Frontal boʻlak
From Wikipedia, the free encyclopedia
Miya boʻlaklari
*Koʻk- Frantal boʻlak
*Sariq-Parietal yaʼni Tepa boʻlagi
*Pushti-Oksipital boʻlak yaʼni Ensa boʻlagi
*Yashil-Temporal boʻlak yaʼni Chakka boʻlagi
LOBUS FRONTALIS
Frontal boʻlak sutemizuvchilar miyaning toʻrtta asosiy boʻlagidan eng kattasi boʻlib, miya yarim sharining old qismida (parietal boʻlak va temporal boʻlak oldida) joylashgan. U parietal boʻlakdan markaziy boʻshliq deb nomalangan toʻqimalar orasidagi truba va chakka boʻlagidan lateral egat (Sylvian yorigʻi) deb ataladigan chuqurroq truba bilan ajralib turadi. Frontal lobning eng oldingi yumaloq qismi miyaning uchta qutbi frontal qutb sifatida tanilgan[1].
Frontal boʻlak frontal korteks yaʼni poʻstloq bilan qoplangan. Frontal korteksga premotor poʻstlogʻ va asosiy vosita poʻstlogʻi — motor korteksini qismlari kiradi. Frontal korteksni old qismi oldingi korteks bilan qoplangan. Birlamchi boʻlmagan vosita poʻstloq frontal burchakning funktsional jihatdan aniqlangan qismi.
Frontal boʻlakda 4 ta asosiy girus yaʼni burmalar mavjud. Presentral girus toʻgʻridan-toʻgʻri markaziy egatning old tomonida joylashgan boʻlib, unga parallel ravishda ishlaydi va tananing maʼlum qismlarining ixtiyoriy harakatlarini boshqaradigan asosiy markaz poʻstlogʻi. Frontal burmalarning gorizontal ravishda joylashgan 3 ta kichik boʻlimi — yuqori frontal girus, oʻrta frontal girus va pastki frontal girus . Pastki frontal girus uch qismga boʻlinadi — orbital qism, uchburchak qism va operkulyar qism[2].
Frontal boʻlakda miya yarim poʻstlogʻidagi dofamin neyronlarini koʻp qismi joylashgan. Dofaminergik yoʻllar, qisqa muddatli xotira vazifalari, motivatsiya bilan bogʻliq. Dofamin, talamusdan oldingi miyaga keladigan sensorli maʼlumotlarni cheklash va tanlashga moyildir[3].