Soltis; Pamela S. Soltis; Michael J. Donoghue (2007). “Towards a phylogenetic nomenclature of Tracheophyta”. Taxon. 56 (3): E1–E44. doi:10.2307/25065865. JSTOR 25065865.
4. Takhtajan, A. (1967). Система и филогения цветкорых растений (Systema et Phylogenia Magnoliophytorum). Moskva: Nauka.
5. “An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III”. Botanical Journal of the Linnean Society. 161 (2): 105–121. 2009. doi:10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x.
6. APG IV (2016). “An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV”. Botanical Journal of the Linnean Society. 181 (1): 1–20. doi:10.1111/boj.12385.
7. Dahlgren, R. M. T.; Rassmussen, F. (1983). Monocotyledon evolution. Characters and phylogenetic estimation. Evol. Biol. 16. tr. 255–395. doi:10.1007/978-1-4615-6971-8_7. ISBN 978-1-4615-6973-2.

Liên kết ngoài

• Dữ liệu liên quan tới Commelinids tại Wikispecies
• Tư liệu liên quan tới Commelinids tại Wikimedia Commons