From Wikipedia, the free encyclopedia
Napol' vai Neapol' (ital.: Napoli [ˈnaːpoli], sijaline pagin: Napule [ˈnɑːpələ] vai [ˈnɑːpulə], amuižgrek.: νέα πόλις nea polis «uz' lidn») om lidn da meriport Italijan suves. Se om valdkundan koumanz' surtte lidn, Kampanii-agjan (regionan) da sen Metropolitenižen Napol'-lidnan administrativine keskuz.
Lidnanznam
| Flag |
| Valdkund | Italii |
| Eläjiden lugu (2022) | 909,048 ristitud |
| Pind | 117,27 km² |
 | |
| Pämez' | Gaetano Manfredi (reduku 2021—) |
| Telefonkod | +39-(0)81 |
| Aigvö | tal'vel UTC+1, kezal UTC+2 |
Eländpunktan aluz om pandud amuižil grekalaižil 8. voz'sadal edel m.e. Partenop-nimenke mifologižen Partenopa-sirenan nimen mödhe. Mülüi Riman Tazovaldkundha, oli Rimalaižen imperijan palaks. Vozil 638−1137 oli Napolin gercogkundan pälidnaks.
Vozil 1942−43 Napol' oli alištunu amerikalaižiden bombardiruindale, äjad pertid oliba murenuded. Om äi mel'heižtahoid lidnas tähäsai, oz., 12. voz'sadan Kastel'-del'-Ovo-lidnuz Tirrenižen meren sarel. Lugetas Napolid klassižen piccan sündnundan sijaks (ital.: pizza napoletana) tomatoiden tondan Evropha jäl'ghe vspäi 1522.
Lidn sijadase Vezuvii-vulkanan pautkidenno, Keskmeren Napolin lahten randoil, 0..453 m korktusil, 100 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Matkad Rimhasai om 200 km lodeheze. Lujad manrehkaidused oleldas (jäl'geline oli vl 1980), lämoikividen da tuhkan heitandad (jäl'geline oli vl 1944). Antižed Pompei- i Gerkulanum-lidnad oma löutud mas, ned sijadasoiš päivnouzmha Napolišpäi.
Klimat om subtropine neps Keskmeren. Voden keskmäine lämuz om +15,9 C°, kezakun-sügüz'kun +21,3..+24,9 C°, tal'vkun-uhokun +8,7..+9,9 C°. Ekstremumad oma −5,6 C° (viluku) i +40 C° (eloku). Paneb sadegid 1008 mm vodes, enamba redukus (135 mm) i kül'mkus (152 mm), kuivahk sezon om semendkus-elokus (155 mm pordos). Läz ei olele lunt lidnas, no paneb Vezuvijan pautkil. Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 69..76 % röunoiš. Meriveden lämuz vajehtase +14..+26 C° röunoiš kuidme voden aigan.
Kogotas Napolin 30 nimitadud da nomeruidud fartalid (ital.: quartieri) kümnehe nomeruidud administrativižhe municipalitetha.
Edeline lidnan pämez' om Luidži de Madžistris (Luigi de Magistris, kezaku 2011 — reduku 2021).
Vl 2013 eläjiden lugu oli 989 111 ristitud. Kaik 967 068 eläjad oli lidnas vl 2017. Kaikiš suremb ristitišt oli 1 226 594 eläjad vl 1971, sid' ezilidnad šingotaškanziba. Enamba 3,1 mln ristituid elädas lidnaglomeracijas (2015, ühesanz' sija EÜ:s), sen rahvahansageduz poleneb vspäi 2003.
Kundaline transport om avtobusad, tramvaid, trolleibusad, ezilidnelektrojonused, funikulörad da katamaranad. Raudted da avtoted ühtenzoittas lidnad Rimanke i Adriatižen meren randpolenke. Metropoliten om lidnas vspäi 1993 (koume jonod, 34 stancijad, 35 km raudted vl 2017).
Rahvahidenkeskeine soda- da civiline Napol' -lendimport[1] (ital.: Aeroporto Internazionale di Napoli, NAP / LIRN, 10,8 mln passažiroid vl 2019) sijadase kudes kilometras pohjoižhe lidnan keskusespäi Kapodikino-rajonas. Sišpäi tehtas reisid Evropan äjihe maihe da Italijadme.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
