Ivate togʻi

Iwate togʻi (yaponcha: 岩手山 Iwate-san^?) Yaponiyaning Xonsyu shimolidagi Tohoku mintaqasidagi Ivate prefekturasining gʻarbiy qismidagi Ou togʻlarida joylashgan stratovulqoan majmuasi hisoblanadi. 2038 metr (6686 fut)^[1] balandlik bilan Ivate prefekturasidagi eng baland choʻqqi hisoblanadi. U Yaponiyadagi 100 ta mashhur togʻlar roʻyxatiga kiritilgan boʻlib, bu toʻplam1964-yilda alpinist va yozuvchi Kyūya Fukada tomonidan yozilgan^[2]. Togʻ Morioka prefekturasi poytaxtidan gʻarbda, Hachimantai, Takizava va Shizukuishi munitsipalitetlari chegarasida joylashgan. Togʻning katta qismi Tovada-Hachimantai milliy bogʻi chegaralarida joylashgan^[3][4][5]. Togʻ Fudzi togʻiga oʻxshashligi uchun „Nanbu Fuji“ deb ham ataladi.

Ivate togʻi 岩手山
Turi	stratovulqon kompleksi
Joylashuvi	Ivate prefekturasi, Yaponiya 39°51′12″N 141°00′03″E
Yaponiya tabiiy xaritasi

Geologiyasi

NNWdan Ivate togʻining aerofotosuratlari

Relyef xaritasi

Ivate togʻi eski gʻarbiy stratovulqon (Nishi-Ivate, „Gʻarbiy Ivate“) oʻrnida shakllangan yoshroq sharqiy simmetrik stratovulqondan (Higashi-Ivate, „Sharqiy Ivate“) iborat boʻlib, yirik kaldera hosil qilgan. Nishi-Ivate taxminan 700 000 yil oldin shakllangan va togʻ hududining uchdan ikki qismini tashkil qiladi. Higashi-Ivate keyingi (300 000 yil oldin) yillar uchun parazit vulqon hisoblanib, hozir togʻ choʻqqisini tashkil qiladi. Oval shaklli, 1,8 x 3 km Nishi-Ivataning kalderasining 0,5 km ga ega kengligidagi krateri, qisman Onavashiro koʻli deb nomlangan krater koʻli suv bilan toʻldirilgan. Bir necha somma, shu jumladan Yakushidakening eng kattasi, Higashi Ivate kraterining chetini qamrab oladi.

Tarixiy davrlarda Ivate togʻi 1686—1687-yillarda piroklastik koʻtarilish bilan portlagan; ammo, 1732-yilgi otilish ancha katta boʻlib, togʻning shimoli-sharqiy yon bagʻirlarida sezilarli darajada lava oqimiga sabab boʻlgan. Toʻrt kilometr uzunlikdagi bu lava oqimi („Yakebashiri lava oqimi“) Yaponiya hukumati tomonidan tabiiy yodgorlik sifatida belgilangan. Ivate togʻi 1732-yildan beri nofaol vulqon boʻlib, 1919-yilda bugʻ va kulning ozgina chiqishi va 1998-yildan 2003-yilgacha boʻlgan davrda bir qator vulqon zilzilalar qayd etilgan.

Yana qarang

• Yaponiya ultralari roʻyxati
• Yaponiyadagi vulqonlar roʻyxati
• Yaponiyadagi togʻlar roʻyxati

Manbalar

1. „Japan Ultra-Prominences“. Peaklist.org. Qaraldi: 1-yanvar 2015-yil.
2. Hyakumeizan, Hiking Japan!
3. „Introducing places of interest: Towada-Hachimantai National Park“. Ministry of the Environment. 2012-yil 27-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 29-fevral 2012-yil.
4. „Towada-Hachimantai National Park“. Natural Parks Foundation. 2017-yil 3-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 29-fevral 2012-yil.
5. Sutherland, Mary. National Parks of Japan. Kodansha, 1995 — 48–50-bet. ISBN 4-7700-1971-8.

Havolalar

• „Iwatesan: National catalogue of the active volcanoes in Japan“. — Japan Meteorological Agency
• Iwate Volcano — Geological Survey of Japan
• Iwatesan — Smithsonian Institution: Global Volcanism Program
• — Hiking in Japan, Mount Iwate
• Iwate Prefectural Tourism site^{[sayt ishlamaydi]}
• Hachimantai city tourism site (Wayback Machine saytida 13-oktabr 2014-yil sanasida arxivlangan)