Frankfurt

Frankfurt yoki Frankfurt an der Oder (nemischa: Frankfurt (Oder) , toʻliq nemischa: Frankfurt an der Oder  Frankfurt an der Oder, polyakcha: Słubice^[1][2][3]) Germaniyaning sharqiy qismidagi shahar, Brandenburg federal shtatidagi shahar okrugi boʻlib, bu yerda tumandan tashqari shahar maqomiga ega, Oder daryosidagi port. Aholisi – 57,0 ming kishi (2020-yil aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra).

Frankfurt
Shahar
Gerb
52°21′0″N 14°33′0″E
Mamlakat	Germaniya
Yer	Brandenburg
Hukumat
• Oberburgomistr	Martin Wilke
Maydon	14,761 km2 (5,699 kv mi)
Markazi balandligi	19-135 m
Aholisi  (2010)	60 330
Vaqt mintaqasi	UTC+1, yozda UTC+2
Telefon kodi	0335
Pochta indeks(lar)i	15201-15236
Avtomobil kodi	FF
Rasmiy kodi	12 0 53 000
Frankfurt

Geografiyasi

Hududi

Frankfurtning hududi 147,85^[4] km²dir. Dengiz sathidan oʻrtacha 40 m balandlikda joylashgan.

Tarixi

13-asrda Polsha hukmronligi davrida tashkil etilgan. 1225-yilda Sileziya shahzodasi Heinrich I Soqolli shaharga Katlama huquqini bergan^[5]. 1430-yilda Ganza ittifoqiga qoʻshilgan.

1759-yil 3-avgustda bu yerda yetti yillik urushning ittifoqchilari – ruslar va avstriyaliklar toʻqnashgan; bundan uch kun oldin shahar rus qoʻshinlari tomonidan bosib olingan^{[manba kerak]}.

19-asrda Poznan va Berlin oʻrtasida joylashganligi sababli Prussiya savdosida katta rol oʻynagan.

Shahar Ikkinchi Jahon urushi paytida juda koʻp azob chekdi va keyinchalik qayta tiklandi. Urushdan keyin u Oder boʻylab Germaniya va Polsha oʻrtasida boʻlindi (shaharning sharqiy qirgʻogʻidagi Polsha qismi Słubice deb ataladi). 1949-yildan 1990-yilgacha GDR tarkibida boʻlgan.

Demografiyasi

1998-yil 1-iyundan boshlab shaharda rasman yahudiylar jamoasi mavjud boʻlib, ular sobiq SSSR mamlakatlaridan kelgan emigrantlardir. Shuningdek, 2000 dan ortiq aholiga ega polyak ozchiliklari ham mavjud^[6].

Yil	Soni
1970	62 433
1980	80 414
1990	86 131

Yil	Soni
2000	72 131
2010	60 330
2011	60 002

Yil	Soni
2012	58 537
2013	58 018
2017	58 237

Yil	Soni
2020	57 015
2021	56 679
2022	58 230

Tarixiy va arxitektura yodgorliklari

Shahar hokimiyat binosi

Shaharning asosiy yodgorliklari diniy binolardir: Muqaddas Ona gotika cherkovi (nemischa: Marienkirche ), Fransisk monastiri cherkovi (nemischa: Nikolaikirche ) (taxminan 1226-yil, 16-asrda Uygʻonish davri uslubida qayta qurilgan), Heinrich von Kleistning barokko uslubidagi uyi (nemischa: Kleist Gedenk und Forschungstaette ) (1777-yil) va St. Gertrude cherkovi ^[7].

Frankfurt an der Oder yaqinida joylashgan, tashlab ketilgan Gronenfeld qishlogʻi, shuningdek, Birinchi jahon urushi paytida tashlandiq qabristonda halok boʻlgan bir necha yuz askarlar va harbiy asirlar dafn etilgan joydir.

Iqtisodiyoti

Mashinasozlik, toʻqimachilik, yogʻochsozlik, oziq-ovqat sanoati rivojlangan.

Infratuzilamasi

Shaharda Viadrina Yevropa universiteti joylashgan.

Madaniyati

• Kleist muzeyi
• Frankfurt an der Oderdagi Brandenburg davlat orkestri

Sport

Shaharda Frankfurt futbol klubi oʻynaydi.

Birodar shaharlar

•  Latviya: Valka
•  Ukraina: Shostka

Manbalar

1. „Ks. Stanisław Kozierowski, Atlas nazw geograficznych słowiańszczyzny zachodniej, Poznań 1934“. 2018-yil 27-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 16-iyun.
2. Mapa Polski 1:500 000 Wojskowy Instytut Geograficzny Sztabu Generalnego W. P., Warszawa 1947
3. [Koleje Pomorza 1:1100 000, marzec 1946 https://web.archive.org/web/20131023055353/http://www.kolej.one.pl/mapy/1/1099510834.jpg]
4. (unspecified title) — Federal Statistical Office.
5. Märkische Oderzeitung/Frankfurter Stadtbote, 7. Juli 2006, S. 15.
6. „slubice24.pl“. 2018-yil 16-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 16-iyun.
7. .

Brandenburg shtatining maʼmuriy xaritasida Frankfurt an der Oder notuman shahri

Havolalar

• Stadt Frankfurt (Oder)
• Rossiya vozvratila Germanii vitraji serkvi Svyatoy Marii (Marienkirche)