Genuya

Genuya (italyancha: Genova [ˈdʒɛːnova], lig. [ˈzeːna], lotincha: Genua, Ianua) — Italiya shim.dagi shahar, Liguriya dengizining Genuya qoʻltigʻi sohilida. Genuya provinsiyasining maʼmuriy markazi, Liguriya viloyatidagi eng katta shahar. Aholisi 700 ming kishidan ziyod (1990-yillar oʻrtalari). Maʼmuriy jihatdan yoʻldosh shaharlari bilan birga Katta Genuya deb ataladi. Genuya mil. av. 1-asrda ligurlar turar joyi boʻlgan, 3-asrda rimliklar bosib olgan. 16-asrdan Ispaniya, soʻngra Avstriya qoʻl ostida. 1805 yilda Franiiyaga qoʻshib olingan. 1815 yildan Sardiniya qirolligi tarkibida. Genuya mamlakatning yirik porti va muqim sanoat markazlaridan. Italiya shim.dagi sanoat rayonlari tashqi savdo aloqalarini Genuya orqali olib boradi. Mamlakatdagi barcha eksport va importning 1/5 qismi Genuyadan oʻtadi (yuk ortish va tushirish yiliga qariyb 50 mln. t). Genuya orqali chetdan koʻproq neft, kumir, temir, paxta tolasi, yogʻoch-taxta, don keltiriladi; chetga tayyor sanoat mahsulotlari chiqariladi. Genuya yoʻlovchilar tashiladigan yirik port, temir yoʻl, avtomobil va havo yoʻllari tuguni. Xalqaro aeroport bor. Katta Genuyada Italiyadagi yirik kemasozlik, samolyotsozlik, aviatsiya va kema motorlari, turbinalar, qozonlar ishlab chiqarish, lokomotivsozlik, traktorsozlik, elektr uskunalari, harbiy sanoat, aniq mexanika, metallurgiya va neftni qayta ishlash sanoatlari joylashgan. Toʻqimachilik, jut, kimyo, oziqovqat va b. sanoat korxonalari ham bor. Shaharda bir necha issiqlik elektr markazi, universitet (15-asr), oliy oʻquv yurtlari, Nafis sanʼat akademiyasi, Shahar muzeyi (1892 yildan), suratlar galereyasi, opera va drama teatrlari va b. ishlab turibdi. Genuyaga turistlar koʻp keladi.

Genuya
44°24′25.87″N 8°56′2.34″E

Meʼmoriy yodgorliklari koʻp, jumladan Santamariya di Kastello cherkovi (11-asr), San-Lorenso sobori (11-asr), 16—17-asrlarda qurilgan saroylar va b. bor. Genuya Xristofor Kolumbning vatani.

Adabiyotlar

• OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil