Mito (Ibaraki)

Mito
水戸市
Mito; 水戸市
	alohida shahar
	; Bayroq ; Gerb
	36°21′57.0″N 140°28′16.5″E
Mamlakat	Yaponiya
Prefektura	Ibaraki prefekturasi
Maydon	217.32 km2 (83.91 kv mi)
Iqlim turi	nam kontinental
Rasmiy til(lar)i	yapon
Aholisi (2020)	269,343 kishi
Milliy tarkib	yaponlar
Konfessiyaviy tarkib	buddizm, sintoizm
Vaqt mintaqasi	UTC+9
Telefon kodi	029-224-1111
	Mito; 水戸市 Mito; 水戸市

Mito (yaponcha: 水戸市 Mito-si^?) Yaponiyaning Kanto hududining shimolidagi Ibaraki prefekturasining markazi. 2020-yil 1-iyul holatiga koʻra, shaharning 123,282 xonadonida 269,330 kishi istiqomat qiladi va har 1 km² hududiga 1239 kishi toʻgʻri keladi. 65 yoshdan oshganlar aholining 27.1 % ini tashkil etadi^[1]. Maydoni 217.32 km².

Qisqa faktlar Mamlakat, Prefektura ...

Yopish

Geografiyasi

Mito Ibaraki prefekturasining markazida joylashgan. Mito Tinch okeanidan 10 km ichkarida, shaharning shimolidan sharqqa qarab oqib oʻtadigan Naka daryosi quyiladigan joyda joylashgan. Janubda Senba koʻli dam olish maskani mavjud. Mito stansiyasidan gʻarb, ayniqsa janubi-gʻarb tomonida turar-joy binolari mavjud asosiy koʻcha joylashgan.

Atrofidagi munitsipalitetlar

Ibaraki prefekturasi

Hitachinaka
Kasama
Naka
Ibaraki
Oarai
Sirosato

Iqlimi

Mito nam subtropik iqlimga ega boʻlib, issiq yoz va sovuq qish, yengil qor yogʻishi bilan ajralib turadi. Mitoda oʻrtacha yillik harorat 13,6 °C. Yillik oʻrtacha yogʻin miqdori 1353,8 mm, sentyabr esa eng nam oy hisoblanadi. Eng yuqori harorat avgustda 25,2 °C atrofida, eng pasti esa yanvarda 3,0 °C atrofida boʻladi^[2].

Demografiyasi

Yaponiya aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra^[3], Mito aholisi oʻtgan asrda barqaror ravishda koʻpaygan.

Batafsil maʼlumot Yil, Aholi ...

Aholining oʻsishi
Yil	Aholi	±%
1950	141,154	—
1960	162,16	+14.9%
1970	195,818	+20.8%
1980	239,742	+22.4%
1990	260,456	+8.6%
2000	261,562	+0.4%
2010	268,75	+2.7%
2020	270,685	+0.7%

Yopish

Tarixi

Miloddan avvalgi IV asrda Mitoga Yamato xalqi joylashdi. Heian davrining oxirida, Heike urugʻining sarkardasi Baba Sukemoto Mitoga koʻchib oʻtdi va u yerda qal’a qurdi. Mito qal’asida shundan keyin bir necha marta boshliq oʻzgardi; Satake urugʻi nazorati ostida boʻlganlar Sengoku davrida uni qoʻlga kiritdilar, ammo 1603-yilda Sekigahara jangidan keyin Satake uni Tokugava Ieyasuga topshirishga majbur boʻldi. Ieyasuning oʻgʻli Tokugava Yorifusaga Mito qal’asi berildi, u oilaning asosiy nasl-nasabi muvaffaqiyatsizlikka uchragan taqdirda yangi syogun bilan taʼminlashga qodir boʻlgan uchta „gosanke“ filialidan birining rahbari boʻldi. Bu davrda Mito XVIII—XIX asrlarda Gʻarb taʼlimini nafaqat yapon xalqining texnologik taraqqiyoti, balki Yaponiyaning texnologik taraqqiyoti uchun vosita sifatida qoʻllab-quvvatlagan Ayzava Seisisai boshchiligidagi konfutsiy eʼtiqodidagi natativist olimlarning yigʻilishi boʻlgan Mito maktabi qarorgohi edi. Shahar Yaponiyaning oʻziga xosligi va xalqlar orasidagi ustunligini isbotlash vositasi edi. Kodokan xan maktablarining eng kattasi edi. Edo poytaxti Mito bilan toʻgʻridan-toʻgʻri Mito Kaido orqali bogʻlangan^[4]. Tokugava Mitoni Meidzi islohoti davrigacha boshqargan.

