Yōtei togʻi

Yōtei togʻi (yaponcha: 羊蹄山 Yōtei-zan^?, literally "sheep-hoof mountain") Yaponiyaning Xokkaydo shahridagi Shikotsu-Toya milliy bogʻida joylashgan faol stratovolkan. U, shuningdek, Yezo Fuji yoki Ezo Fuji (yaponcha: 蝦夷富士^?) deb ham ataladi, „Ezo“ Xokkaydo orolining eski nomi boʻlib, u Fudziyama togʻiga oʻxshaydi. Togʻ Makkari Nupuri (yaponcha: マッカリヌプリ^?) va Shiribeshi-yama togʻi (yaponcha: 後方羊蹄山 Shiribeshi-yama^?) nomi bilan ham mashhur. Uning balandligi 1898 metrga yetadi^[1].Yotei togʻi Yaponiyadagi 100 ta mashhur togʻlar roʻyxatiga kiritilgan.

Yōtei togʻi 羊蹄山 Yōtei-zan
Turi	stratovulqon
Joylashuvi	Xokkaydo, Yaponiya 42°49′36″N 140°48′41″E
Yaponiya tabiiy xaritasi

Geologiya

Yotei vulqonining relyef xaritasi

Yotei togʻi asosan andezit va dasitdan tashkil topgan^[2]. Stratovulqon nosimmetrik joylashgan boʻlib, bu uning Fudzi togʻiga oʻxshashligini isbotlaydi.

Portlash tarixi

Tefroxronologiya Yotei togʻida ikkita portlash boʻlganligini koʻrsatadi. Eng soʻnggisi miloddan avvalgi 1050-yillarda togʻning shimoli-gʻarbiy qirgʻogʻidan Hangetsu ko'li (yaponcha: Hangetsu-ko^?) da paydo boʻlgan konusdan otilganligi taxmin qilinadi. Ilk portlash miloddan avvalgi 3550-yilga toʻgʻri kelgan boʻlishi mumkin.

Etimologiyasi

Yotei togʻi Fudzi togʻiga oʻxshash deyarli mukammal konussimon shakli tufayli Ezo Fuji nomi bilan ham tanilgan va bu uni Yaponiyaning turli mintaqalarida joylashgan „mahalliy Fudzi“ lardan biriga aylantiradi^[3].

Yaponiyaning Meidzi, Taysho va Shova davrlari davomida u bir nechta nomlar bilan ham tanilgan boʻlib, bular: „Shiribeshi-yama/Kōho-Yōtei-zan“, „Makkarinupuri“ va „Ezo Fuji“ nomlaridir. Ayrim xaritalardaYotei togʻi „Makkari-yama“ sifatida ham qayd etilgan.

1920-yilda Yaponiya yer oʻlchash departamenti tomonidan chop etilgan „Rusutsu“ hududining 50000:1 masshtabli topografik xaritasida togʻ „Shiribeshi-Yōtei-zan (Ezo-Fuji)“ deb qayd etilgan. Biroq, mazkur nomni oʻqish qiyin boʻlganligi sababli, Kutchan shahri uni Yotei-zan deb oʻzgartirishni soʻraydi. Oʻzgarish 1969-yil noyabr oyida Yaponiya Geospatial Axborot boshqarmasi tomonidan chop etilgan topografik xaritada amalga oshiri;ladi. Oʻshandan buyon Yotei-zanning hozirgi nomi xaritalarda aks eta boshlagan.

Togʻning sobiq „Shiribeshi-Yōtei-zan“ nomi „Shiribeshi-Yōtei“ joy nomidan kelib chiqqan boʻlib, u „Nihon Shoki“da Abe no Hirafu oʻz hukmronligini oʻrnatgan joy sifatida 17-maydagi qoʻlyozmalarida qayd etilgan. Milodiy 659-yilda (Imperator Kogyoku hukmronligining 5-yili) Ikashima va Uhona sulolalarining Ezo oilaviy guruhlari hududni boʻlib olishni istagani uchun tashkil etilgan^[4]. Ushbu yozuv hozirgi Yotei togʻi bilan bir xil joyga tegishlimi yoki yoʻqmi nomaʼlum. „Shiribeshi“ nomida yoziladigan belgilar „Shiribe“ deb ham oʻqiladi va yapon zavodining xitoycha nomi „Yotei“ uchun xitoycha belgilar bilan yozilgan lekin u yapon tilida „shi“ deb talaffuz qilinadi.

Yōtei togʻi
Klimatogramma
Y F M A M I I A S O N D     4.5     25 −10     5.2     27 −12     3.2     29 −5     1.4     32 6     1.3     39 17     1.3     48 29     3.2     54 34     11     56 37     14     44 26     9.6     36 19     6.6     30 4     6.2     27 −4 Oʻrtacha maksimal va minimal harorat (°C) Yogʻin miqdori (mm)
Y F M A M I I A S O N D     0.2     78 14     0.2     80 11     0.1     85 23     0.1     90 44     0     102 62     0     118 84     0.1     129 94     0.4     132 98     0.6     112 79     0.4     97 67     0.3     86 39     0.2     81 26 Oʻrtacha maksimal va minimal harorat (°F) Yogʻin miqdori (dyuym)

Aynular Makkarinupuri yoki Machineshiri (雌山) togʻini „ayol togʻi“ deb atashgan va janubi-sharqda joylashgan Shiribetsu-dake togʻini Pinneshiri (雄山) „erkak togʻi“ deb nomlashgan. Shiribetsu-dake, shuningdek, baʼzi yerliklar tomonidan Yotei togʻining eski Shiribeshi-Yōteizan nomidan farqli oʻlaroq, Zenpo-Yōteizan („oldindagi Yotei togʻi“ belgilari bilan yozilgan) deb ham ataladi.

Gallereya

Yotei togʻining koʻrinishi

Yana qarang

• Yaponiyadagi vulqonlar roʻyxati

Manbalar

1. „Japan Ultra-Prominences“. Peaklist.org. Qaraldi: 2015-yil 1-yanvar.
2. „YOTEI-ZAN“. Quaternary Volcanoes in Japan. Geological Survey of Japan, AIST (2006). 2012-yil 6-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 27-sentyabr.
3. „5 Stunning Hokkaido Mountains to Add to Your Bucket List (Hokkaido Mt. Fuji Lookalikes!) | LIVE JAPAN travel guide“ (en). LIVE JAPAN. Qaraldi: 2020-yil 14-may.
4. „Navy expedition of Abe no Hirafu“. emishi-ezo.net. Qaraldi: 2020-yil 14-may.

Havolalar

• Media related to Mount Yotei at Wikimedia Commons
• „Yoteizan: National catalogue of the active volcanoes in Japan“. - Japan Meteorological Agency
• Yotei Zan — Geological Survey of Japan