Âm xát môi-môi hữu thanh là một phụ âm, dùng trong một số ngôn ngữ nói. Kí tự thể hiện âm này trong bảng mẫu tự ngữ âm quốc tế là ⟨β⟩, còn kí tự X-SAMPA tương ứng là B. Kí tự ⟨β⟩ là chữ cái Hy Lạpbeta. Kí tự này cũng khi được dùng để thể hiện âm tiếp cận môi-môi, nhưng thường thì nó được viết ⟨β̞⟩ với dấu hạ xuống. Trên lí thuyết, âm xát môi-môi hữu thanh có thể được chuyển tự bằng ⟨ʋ̟⟩, song kí hiệu này hầu như chẳng bao giờ được sử dụng.
Rất hiếm khi một ngôn ngữ phân biệt giữa âm xát môi-môi hữu thanh và âm tiếp cận môi-môi hữu thanh. Tiếng Mapos Buang ở New Guinea là một trường hợp như vậy, nhưng âm tiếp cận môi-môi của nó đóng vai trò lấp đầy khoảng trống trong hệ thống phụ âm.[1]
Âm xát môi-môi là một âm thiếu ổn định, có xu hướng trở thành [v].[2]
Đặc điểm của âm xát môi-môi hữu thanh:
Cách phát âm là xát, nghĩa là nó được tạo ra bằng cách ép dòng khí qua một khe hẹp ở vị trí phát âm.
Vị trí cấu âm là môi-môi, nghĩa là phải vận dụng cả môi trên và môi dưới để phát âm.
Đây là âm hữu thanh, nghĩa là dây thanh âm rung khi phát âm.
Vì âm này không được phát ra nhờ sự tác động của dòng khí lên lưỡi, không cần để tâm đến sự phân biệt âm giữa lưỡi-âm cạnh lưỡi.
Đây là âm phổi, nghĩa là nó được tạo ra bởi khí chỉ do phổi và cơ hoành đẩy ra.
Gussenhoven, Carlos; Aarts, Flor (1999), “The dialect of Maastricht”(PDF), Journal of the International Phonetic Association, University of Nijmegen, Centre for Language Studies, 29: 155–166, doi:10.1017/S0025100300006526
Hayward, Katrina; Hayward, Richard J. (1999), “Amharic”, Handbook of the International Phonetic Association: A guide to the use of the International Phonetic Alphabet, Cambridge: Cambridge University Press, tr.45–50, doi:10.1017/S0025100300004874, ISBN0-521-65236-7
Krech, Eva Maria; Stock, Eberhard; Hirschfeld, Ursula; Anders, Lutz-Christian (2009), Deutsches Aussprachewörterbuch, Berlin, New York: Walter de Gruyter, ISBN978-3-11-018202-6
Martínez-Celdrán, Eugenio; Fernández-Planas, Ana María; Carrera-Sabaté, Josefina (2003), “Castilian Spanish”, Journal of the International Phonetic Association, 33 (2): 255–259, doi:10.1017/S0025100303001373
Merrill, Elizabeth (2008), “Tilquiapan Zapotec”, Journal of the International Phonetic Association, 38 (1): 107–114, doi:10.1017/S0025100308003344
Mateus, Maria Helena; d'Andrade, Ernesto (2000), The Phonology of Portuguese, Oxford University Press, ISBN0-19-823581-X
Okada, Hideo (1991), “Japanese”, Journal of the International Phonetic Association, 21 (2): 94–97, doi:10.1017/S002510030000445X
Peters, Jörg (2006), “The dialect of Hasselt”, Journal of the International Phonetic Association, 36 (1): 117–124, doi:10.1017/S0025100306002428
Picard, Marc (1987), “On the Palatalization and Fricativization of W”, International Journal of American Linguistics, 53 (3): 362–365, doi:10.1086/466063
Pope, Mildred (1966), From Latin to Modern French, Manchester: Manchester University Press
Stichting Kirchröadsjer Dieksiejoneer (1997) [1987], Kirchröadsjer Dieksiejoneer (ấn bản thứ 2), Kerkrade: Stichting Kirchröadsjer Dieksiejoneer, ISBN90-70246-34-1, Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 9 năm 2015, truy cập ngày 24 tháng 7 năm 2018
Wheeler, Max W (2005), The Phonology Of Catalan, Oxford: Oxford University Press, ISBN0-19-925814-7
Zhuqing, Li (2002), Fuzhou Phonology and Grammar, Springfield, VA: Dunwoody Press, ISBN9781881265931
Žovtobrjux, M.A.; Kulyk, B.M. (1965), Kurs sučasnoji ukrajins’koji literaturnoji movy. Častyna I., Kiev: Radjans’ka škola
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.