Mito shahri 1889-yil 1-aprelda zamonaviy munitsipalitetlar tizimining oʻrnatilishi bilan tashkil topgan. Bu payt shahar Yaponiyada tashkil etilgan birinchi 31 shahardan biri edi. 25 000 aholisi boʻlgan shahar Ibaraki prefekturasining prefektura markazi sifatida belgilangan. 1900-yilga kelib Joban liniyasi Mitoni Tokio bilan bogʻladi va 1910-yilga kelib butun shaharda telefonlar va elektr yoritgichlar mavjud boʻlgan. 1945-yil 2-avgustdagi Mito havo hujumi paytida, Ikkinchi Jahon urushi tugashi arafasida shaharning toʻrtdan uch qismidan koʻprogʻi yonib ketgan.

Mito chegaralari 1955-yildan 1958-yilgacha qoʻshni Kamiono, Vatari, Yoshida, Sakedo, Kavavada, Yanagava, Kunita va Iitomi va Akatsuka qishloqlarini qoʻshib olish orqali kengaytirilgan. Tsunezumi qishlogʻi 1992-yilda qoʻshib olingan. 2001-yilda Mito mahalliy avtonomiyaga ega boʻlgan maxsus shahar sifatida belgilandi. Qoʻshni Uchihara shahri 2005-yilda Mitoga boʻysundiriladi. Shahar 2011-yil Tohoku zilzilasi va sunamida jiddiy zarar koʻrgan, 25 982 ta uy toʻliq yoki qisman vayron boʻlgan; halokatdan soʻng 2 oʻlim holati qayd etilgan.

Mito 2020-yil 4-aprelda mahalliy avtonomiyalar yanada koʻpaygan holda asosiy shahar sifatida belgilandi.

Hukumat

Mito toʻgʻridan-toʻgʻri saylanadigan mer va 28 aʼzodan iborat bir palatali shahar kengashiga ega boʻlgan mer-kengash boshqaruv shakliga ega. Mito Ibaraki prefekturasi assambleyasiga olti nafar aʼzoni qoʻshadi. Milliy siyosat nuqtai nazaridan, shahar Yaponiya rejimi quyi palatasining Ibaraki 1-okrugi va Ibaraki 2-okrugi oʻrtasida boʻlingan.

Iqtisodiyot

Mito birinchi navbatda mintaqaviy savdo markazi va maʼmuriy shahardir, chunki Ibarakidagi sanoatning aksariyati yaqin atrofdagi Tsukuba va Hitachi shaharlari atrofida joylashgan. Mito kamtarona, ammo gullab-yashnayotgan turizm industriyasiga ega, markazida Kayraku-en bogʻlari va Tokugava oilasiga bagʻishlangan mahalliy muzeylar mavjud.

Taʼlim

Ibaraki universiteti
Tokiva universiteti
Tokiva Junior kolleji
Mitoda shahar hukumati tomonidan boshqariladigan 32 ta davlat boshlangʻich maktabi va 15 ta davlat oʻrta maktabi va milliy hukumat tomonidan boshqariladigan bitta davlat boshlangʻich va bitta davlat oʻrta maktabi mavjud. Shaharda bitta xususiy boshlangʻich va ikkita xususiy oʻrta maktab mavjud. Mitoda Ibaraki prefekturasi taʼlim kengashi tomonidan boshqariladigan yettita davlat oʻrta maktabi va yettita xususiy oʻrta maktab, shuningdek, faqat tungi va sirtqi kurslarni taklif qiluvchi bitta davlat va bitta xususiy oʻrta maktab mavjud. Prefekturada nogironlar uchun oltita maxsus taʼlim maktabi ham mavjud.
Shaharda Ibaraki koreys boshlangʻich, oʻrta va yuqori maktabi, Shimoliy Koreya maktabi joylashgan.

