Атхарва-веда
З Вікіпедії, вільної енциклопедії
З Вікіпедії, вільної енциклопедії
Атхарва-веда (санскр. अथर्ववेद) — священний текст індуїзму, одна з Вед, зазвичай під час нумерації розташовується на четвертому місці.
Індуїстська література | |
Веди | |
---|---|
Ріґ · Яджур | |
Сама · Атхарва | |
Розподіл | |
Самгіти · Брагмани | |
Араньяки · Упанішади | |
Упанішади | |
Айтарея · Брігадараньяка | |
Іша · Кена · Катха | |
Чхандог'я · Тайттірія | |
Прашна · Шветашватара | |
Мундака · Мандук'я | |
Веданґа | |
Шикша · Чандас | |
В'акарана · Нірукта | |
Джйотиша · Кальпа | |
Ітігаси | |
Магабгарата · Рамаяна | |
Пурани | |
Бхаґавата · Брагмавайварта | |
Ваю · Вішну · Падма | |
Маркандея · Нарада | |
Інші тексти | |
Смріті · Стотри · Шруті · Сутри | |
Бгаґавад-Ґіта · Панчаратра · | |
Тантри · Артхашастра · Агами · Кавача | |
Дхарма-шастри · Дів'я-прабандха · | |
Рамачарітаманаса · Йога-Васиштха | |
Теварам · Чайтанья-чарітамріта · | |
Шукасаптаті | |
Портал «Індуїзм» |
За індуїстською традицією, «Атхарва-веда» була переважно складена двома групами ріші, відомими як Бхрігу і Ангіраса. Частина «Атхарва-веди» приписується іншим ріші, таким як Каушік, Васіштха і Каш'япа. Збереглися дві редакції (шакхи) «Атхарва-веди», знані як Шаунакія і Пайппалада.
«Атхарва-веда» (санскр. अथर्ववेद, atharvavéda IAST) — складне слово: санскр. अथर्वन् atharvan IAST — «стародавній ріші»), і санскр. वेद veda IAST — «знання».
Належачи до самого раннього, ведичного, періоду староіндійської літератури, ця памʼятка займає особливе місце серед інших Вед, відрізняючись від них і за своїм змістом, і по тому ритуалу, який з нею пов'язаний. «Атхарва-веда» унікальна бо відображає ті сторони життя найдавніших індійців, памʼять про які зникла б назавжди, якби його не було зафіксована в цій Веді.
Інші Веди звернені до богів, подвиги яких вони вихваляють. Вони представляють високу, ієратичну поезію і можуть лише побічно відобразити інтереси і потреби людей того часу. «Атхарва-веда» набагато більш безпосередньо виражає потреби і бажання ведичних аріїв. У її заговорах і заклинаннях людина постає в інтимних аспектах свого існування. Саме з «Атхарва-веди» ми дізнаємося про нього такі побутові подробиці, які за своєю дрібʼязковістю не могли знайти місця в ієратичних гімнах. У Атхарваведі йдеться звичайно не про богів і міфи, а про людину у її суспільному й особистому житті, її хвороби і страхи і тощо. Це свого роду енциклопедія побуту ведійських племен, з якої можна почерпнути відомості і про помазання царя на царство, і про весілля або похорон, і про будівництво хатини, і про лікування хворих.
Безсумнівно належачи до ядра ведичних писань, Атхарваведа в деякому роді також є незалежною традицією, паралельною Рігведі і Яджурведі.
Тексти джайнізму і буддизму ворожіші до Атхарваведи, ніж до інших індуїстським текстів (називаючи її Аггавана (Aggvāna IAST)-Ведою або Ахавана (Ahavāna IAST)-Ведою). Вони навіть називають її не арійської Ведою, яку в Пайппаладі (paippalāda IAST) придумали для людських жертвоприношень. Індуїстські тексти також беруть жорстку позицію, зустрічаються заборони на згадування текстів атхарванів (Atharvān IAST) в контексті ведичної літератури, хоча деякі вважають, що причина цього — те, що Атхарваведа за часом йде останньою. Самі по собі атхарван-парішіштхас ( Pariśiśhthas IAST — доповнення) стверджують, що спеціальних жерців шкіл Мауда (Mauda IAST) і Джалада (Jalada IAST) слід уникати. Стверджують навіть, що жінки, повʼязані з атхарванов, можуть постраждати від абортів.
«Чаранавьюха», автором якої заведено вважати Шаунаку, перераховує дев'ять шакх, або шкіл,«Атхарва-веди»:
З них збереглися тільки редакції Шаунакія (АВШ) і Пайппалада (АВП). Головний текст Пайппалади вважається давнішим, ніж головний текст Шаунакіі, але обидва вони містять ще й пізні додатки та зміни. Часто порядок віршів у відповідних гімнах різниться, іноді в гімнах зустрічаються вірші, яких немає в іншій редакції. Ті місця, де обидві сходяться, найімовірніше, походять від превісної версії.
Також на «Вішну-пурані» і «Ваю-пурані» можна знайти кілька давніших шкіл, не перелічених у«Чаранавьюсі»:
Принаймні деякі з них розвинулися в інші школи, згадані в списку Чаранавьюхі. Самхітавідхі, Шантікальпа і Накшатракальпа — це п'ять текстів «кальпа», додані до традиції Шаунакіі і не утворили власних окремих шкіл.
Ґрунтуючись на тексті Пуран, ми можемо припустити наступну історію розвитку редакцій Атхарваведи:
vyāsa parāśarya IAST * | sumantu IAST | kabandha ātharvan-añgirasa IAST | +---- pathya IAST | | | +---- kumuda IAST | | | (?) | | +---- jalada IAST | +---- jājala IAST | +---- śaunakiya IAST | | | +---- babhravya IAST | | | +---- saindhavāyana IAST | | (?) | +---- munjakeśa IAST +---- devadarśa IAST | +---- mauda IAST +---- paippalāda IAST | | (?) | +---- stauda IAST +---- śaulkāyana IAST +---- brahmavada IAST | (?) +---- chāraṇavidyā IAST
Існують два головних загальноведичних тексти поєднувані з Атхарваведою: Вайтана-сутра (vaitāna sūtra IAST) і Каушик-сутра (kauśika sūtra IAST). Вони служать тій же меті, що і Відхана ( vidhāna IAST) Рігведи і цінніші для вивчення зв'язку Пуран і Вед, ніж сам текст Атхарваведи.
З Атхарваведою повʼязані декілька Упанішад, але вони, найімовірніше, є пізнішими доповненнями до традиції. Найважливіші серед них — Мундака (munḍaka IAST і Прашна (praṣna IAST). Перша містить важливі відсилання до Шаунака Шаунаки (Śaunaka IAST), засновника Шаунакія Шакхі, друга повʼязана з Пайппалада Шакхою.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.