Cách mạng Guatemala
thời kỳ cải cách tiến bộ trong lịch sử Guatemala đương đại / From Wikipedia, the free encyclopedia
Cách mạng Guatemala (La Revolución), cũng được gọi là Thập kỷ xuân, là một thời kỳ trong lịch sử Guatemala từ khi Jorge Ubico bị đảo chính vào năm 1944 đến khi Jacobo Árbenz bị đảo chính vào năm 1954. Trong thời kỳ này, Guatemala thụ hưởng một nền dân chủ đại nghị và thực hiện những chính sách cải cách xã hội, chính trị và nhất là nông nghiệp, gây ảnh hưởng sâu rộng trên khắp Mỹ Latinh.[1]
Địa điểm | Guatemala |
---|---|
Còn gọi là | Thập kỷ xuân |
Nguyên nhân |
|
Động cơ | Dân chủ tự do Cải cách ruộng đất |
Hệ quả |
|
Từ cuối thế kỷ 19 đến năm 1944, Guatemala có một loạt chế độ độc tài tập trung phát triển kinh tế thông qua xuất khẩu cà phê. Từ năm 1898 đến năm 1920, Tổng thống Manuel Estrada Cabrera nhượng địa cho Công ty Hoa quả Liên hiệp, một công ty Hoa Kỳ chuyên kinh doanh trái cây nhiệt đới, bằng cách tước quyền sở hữu đất của nhiều người dân bản địa. Dưới chế độ độc tài của Jorge Ubico từ năm 1931 đến năm 1944, chính quyền bóc lột người dân ác nghiệt, vi phạm quyền lợi lao động và thành lập một nhà nước cảnh sát.[2]
Tháng 6 năm 1944, một phong trào dân chủ do sinh viên, công đoàn lãnh đạo buộc Ubico phải từ chức. Tuy nhiên, Ubico thành lập một chế độ quân quản gồm ba người, do Federico Ponce Vaides đứng đầu, nhằm duy trì những chính sách đàn áp của ông. Chế độ quân quản bị lật đổ trong một cuộc binh biến do Jacobo Árbenz phát động vào tháng 10 năm 1944, một sự kiện được gọi là "Cách mạng tháng Mười". Bầu cử dân chủ nhanh chóng được tổ chức và Juan José Arévalo trúng cử tổng thống với đại đa số phiếu bầu. Là một giáo sư triết học tiến bộ đại diện cho phong trào dân chủ, Arévalo thực hiện một chương trình cải cách xã hội ôn hòa, bao gồm một chiến dịch xóa nạn mù chữ và cam kết bầu cử tự do. Tuy nhiên, phụ nữ mù chữ không được đi bỏ phiếu và các đảng cộng sản đều bị cấm.
Sau khi Arévalo mãn nhiệm vào năm 1951, Jacobo Árbenz trúng cử tổng thống với đại đa số phiếu bầu. Árbenz tiếp tục chương trình cải cách của Arévalo và ban hành một chính sách cải cách ruộng đất táo bạo, được gọi là Pháp lệnh 900. Pháp lệnh 900 quy định đất bỏ hoang của những đại địa chủ được nhà nước trưng mua và chia lại cho bần cố nông. Khoảng 500.000 nông dân thụ hưởng ruộng đất mà đa số là người dân bản địa, tổ tiên của họ bị tước đất sau khi Tây Ban Nha chinh phục Guatemala. Chính sách của Árbenz bị Công ty Hoa quả Liên hiệp phản đối do tước đất của công ty. Công ty vận động chính quyền Hoa Kỳ lật đổ Árbenz. Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ viện cớ Árbenz theo cộng sản để tổ chức binh biến vào năm 1954, Carlos Castillo Armas trở thành lãnh đạo của một chế độ quân quản. Cuộc đảo chính châm ngòi Nội chiến Guatemala từ năm 1960 đến năm 1996. Quân đội Guatemala tiến hành diệt chủng người Maya và trắng trợn xâm phạm quyền con người của thường dân.