Anacreon

Anacreon (tiếng Hy Lạp: Ἀνακρέων, 570 tr. CN – 478 tr. CN) là nhà thơ Hy Lạp cổ đại.

Anacreon Ἀνακρέων
Thông tin cá nhân
Sinh
Ngày sinh	570 TCN
Nơi sinh	Teos
Mất
Ngày mất	485 TCN
Nơi mất	Teos
Giới tính	nam
Nghề nghiệp	nhà thơ, nhà văn, epigrammatist, Hofmeister
Sự nghiệp nghệ thuật
Có tác phẩm trong	Phòng triển lãm quốc gia Washington
x • t • s

Tiểu sử

Anacreon sinh ở Teos, Ionian vùng Tiểu Á. Sau khi người Ba Tư chiếm được Tiểu Á, Anacreon về vùng Abdera, sau đó đến đảo Samos. Theo truyền thuyết, Anacreon là thầy của vua độc tài Polycrates. Sau khi Polycrates chết, ông đến Athens trở thành nhà thơ của vua Hipparchus. Năm 514 tr. CN, sau khi Hipparchus bị giết chết, Ancreon lại phải rời khỏi Athens. Những năm tháng sau đó không mấy ai biết. Người đời chỉ biết rằng, ông thường được các bậc vua chúa mời đến đọc thơ, còn những năm tháng cuối đời ông trở về quê hương ở Teos hoặc Abdera. Anacreon mất khoảng năm 478 tr. CN. Về sau người Teos lấy hình của Anacreon in trên đồng tiền của mình, còn ở Athens bên cạnh tượng của Xanthippus có bức tượng một người say ngất ngây, người đời cho đấy là tượng của Anacreon.

Thơ của Anacreon còn lưu lại được qua ít ỏi, chủ yếu là phong cách của Anacreon qua thơ của các nhà thơ khác. Những mô-típ chính là rượu, tình yêu và một cuộc sống vui vẻ với những người đẹp – là những thứ mà từ cổ chí kim vẫn coi rằng đấy là phần thưởng của Tạo hóa ban cho con người sống ở cõi trần gian vốn đầy rẫy gian khó và nhọc nhằn. Về sau nhiều bài thơ của nhiều tác giả dân gian viết và gán cho đấy là thơ của Anacreon.

Ảnh hưởng của thơ Anacreon

Thời Phục Hưng và Thế kỷ Ánh sáng ở châu Âu rất phổ biến những bài thơ mô phỏng theo Anacreon. Mô-típ của Anacreon được nhiều nhà thơ Pháp như Pierre de Ronsard, Pierre Jean de Beranger, Voltaire… Nhà thơ Ireland, Thomas Moore viết tập Thơ Anacreon, còn các nhà thơ Đức như Gotthold Ephraim Lessing, Johann Wolfgang von Goethe cũng viết nhiều bài thơ mô phỏng thơ của Anacreon.

Một vài bài thơ của Anacreon

***

Tôi yêu mà có vẻ như không yêu

Khi ngẩn ngơ, khi hiểu biết mọi điều.

 

***

 

Kleobula, Kleobula, tôi yêu em

Bên Kleobula tôi nằm xuống cuồng điên

Bên Kleobula tôi cho đôi mắt uống.

 

***

 

Đừng ngạo mạn cười tôi

Rằng mái tóc đã bạc

Em say đắm tuyệt vời

Mắt ngó nhìn người khác.

 

***

 

Chén của tôi sao lại cạn thế này

Cô bán hàng hãy rót rượu vào đây

Chỉ màu rượu đỏ bừng như đôi má

Mang cho đời vẻ say đắm ngất ngây.

 

Tôi không phải người Skythae, không yêu

Kẻ khác say sưa, quậy phá đủ điều

Không, bên chén rượu đầy tôi sẽ hát

Rằng cuộc đời thật đáng sống, đáng yêu.

 

***

 

Tóc hơi thưa rồi tóc bạc

Trên mái đầu của tôi đây

Ngọn lửa đã tàn trong đôi mắt

Và những chiếc răng đã lung lay.

 

Đời đã ngọt ngào hoặc đã đắng cay

Chẳng qua chỉ ít ngày còn lại

Thời gian tôi Ngài đang tính từng ngày

Tôi sẽ về với người ta đang đợi.

 

Không còn sự hồi sinh từ chốn ấy

Nơi chìm trong quên lãng muôn đời

Cửa mở ra cho tất cả mọi người

Nhưng đã vào không còn quay trở lại.

Bản dịch của Nguyễn Viết Thắng

 

***

Tuổi uống rượu

Anakreon

Ta đây vẫn uống, dù tuổi đã cao

Chấp luôn trai trẻ, chẳng thua tẹo nào

Và ta nhảy múa - chuyện vặt trong nhà

Này Seilenos, mang rượu cho ta

Như mang ống đựng, cho thư đường xa!

 

Đưa ta cây gậy, ta chiến đấu nào

Hãy vì hạnh phúc, cảm hứng bay cao

Thôi nào, cậu bé! Mang rượu cho ta

Cốc tràn đầy ắp, rượu pha mật hoa!

 

Ta đây vẫn uống, dù tuổi đã cao

Chấp luôn trai trẻ, chẳng thua tẹo nào!

Bản dịch của Diệp Phương Chi từ bản tiếng Đức

Tham khảo

Liên kết ngoài

Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Anacreon.

• Poems by Anacreon English translations
• Lyrics and brief history of Anacreon in Heaven
• A brief history of the American National Athem
• A collection of early translations of Anacreon into English
• Full length sculpture of Anacreon (in Danish) Lưu trữ 2007-10-09 tại Wayback Machine
• Lyrics and brief history of Anacreon in Heaven