Transporti

Temir yoʻl

JR East — Mito/Joban liniyalari

Uchihara - Akatsuka — Kairakuen — Mito

JR East — Suigun liniyasi

Mito

Kasima Rinkai temir yoʻli Oarai Kasima liniyasi

Mito - Higasi-Mito — Tsunezumi

Magistral yoʻl

Joban tezyurar yoʻli — Mito almashinuvi
Kita-Kanto tezyurar yoʻli — Mito Minami almashinuvi
Higasi-Mito yoʻli — Mito-Oarai almashinuvi
6-milliy yoʻnalish
50-milliy yoʻnalish
51-milliy yoʻnalish
118-milliy yoʻnalish
123-milliy yoʻnalish
124-milliy yoʻnalish
245-milliy yoʻnalish
349-milliy yoʻnalish
400-miliy yoʻnalish

OAV

Ibaraki Simbun
Ibaraki eshittirish tizimi

Mahalliy diqqatga sazovor joylari

Mito — Yaponiyaning uchta buyuk bogʻidan biri hisoblangan Kayraku-en yapon bog'i joylashgan joy. 1842-yilda Tokugava Nariaki tomonidan qurilgan bogʻ butun mamlakat boʻylab oʻzining daraxtlari bilan mashhur. Koʻp odamlar bahorda, ayniqsa Ume festivali paytida gullarni koʻrish uchun bogʻga kelishadi. Yozda Mitoda shuningdek, Mito Kumon festivalini oʻtkaziladi.
Art Tower Mito
Ibaraki zamonaviy sanʼat muzeyi
Ibaraki prefekturasi tarix muzeyi
Kodokan maktabi
Senba koʻli
Mito qal’asi
Mito shahar botanika bogʻi
Tokiva Jindza

Professional sport

Mito HollyHock, J. League
Ibaraki Robots, B. League
Malva FK, F. League

Qardosh shahar munosabatlari

— Anaheim, Kaliforniya, AQSh, 1976-yil 21-dekabrdan buyon
— Chunsin, Xitoy, 2000-yil 6-iyundan beri
— Tsuruga, Fukui, Yaponiya, 1964-yil 10-oktyabrdan buyon

Taniqli shaxslar

Yuko Suzuhana, musiqachi
Yokoyama Taikan, rassom
Nakamura Tsune, rassom
Stomu Takeishi, musiqachi
Aritomo Goto, IJN admirali
Takeo Kurita, IJN admirali
Kindzi Fukasaku, rejissyor
Kindzi Fukasaku ish ustida
Takashi Koizumi, rejissyor
Teru Shimada, aktyor
Yutaka Nakadzima, aktyor
Hiroyuki Vatanabe, aktyor
Mika Katsumura, aktrisa
Sinʼichiro Ikebe, musiqachi
Mayumi Godzo, qoʻshiqchi
Nobuo Tobita, dublyaj aktyori
Megumi Nakadzima, dublyaj aktrisasi, qoʻshiqchi
Mayʼn (chapda) va Megumi Nakadzima (oʻngda) konsertda
Azusa Tadokoro, ovozli aktrisa, qoʻshiqchi
Mitoizumi Masayuki, sumo kurashchisi (Sekivake)
Musoyama Masashi, sumo kurashchisi (Ozeki)
Miyabiyama Tetsushi, sumo kurashchisi (Ozeki)
Takashi Yagihashi, oshpaz
Sugiura Sigemine, Ikkinchi Jahon urushi qiruvchi uchuvchisi
Hitachiyama Taniemon, sumo kurashchisi (Yokozuna)