![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Otis_tarda_181119858.jpg/640px-Otis_tarda_181119858.jpg&w=640&q=50)
To‘xta tuvaloq
From Wikipedia, the free encyclopedia
Toʻxta tuvaloq, yoki dudak (lotincha: Otis tarda) — tuvaloqlar oilasiga mansub yirik qush. U asosan Yevrosiyoning choʻl va yarim choʻl mintaqalarida tarqalgan, ba’zan u koʻproq shimoliy kengliklarning ochiq joylarida uchraydi. Koʻpincha ular yaylovlarda, ekin maydonlarida va qishloq xoʻjaligida ishlatiladigan boshqa joylarda qoʻnim topishadi. Tuvaloq garbiy va janubiy qismlarida asosan u oʻtroq qush, shimol va sharqda koʻchmanchi yoki qisman uchib oʻtuvchi qush hisoblanadi.
Toʻxta tuvaloq | |
---|---|
![]() | |
Ilmiy tasniflash![]() | |
Olam: | Hayvonlar |
Tip: | Xordalilar |
Sinf: | Qushlar |
Oila: | Tuvaloqlar |
Urugʻ: | Otis |
Turlari: | Toʻxta tuvaloq |
Xalqaro ilmiy nomi | |
Otis tarda Linnaeus, 1758 |
Tuvaloq oʻsimlik va hayvonlarning yemishi hisoblangan — oʻtlar, madaniy oʻsimliklar, hasharotlar, ba’zan kaltakesaklar va sichqonsimon kemiruvchilar bilan oziqlanadi.
Bir vaqtlar juda koʻp va keng tarqalgan qush, 20-asrda tuvaloq yovvoyi tabiatda yoʻqolib ketuvchi juda kamyob turga aylandi. Shu boisdan ham bugungi kunda tuvaloq Xalqaro tabiatni muhofaza qilish ittifoqining Qizil kitobi, mazkur tur yashaydigan barcha mamlakatlarning Qizil kitoblari va turli xalqaro konvensiyalarga kiritilgan. Bir qator loyihalar turlarni saqlab qolish va u ilgari yoʻqolib ketganlarini qayta tiklashga qaratilgan. Yoʻq boʻlib ketishning asosiy sabablari inson faoliyati bilan bogʻliq - nazoratsiz ov, qishloq xoʻjaligi mexanizasiyalashgan uskunalardan foydalanish, landshaftlarning oʻzgarishi oqibatida yuz bergan.