Chiến tranh Anh–Miến thứ nhất
cuộc chiến đầu tiên trong ba cuộc chiến tranh giữa Đế quốc Anh và Miến Điện / From Wikipedia, the free encyclopedia
Chiến tranh Anh–Miến thứ nhất (tiếng Anh: First Anglo-Burmese War, tiếng Miến Điện: ပထမ အင်္ဂလိပ် မြန်မာ စစ်; [pətʰəma̰ ɪ́ɴɡəleiʔ mjəmà sɪʔ]) diễn ra từ ngày 5 tháng 3 năm 1824 đến ngày 24 tháng 2 năm 1826. Cuộc chiến tranh diễn ra dưới thời Toàn quyền Ấn Độ William Amherst, Bá tước thứ nhất của Amherst, với mục đích nhắm vào quyền soát vùng Đông Bắc Ấn Độ thông qua việc sáp nhập Assam, nhưng sau lan rộng tràn vào lãnh thổ Miến Điện. Cuộc chiến kết thúc với quân Anh toàn thắng; Anh từ đó kiểm soát Assam, Manipur, Cachar và Jaintia cũng như hai xứ Arakan và Tenasserim của Miến. Triều đình Miến Điện còn phải chịu bồi thường chiến phí 1 triệu bảng Anh và mở cửa thông thương, cho thương nhân người Anh vào buôn bán.[1][2]
Chiến tranh Anh-Miến thứ nhất First Anglo-Burmese War ပထမ အင်္ဂလိပ် မြန်မာ စစ် | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Quân Anh đột kích vào một chiến lũy của quân Miến Điện, ngày 8 tháng 7 năm 1824. | |||||||||
| |||||||||
Tham chiến | |||||||||
Công ty Đông Ấn Anh | Triều Konbaung | ||||||||
Chỉ huy và lãnh đạo | |||||||||
Archibald Campbell |
Maha Bandula † Maha Ne Myo † Minkyaw Zeya Thura | ||||||||
Lực lượng | |||||||||
50.000 | 40.000 | ||||||||
Thương vong và tổn thất | |||||||||
15.000 | +20.000 |
Bài viết này có chứa ký tự Myanmar. Nếu không thích hợp hỗ trợ dựng hình, bạn có thể sẽ nhìn thấy dấu chấm hỏi, hộp, hoặc ký hiệu khác thay vì các chữ Myanmar. |
Bài viết này có chứa biểu tượng Ngữ âm. Nếu không thích hợp hỗ trợ dựng hình, bạn có thể sẽ nhìn thấy dấu chấm hỏi, hộp, hoặc ký hiệu khác thay vì các biểu tượng ngữ âm. |
Đây là cuộc chiến tranh dài nhất và tốn kém nhất trong lịch sử của xứ Ấn Độ thuộc Anh. Mười lăm nghìn binh sĩ Âu-Ấn tử trận. Đối với Miến Điện thì số thương vong còn lớn hơn, cả thường dân lẫn quân sĩ bị thiệt hại nặng.
Về mặt tài chính, chính phủ Anh phải chi khoảng 5-13 triệu bảng (khoảng 18,5-48 tỷ đô la Mỹ theo thời giá 2006)[3] cho cuộc chiến; đây là nguyên nhân chính gây ra cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng ở xứ Ấn Độ vào năm 1833.[4]
Đối với Miến Điện, chiến cuộc đánh dấu bước ngoặt của thời kỳ kéo dài ngót 50 năm bị thực dân chi Anh xâm lấn và cuối cùng mất độc lập về tay người Anh. Triều Konbaung trước đó từng đe dọa thế lực của Anh ở Ấn Độ nhưng kể từ cuộc chiến này trở đi, Miến triều suy yếu dần và bị loại hẳn; Anh bình định được dải biên giới đông bắc.[5] Một hậu quả nghiêm trọng đối với vua quan Miến Điện là áp lực kinh tế để trả khoản bồi thường chiến phí 1 triệu bảng Anh (khoảng 5 triệu dollar Mỹ lúc ấy). Đó là khoản tiền rất lớn đương thời khiến ngay một quốc gia Âu châu cũng phải chật vật lắm mới tài trợ được.[2] Chính phủ Anh sau đó mở hai cuộc chiến tranh nữa đánh Miến Điện (Chiến tranh Anh-Miến thứ nhì và thứ ba), đến năm 1885 thì thôn tính hẳn nước Miến.