Sizran'

Sizran' (ven.: Сы́зрань) om Venäman lidn da lidnümbrik Samaran agjan päivlaskmas. Se om agjan koumanz' surtte lidn, järed raudtesol'm, om Sizranin rajonan administrativižeks keskuseks mugažo (ei mülü rajonha).

Sizran'
Сызрань

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2022)	162,886 ristitud
Pind	117 km²
Pämez'	Anatolii Lukijenko (reduku 2021—)
Telefonkod	+7−8464-xxx-xxx
Avtokod	63, 163
Aigvö	UTC+4 (MSK+1)

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vl 1683 Suren Petran käskön mödhe kuti Sizran-lidnuz (möhemba Sizranin kreml') kaičemha Venäman päivnouzmašt röunad. Nimitihe jogen mödhe (nüg. Sizrank-jogi, ven.: Сызранка, Volgan oiged ližajogi). Lidnuz sai lidnan statusad vl 1796.

Luja lämoipalo oli tehnus lidnas vl 1906, pölištui enamba tuhad ristituid.

1920-nzil vozil Sizran' putui NSTÜ:n kahtele sijale kivivoin samiženke, Bakun jäl'ghe.

Sizranin tegimišton päsarakod oma kivivoin ümbriradmine, energetik- i transportmašiništon tehmine, peniden jüguavtoiden i avtodetaliden pästand, sauvond, söndtavaroiden tegimed.

Geografijan andmused

Lidn sijadase Volgan oiktal randal (Saratovan vezivaradim), 50 m valdmeren pindan päl keskmäižel korktusel. Matkad Samarhasai om 137 km päivnouzmha ülüižele, 191 km avtotedme. Lähembaine Oktäbr'sk-lidn vedase pidust' vezivaradimen randad ani päivnouzmha Sizranilpäi.

Koume žilod mülüdas lidnümbrikho Sizranin ližaks, niiden ühthine ristitišt om 808 eläjad (2010): Jelizarovo (201 rist. vl 2010), Kašpir (607 rist. vl 2010) i Fomkan Sadud (ven.: Фомкины Сады, kaikenaigaižeta ristitištota vl 2010). Lidnümbrikon pind om 136,06 km².

Lidnümbrikon londuseližed varad oma palab šoidkivi, fosforitad, lete, čurukivi, reskvezi.

Eläjad

Vl 1913 lidnan eläjiden lugu oli 43 600 ristituid. Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 178 750 ristituid. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 188 107 ristitud vl 2002.

Rahvahad (enamba 0,5% vl 2010): venälaižed — 84,0%, totarlaižed — 5,0%, ukrainalaižed — 1,0%, armenijalaižed — 0,9%, mordvinalaižed — 0,8%, čuvašalaižed — 0,6%, toižed rahvahad — 1,9%, rahvahuden ozutandata — 5,8%.

Ortodoksižen hristanuskondan 22 pühäpertid^[1] oma olmas lidnas: kaks' päjumalanpertid (Hristan Raštvoiden i Jumalanmaman Kazanin jumalaižen), 18 jumalanpertid (sidä kesken koume Voznesen'jen mez'jumalankodiš), časoun' i vanhuskolaižiden loičendpert'. Mugažo Azan-pühäpert' om islamanuskojiden täht.

Nell' specialižen keskopendusen aluzkundad oma avaitud lidnas (kaik kolledžad): medgumanitarine^[2], politehnine^[3], gubernine^[4], čomamahtoiden i kul'turan^[5]. Mugažo om üläopendusen aluzkundoiden viž filialad: koume Samaran i üks' Tol'jattin universitetad, üläškol lendajiden täht (Voronežan akademijan filial).

Edeline lidnümbrikon pämez' om Nikolai Lädin (kül'mku 2013 — eloku 2021).

Transport

Avtobusad da taksid oma kundaližeks transportaks lidnan südäimes. Jogilaivad (kezaaigan) i ezilidnelektrojonused üntenzoittas lidnad Samaranke.

Jonused ajadas lidnaspäi kudhe polehe raudteidme. Jogistancii i jogijüguport oma lidnan randal.

Galerei

• 
  Jumalanmaman Kazanin jumalaižen päjumalanpert', vn 2014 nägu
• 
  Sizranin Kremlin palad (2016): Spasan čuhunduz i jumalanpert' (huralpäi), Hristan Raštvoiden päjumalanpert' (1717)
• 
  Sizranin kivivoin ümbriradai tegim vl 2011
• 
  «Sizrangruzavto»-edheotand vl 2012
• 
  Sizranin LEK vl 2010
• 
  Sizranin medkolledž (2009, ende «Batum»-adivpert' i päjumalanpertin laukad)
• 
  Dramteatr A.N. Tolstoin nimed (2008)
• 
  Sizran' Gorod-raudtestancii vl 2014
• 
  Sizran' 1-päraudtestancii vl 2008

Tetabad sündnuded

• Ivan Demidov (sünd. 1963) — Venäman TV-vedai, TV-prodüser, kinorežissör i politikanmez'.
• Sergei Grigorjev (1875−1953) — oli Venälaižen imperijan i Nevondkundaližen Ühtištusen prozan kirjutai lapsiden i norišton täht.
• Aleksandr Peskov (sünd. 1965) — Nevondkundaližen Ühtištusen i Venäman teatran da kinon akt'or.

Homaičendad

1. Sizranin pühäpertid sobory.ru-saital. (ven.)
2. Sizranin medgumanitarižen kolledžan sait (medgum.ru). (ven.)
3. Sizranin politehnižen kolledžan sait (spk.minobr63.ru). (ven.)
4. Sizranin gubernižen kolledžan sait (gksyzran.ru). (ven.)
5. Sizranin čomamahtoiden i kul'turan kolledžan sait (szr-coll-isk.ru). (ven.)

Irdkosketused

• Municipaližen «Sizran'-lidnümbrik»-ühtnikan oficialine sait (adm.syzran.ru). (ven.)
• Lidnümbrikon Duman sait (syzran.samgd.ru) Samaran Gubernijan Duman oficialižel portalal. (ven.)

	Samaran agjan lidnad
	Čapajevsk | Kinel' | Neftegorsk | Novokuibiševsk | Oktäbr'sk | Otradnii | Pohvistnevo | Samar | Sizran' | Žigulövsk | Tol'jatti