![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Libai_touxiang.jpg/640px-Libai_touxiang.jpg&w=640&q=50)
Ли Бо
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ли Бо (амгы норма-биле Ли Бай) азы Ли Тай-бо (кыд. 李白; 李太白; 701—762/763 чылдар) — кыдат Тан үезиниң шүлүкчүзү. Ол «шүлүк чогаалында өлүм чок» (кыд. 詩仙) деп билдингир[4]. Ли Бо кыдат литератураның эң хүндүткелдиг шүлүкчүлеринге хамааржыр болгаш делегейниң эң дээре шүлүкчүлериниң санынче кирип турар. Ол бодунуң соонда 1100 хире чогаалдарны, оларның иштинде 900 хире шүлүктерни, арттырган.
Ли Бо | |
---|---|
Lua алдаг: expandTemplate: template "lang-zh-cn" does not exist. | |
![]() | |
Төрүмел ады | кыд. 李白[1] |
Төрүттүнген хүнү | 701 майның 19[2] |
Төрүттүнген чери | |
Мөчээн хүнү | 762 ноябрьның 30[2] (61 хар) |
Мөчээн чери | |
Хамаатызы (албатызы) | |
Ажыл-херээ | поэт, поэт-песенник, каллиграф, чогаалчы |
Жанр | Поэзия |
Чогаадыкчы дылы | китайский (вэньянь)[d][2] биле Кыдат дыл[3] |
Ли Бонуң ада-иезиниң дугайында дыка эвээш медээлер арткан. Ооң шүлүктеринде адазын узун болгаш ак кирбиктиг эр кижи кылдыр чуруп көргүскен[5].
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/EmeiShanTop.jpg/320px-EmeiShanTop.jpg)
Ли Бонуң төрүттүнген чери орта билдинмес. Кезек шинчилекчилер ону бурунгу Туркестанның (Түрк эл күрүне), Суяб деп амгы Кыргызтанның соңгу кезээнде Токмак деп хоорайынга чанынга төрүттүнген деп турар. Өске бодал аайы-биле ол Ганьсу деп можуга төрүттүнген. Ли Бо 5 харлыг турда ооң өг-бүлези Цинляньсян деп черже (Кыдаттың мурнуу-барыын талазында амгы Сычуань можузунда Цзянъю деп хоорай) . Аңаа келгеш олар ол черниң «Ли» деп фамилиязын алганнар.
Күрүне школазынга Ли Бо өөренмээн, бажыңынга эртем чедип алган. Тос харлыында-ла шүлүк бижип эгелей берген[4]. 18 харлыында ол Миншань дагларынче даос Дун Яньцзы деп башкыже өөренип чорупкан. Ол үеде феодалдыг күрүнеге конфуцианство делгереп турган болгаш амыдырал дыка шыңгыы дүрүмнерге чагыртып турган. Ли Бо оон дезип, хостуг амыдырал дилеп чораан.
Чээрби беш харлыынга чедир ол бодунуң чурттап турган можузунуң аңгы-аңгы булуңнарын кезип каапкан. Ол черлерниң каас-чаражын мага хандыр көрүп, аңаа элээн хөй билдингир шүлүктерин бижээн. Ооң соонда Ли Бо Кыдатты эргий аян-тээлеп чоруп каан.
27 харлыында Ли Бо Хубэй можузунга келген, аңаа кезек артып каап, императорнуң сайыды турган кижиниң уйнуунга өгленип алгаш, ажы-төлдүг апарып, Аньлу дагларынга кезек чурттаан. Ынчалза-даа үр болбайн база оон дезип чорупкаш, кезек эштери-биле Шацюга келгеш, аңаа вино ижип, шүлүк бижип, каяа-даа ажылдавайн чуртталганың кежиин четтирип, мага ханып чурттап турарлар.
Аян-тээлеп чоруп турар чылдарында Ли Бо дыка хөй аңгы-аңгы аңгыларга хамааржыр, аңгы-аңгы мергежилдиг, салым-хуулуг, аажы-чаңныг кижилерге дужуп чораан. Оларның дыка хөйүнүң дугайында ол шүлүктеринде бижээн.