From Wikipedia, the free encyclopedia
Čikago (angl.: Chicago [ʃɪˈkɑːgoʊ] vai [ʃɪˈkɔːgoʊ]) om lidn AÜV:oiden pohjoižes, Illinois-štatan kaikiš suremb lidn. Se om koumanz' AÜV:oiden lidn ristitišton mödhe (Nju Jorkan da Los Andželesan jäl'ghe), järed finansine keskuz. Sijadase Mičigan-järven suvipäivlaskmaižel randal.
Lidnanznam
| Flag |
| Valdkund | Amerikan Ühtenzoittud Valdkundad |
| Eläjiden lugu (2020) | 2,746,388 ristitud |
| Pind | 607,44 km² |
 | |
| Pämez' | Brendon Džonson (semendku 2023—, Brandon Johnson) |
| Telefonkod | +1−312, +1−773, +1−872 |
| Aigvö | tal'vel UTC−6, kezal UTC−5 |
Läz 1670. vot majami-indejalaižiden žilo oli olmas Čikagon sijal. Nügüdläižen eländpunktan aluz om pandud 1780-nzil vozil peneks žiloks. Ezmäine tulii elämhä Žan-Batist Point du Sable oli franciženke da afrikaiženke augotižlibundanke, hän sauvoi fermad Čikago-jogensun randal. Čikago-žilo sai oficiališt lidnan statusad vozil 1833 (kuti «town») i 1837 (kuti «city»). Lidnan nimi om ottud francijalaižil sijaližiden indejalaižiden kelen shikaakwa-sanaspäi «meclauk», «meckünz'lauk».
Čikago eli vn 1871 järedan lämoipalon läbi, se andoi voimust sauda uden pertišton planan mödhe. Sauvondsarak šingotaškanzihe teravas, i vl 1885 mail'man ezmäine üläkorged pert' oli saudud lidnas.
Vl 1942 südäitukuine reakcii oli sädud ezmäižen kerdan mail'mas arni neciš lidnas, Čikagon universitetas.
Lidn sijadase štatan pohjoižpäivnouzmas, 176..205 m korktusil, 182 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Nene joged jokstas lidnadme: Čikago lidnan keskuses, Kalumet, Des-Pleis lidnan päivnouzmas. Lidnan ühthine pind om 607,44 km², sidä kesken kuivma 589,82 km², vezi otab 17,62 km².
Klimat om ven kontinentaline neps. Voden keskmäine lämuz +11,3 C°, kezakun-sügüz'kun +19,9..+24,8 C°, tal'vkun..uhokun −0,3..−3,2 C°. Ekstremumad oma −32 C° (viluku) i +43 C° (heinku). Kezaaigan minimum om +2 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +24 C° (uhoku). Paneb sadegid 1038 mm vodes, enamba sulakus-elokus (102..121 mm kus) i redukus (98 mm), vähemba tal'vkus-uhokus (54..59 mm kus). Paneb lunt 99 sm tal'ves.
Čikago jagase ühesaks lidnanlaptaks, ned alajagasoiš 77 lidnrajonaks (angl.: community area, 1920-nziden voziden lopuspäi), lidnrajonad — enamba mi 200 mikrorajonaks (angl.: neighborhood).
Edeližed lidnan pämehed oma Lori Laitfut (Lori Lightfoot, semendku 2019 — semendku 2023) i Ram Emanuel' (Rahm Emanuel, semendku 2011 — semendku 2019).
Vl 2010 lidnan eläjiden lugu oli 2 695 598 ristitud. Kaik 2 716 450 eläjad oli lidnas vl 2017. Läz 9,6 mln ristituid elihe Čikagon aglomeracijas (Sur' Čikago, angl.: Chicagoland) vl 2020, se otab koumant sijad AÜV:oiš i 26-nt sijad mail'mas eläjiden lugun mödhe.
Avtobusad i taksid oma kundaližeks transportaks lidnas. Lidn om valdkundan kaikiš znamasižembaks raudtesol'meks.
Rahvahidenkeskeine civiline Čikago O'Hara-lendimport[1] (ORD / KORD, 84,6 mln passažiroid vl 2019 i 2,2 mln tonnoid jüguid vl 2022) sijadase 27 km lodeheze lidnan azjaližes keskusespäi. Tehtas reisid kaiken mail'man pälidnoihe, Kanadan i Meksikan surihe lidnoihe, AÜV:oiden äjihe znamasižihe lidnoihe. Toižed rahvahidenkeskeižed lendimportad ratas ezilidnoiš: Geri / Čikago Geri-lidnas i Čikago Rokford ühtennimižes lidnas, no ned ei voigoi konkuriruida päiženke lendimportanke rahvahidenkeskeižiš reisiš.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
