Katrina toʻfoni
From Wikipedia, the free encyclopedia
Katrina toʻfoni (inglizcha: Hurricane Katrina) — 2005 -yil avgust oxirida sodir boʻlgan AQSh tarixidagi eng halokatli dovuldir[1]. Katrina Saffir-Simpson boʻroni shkalasi boʻyicha 5 magnitudaga yetgan va bu Atlantika havzasidagi rekordlar boʻyicha oltinchi eng kuchli dovulga aylandi.
Maksimal shamol | 280km/s (1 daqiqada) |
---|---|
Pastki bosim | 902 mbar ( hPa; 26,64 inHg ) |
Oʻlimlar | 1836 |
Ziyon | 125 milliard AQSh dollari (2005-yilda) |
Katrina dovulidan eng katta zarar Luiziana shtatidagi Yangi Orleanga yetkazildi, u yerda shahar hududining qariyb 80 foizi suv ostida qolgan, 700 mingga yaqin odam uy-joyidan ayrilgan[2]. Tabiiy ofat texnogen avariyalar, neftning to‘kilishi, jinoyatchilik va qonunbuzarlikning kuchayishi bilan birga bo‘ldi. Ularning umumiy taʼsiri 1836 aholi oʻlimiga va iqtisodiy yoʻqotishlar 125 milliard dollarga yetdi (2007-yil hisobi boʻyicha)[3].
Amerikalik sotsiologlarning fikriga koʻra, Katrina toʻfoni Amerika jamiyatida chuqur ildiz otgan bir qator muammolarni ochib berdi, ularni oʻrganish ushbu tabiiy ofatdan besh yil oʻtib ham toʻxtamadi[2]. Toʻfon bilan birga sodir boʻlgan jinoyatlar darajasi toʻgʻrisidagi eʼlon qilingan maʼlumotlarning tahlili shuni koʻrsatadiki, oʻgʻrilik va talon-torojlar soni juda kam baholanadi. Kriminogen vaziyatning keskin keskinlashuvining sabablari orasida birinchi navbatda aholining tanazzulga uchrashi, taʼlim tizimining tanazzulga uchrashi, ishsizlikning yuqoriligi va ish bilan band fuqarolarning past maoshi kiradi[2].