![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Th%25C3%25A9%25C3%25A2tre_D%25E2%2580%2599op%25C3%25A9ra_Spatial.png/640px-Th%25C3%25A9%25C3%25A2tre_D%25E2%2580%2599op%25C3%25A9ra_Spatial.png&w=640&q=50)
Generativ sunʼiy intellekt
From Wikipedia, the free encyclopedia
Generativ sunʼiy intellekt (generativ AI, GenAI[1], yoki GAI) generativ modellar[2] yordamida matn, tasvir, video yoki boshqa maʼlumotlarni yaratishga qodir boʻlgan sunʼiy intellekt boʻlib, koʻpincha takliflarga javob beradi[3][4]. Generativ AI modellari oʻzlariga oldindan oʻqitilgan maʼlumotlarining belgilari va tuzilishini oʻrganadilar va keyin oʻxshash xususiyatlarga ega boʻlgan yangi maʼlumotlarni yaratadilar[5][6].
![A detailed oil painting of figures in a futuristic opera scene](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Th%C3%A9%C3%A2tre_D%E2%80%99op%C3%A9ra_Spatial.png/640px-Th%C3%A9%C3%A2tre_D%E2%80%99op%C3%A9ra_Spatial.png)
Transformatorga asoslangan chuqur neyron tarmoqlarning, xususan, katta til modellarining (Large language models LLM) takomillashtirilishi 2020-yillarning boshida generativ AI tizimlarining misli koʻrilmagan rivojlanishini taʼminladi. Bularga ChatGPT, Copilot, Gemini va LLaMA kabi chatbotlar, Stable Diffusion, Midjourney va DALL-E kabi matndan-tasvirga sunʼiy intellekt tasvir yaratish tizimlari va Sora kabi matndan videoga AI generatorlari kiradi[7][8][9][10]. OpenAI, Anthropic, Microsoft, Google va Baidu kabi kompaniyalar hamda koʻplab kichik firmalar generativ AI modellarini ishlab chiqdilar[3][11][12].
Generativ sunʼiy intellekt dasturiy taʼminotni ishlab chiqish, sogʻliqni saqlash, moliyaviy, koʻngilochar xizmatlar, mijozlarga xizmat koʻrsatish[13], savdo va marketing[14], sanʼat, tahririyat[15], moda[16], va mahsulot dizayni kabi turli sohalarda qoʻllaniladi[17]. Lekin, kiberjinoyatlar, odamlarni aldash yoki manipulyatsiya qilish uchun soxta yangiliklar kabi generativ sunʼiy intellekt imkoniyatlarini suiisteʼmol qilinishi mumkinligi va odamlarning ish joylarini ommaviy ravishda almashtirish haqida xavotirlar koʻtarilgan[18][19].