Казахстан
From Wikipedia, the free encyclopedia
{{Күрүне |Тыва ады = Казахстан Республиказы |Тургустунганы = 1465 чыл — Казах хааннал |Хамаарылганың падежи = Казахстанның |Үндезин ады = каз. {{{1}}}
Казахстан (каз. Qazaqstan, албан ёзузу-биле Казахстан Республиказы (каз. Қазақстан Республикасы) — Төп Евразияда күрүне. Найысылал хоорайы – Астана (каз. Астана). Казахстанның Президентизи – Касым-Жомарт Кемел оглу Токаев (каз. Қасым-Жомарт Кемелұлы Токаев). Девискээрниң улуг кезээ Азияда, а биче кезээ – Европада. Чурттакчы чону – 18 117 641 кижи.
Тургустунганы | 1465 чыл – Казах хаанныг күрүне |
Аңгыланганы | 1991 чылдың декабрь 16 (ССРЭ-ден) |
Дылдары | казах дыл – күрүне дылы, орус дыл – албан дылы |
Найысылал хоорайы | Астана |
Улуг хоорайлары | Алматы, Астана, Шымкент, Караганда |
Чагырга хевири | президент республика, президент-парламент республика |
Президентизи | Касым-Жомарт Токаев |
Эреңгей сайыды | Аскар Мамин |
Парламентизи | Мажилис (Хурал) |
Девискээри | делегейде 9 дугаар
|
Шажыны | ислам |
Чурттакчы чону |
|
Акша демдээ | теңге (KZT, уруңу 398) |
Телефон уруңу | +7 |
Девискээрниң шөлү – 2 724 902 км2, Аргентинадан арай-ла бичии болуп турар. Делегейде девискээрлер аразында 9-ку черни ээлеп турар, Хамаарышпас Күрүнелер Каттыжылгазының (орус. Содрýжество Незави́симых Госудáрств) чурттарының аразында 2-ги черни (Россияның соонда) ээлеп турар. Чурттакчы чонунуң саны-биле 64 дугаар черде чоруп турар.
Чурттуң найысылал хоорайы – Астана. 1,8 сая чурттакчы чоннуг улуг хоорайы – Алматы. Күрүне дылы – казах дыл. А албан дылы – орус дыл (күрүне дылы-биле дең).
Эрге-чагырга биле девискээр хамаарылгазы 14 можулардан болгаш республиканың 2 чугула хоорайлары-биле (Астана, Алматы) чардынган. Оон аңгыда Байконур деп тускай эрге-байдалдыг хоорай бар. Ол хоорайны Россия 2050 чылга чедир хөлезилеп алган. Россия-биле хөлезилеп алган черлерниң ниити шөлү – 111 913 км2 (чурттуң 4,1% девискээри). Экономик-географтыг талазы-биле Казахстан Төп, Барыын, Чөөн, Айтмаматов Дамирбек кот