From Wikipedia, the free encyclopedia
Osmii (Os — osmium latinan kelel) om 76nz' himine element himižiden elementoiden periodižes tabludes. Sen sijaduz om kahesandes gruppas (vanhtunuden klassifikacijan mödhe — kahesanden gruppan laptalagruppas, VIIIB), tabluden kudendes periodas.
| 76 |
0
2 14 32 18 8 2 |
| Os 190,23 |
|
| Osmii |
Element om harv londuses, pala Mankores — viž grammad tonnas. Ei voi löuta sidä joudjas olendas, no putub londuseližes ühthesuladuses iridijanke nevjanskit- i sisertskit-mineraloiš (kaimdas ičesündijad platinad päpaloin), se ühthesuladuz mülütab osmijan 10..50 %. Anglijalaine Smitson Tennant-himik avaiži osmijan vl 1804. Nimi libub amuižgrek.: ὀσμή-sanaspäi osme «haju», sikš ku osmijan-iridijan muglühthesuladusen segoitand vedes vai muiktuses veb haižujan osmijan tetrahapandusen sädamižhe.
Osmijal ei ole ičenašt biologišt rolid. Osmijan ülembaine hapanduz (OsO4) om toksine lujas.
Osmii om hudr hoštai hobedaižtaivazma päličmänendmetall. Metalline osmii andase mehanižele ümbriradmižele hondoin lujas. Om paramagnetikaks.
Atommass — 190,23. Ninevuz (normaližiš arvoimižiš) — 22,587 g/sm³ (kaikiš korktemb elementarižiden substancijoiden keskes). Suladandlämuz — 3306 K (3033 C°). Kehundlämuz — 5285 K (5012 C°).
Londuseline osmii mülütab seičemed izotopad, niišpäi viž stabilišt i kaks' vähäradioaktivišt: 184Os (0,02 %, T½=3 × 1013 vot, kändase vol'framaks-180 α-čihodamižen kal't), 186Os (1,59 %, pol'čihodamižen pord — 2 × 1015 vot, kändase vol'framaks-182 α-čihodamižen kal't), 187Os (1,96 %), 188Os (13,24 %), 189Os (16,15 %), 190Os (26,26 %), 192Os (40,78 %). Tetas 30 ratud radioaktivišt izotopad 161..183, 185, 191, 193..197 atommassanke, i ühesa izomärad. Niiden keskes kaikiš hätkembad oma 194Os-izotop kuz' vot pol'čihodamižen pordonke, 185Os (T½=93,6 päivest) i osmii-191 (15,4 päivest). Kaikiš hätkembad eläjad izomärad oma 191mOs (T½=13,1 časud), 183mOs (10 časud) i 189mOs (5,81 časud). Izotopad čihotas α- (izotopad 161, 162, 184, 186), α- i β-čihodamižen (izotopad 163..174) vai muite β-čihodamižen kal't (kaik toižed), kebnembad kändasoiš renijaks, jüžmakombad iridijaks, izotopad 163..174 — renijaks i vol'framaks, izotopad 161, 162, 184 i 186 — vol'framaks.
Muigotandmärad: −2, −1, 0, +1, +2, +3, +4, +5, +6, +7, +8. Kaikiš enamba levitadud oma +2, +3, +4 i +8.
Osmijan tuhk lämbitamižes reagiruib nenidenke substancijoidenke: hapanik, galogenad, rikin purud, selen, tellur, fosfor, azot- i rikmuiktused. Kompaktižel osmijal ei ole reakcijoid ni muglidenke, ni muiktusidenke, no sulatud muglidenke sädab segoitajid vedes osmatoid.
Ottas kävutamižhe osmijad metallurgijas, elektrotehnikas da elektronikas. Tegihe osram-ühthesuladust (osmii vol'framanke) lampoiden kalindnitiden täht. Osmii om hüvä katalizator mugažo.
Kaikiš järedamb löudmižsija om Suviafrikan Tazovaldkundas (Bušvel'd), znamasižed löudmižsijad sijadasoiš Venämas, AÜV:oiš, Kanadas i Kolumbijas. Osmijan puhthiden londuseližiden izotopoiden samine om jüged azj. Oz., Kazahstan eksportiruib puhtast osmijad-187.
 |
Osmii Vikiaitas |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
