Chiến dịch phòng ngự chiến lược Leningrad
From Wikipedia, the free encyclopedia
Chiến dịch phòng ngự chiến lược Leningrad là tổ hợp các hoạt động quân sự của quân đội Liên Xô chống lại các cuộc tấn công của quân đội Đức Quốc xã tại khu vực mặt trận Leningrad, bao gồm tỉnh Leningrad, ngoại ô thành phố Leningrad (nay là Sankt-Peterburg) và các vùng lân cận. Từ ngày 10 tháng 7 sau khi Tập đoàn quân xe tăng 4 và Tập đoàn quân 16 (Đức) chọc thủng phòng tuyến Pskov - Opochka đến ngày 30 tháng 9, tại khu vực mặt trận Leningrad trên hướng quân sự Tây Bắc Liên Xô đã diễn ra 5 trận đánh và chiến dịch bộ phận do các tập đoàn quân 16, 18, xe tăng 4 (Đức) và các tập đoàn quân 4, 11, 27, 34, 48, 52, 54 cùng các cụm phòng thủ trên khu vực Luga tiến hành:[2]
- Trận phản công Soltsy từ ngày 10 tháng 7 đến ngày 18 tháng 7 năm 1941: Quân đội Đức Quốc xã trong thế đang tấn công mặc dù bị quân đội Liên Xô phản công bất ngờ tại khu vực Soltsy nhưng vẫn đẩy lùi cuộc phản công này sau 5 ngày và tiếp cận phòng tuyến của quân đội Liên Xô trên sông Luga.[3]
- Trận phòng thủ Luga từ ngày 6 tháng 8 đến giữa tháng 9 năm 1941: Sau hơn một tháng phòng thủ và phản kích, tuyến mặt trận của quân đội Liên Xô bị chọc thủng tại khu vực giữa Kingisepp và Luga. Quân Đức bao vây Cụm phòng thủ Luga và tấn công mạnh về hướng Leningrad.[4]
- Trận phản công Staraya Russa từ 12 đến 25 tháng 8 năm 1941: Mặc dù tạm thời chặn đứng được cuộc tấn công của quân đội Đức Quốc xã trên khu vực quanh hồ Ilmen nhưng quân đội Liên Xô vẫn bị thiệt hại nặng và buộc phải rút lui. Quân đội Đức Quốc xã tiến ra các khu vực tiếp cận ngoại ô phía Nam Leningrad. Ở phía Đông, Quân đoàn bộ binh 23 thuộc Tập đoàn quân 16 (Đức) đánh chiếm khu vực Kholm. Ở phía Bắc, Quân đoàn cơ giới 39 (Đức) đánh chiếm khu vực Shlissenburg, chia cắt Leningrad với lãnh thổ Liên Xô. Ngày 8 tháng 9 năm 1941, Tập đoàn quân 18 (Đức) và Cụm quân Đông Nam (Phần Lan) bắt đầu phong tỏa Leningrad, quân đội và người dân Liên Xô bắt đầu cuộc chiến chống phong tỏa Leningrad.[5]
- Trận phòng thủ Novgorod - Chudovo từ ngày 10 đến ngày 21 tháng 9 năm 1941. Kết quả là Quân đoàn xe tăng 39 và các quân đoàn bộ binh 1, 28 (Đức) đã chọc thủng phòng tuyến của Tập đoàn quân 48 (Liên Xô) và cắt đứt con đường sắt từ Moskva đi Leningrad tại đầu mối giao thông quan trọng Chudovo.
- Trận phòng thủ Demyansk từ ngày 1 đến ngày 26 tháng 9: Quân đội Đức Quốc xã từ tuyến Staraya Russa - Khoml vượt sông Pola tấn công sang phía Đông và bị quân đội Liên Xô chặn đứng trên tuyến hồ Ilmen - Demyansk - Ostashkov.[3]
Chiến dịch phòng ngự chiến lược Leningrad | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Một phần của Chiến dịch Barbarossa trong Chiến tranh thế giới thứ hai | |||||||
Hải quân đánh bộ thuộc Hạm đội Baltic tiến ra mặt trận bảo vệ Leningrad, 1-10-1941 | |||||||
| |||||||
Tham chiến | |||||||
Đức | Liên Xô | ||||||
Chỉ huy và lãnh đạo | |||||||
Wilhelm Ritter von Leeb Georg von Küchler, Erich Hoepner, Ernst Busch Hermann Hoth Erich von Manstein |
P. P. Sobennikov N. F. Vatutin, M. M. Popov, K. E. Voroshilov, G. K. Zhukov, I. I. Fedyuninsky M. S. Khozin | ||||||
Lực lượng | |||||||
720.000 người | 517.000 người[1] | ||||||
Thương vong và tổn thất | |||||||
214.078 người chết, 130.848 bị thương.[1] |
Nhằm tập trung chỉ huy cho việc phòng thủ trên hướng Leningrad, trong quá trình diễn ra chiến dịch, ngày 23 tháng 8 năm 1941, STAVKA ra mệnh lệnh số 001.199 chia Phương diện quân Bắc (Liên Xô) làm đôi. Phương diện quân Leningrad ban đầu gồm các tập đoàn quân 8, 23, 48, các cụm tác chiến Koporskaya, Nam và Slutsk Kolpinsky do trung tướng M. M. Popov (đến ngày 5 tháng 9), nguyên soái K. E. Voroshilov (đến 12 tháng 9 năm 1941), đại tướng G. K. Zhukov (đến 7 tháng 10 năm 1941) và trung tướng I. I. Fedyuninsky (đến 26 tháng 10 năm 1941) và trung tướng M. S. Khozin lần lượt chỉ huy. Phần còn lại của Phương diện quân Bắc gồm các tập đoàn quân 7, 14, các đơn vị độc lập chiến đấu ở vùng cực và Karelia được đổi thành Phương diện quân Karelia do thượng tướng V. A. Frolov chỉ huy.[6]
Sau chiến dịch, Quân đội Đức Quốc xã tiếp tục phát huy chiến quả, tấn công sâu thêm trên hướng Tây Bắc Liên Xô từ 180 km (trên hướng Demyansk, 240 km (trên hướng Leningrad) và đến 360 km trên hướng Tikhvin. Ở vị trí gần nhất, Sư đoàn bộ binh 58 thuộc Quân đoàn bộ binh 38 (Đức) chỉ còn cách khu vực nội đô Leningrad 5 km về phía Tây Nam trên khu vực Pulkovo. Trên mũi đột kích xa nhất, Sư đoàn xe tăng 18 và các sư đoàn bộ binh 6, 8, 12 thuộc Quân đoàn xe tăng 39 (Đức) đánh chiếm Tikhvin, Sư đoàn xe tăng 8 và các sư đoàn bộ binh 11, 21 thuộc Quân đoàn bộ binh 1 (Đức) uy hiếp thành phố Volkhov.