ChiCheŵa
From Wikipedia, the free encyclopedia
ChiCheŵa (panjiso kuti Chinyanja) chiyowoyero cha Bantu icho chikuyowoyeka mu Malaŵi na chiyowoyero cha ŵanthu ŵachoko waka mu Zambia na Mozambique. Chilembo chakwamba chi- chikugwiliskirika ntchito pa viyowoyero, ntheura chiyowoyero ichi chikuchemeka Chichewa na Chinyanja. Mu 1968, pulezidenti Hastings Kamuzu Banda (uyo nayo wakaŵa wa mtundu wa Chewa) wakakhumbanga kuti mu Malaŵi, zina la Chichewa lisinthe kufuma ku Chinyanja.[4] Mu Zambia, chiyowoyero ichi chikuchemeka Nyanja panji Cinyanja/Chinyanja'((chilankhulo) cha nyanja' (kuyowoya za Nyanja ya Malawi).[5]
ChiCheŵa | |
---|---|
Chinyanja | |
Chichewa, Chinyanja | |
Native to | Malawi |
Region | Southeast Africa |
Ethnicity | Chewa |
Native speakers | 2 million (2020[1])[2] |
Language family | Niger–Congo?
|
Writing system | Latin (Chewa alphabet) Mwangwego Chewa Braille |
Official status | |
Official language in | Malawi |
Recognised minority language in | |
Language codes | |
ISO 639-1 | ny |
ISO 639-2 | nya |
ISO 639-3 | nya |
Glottolog | nyan1308 |
Guthrie code | N.30 (N.31, N.121) [3] |
Linguasphere | 99-AUS-xaa – xag |
Vigaŵa ivyo chiyowoyero cha Chichewa ndicho chikayowoyeka chomene. Chizungu chikulongora kuti chiyowoyero cha Chichewa ndicho ntchilankhulo cha boma. | |
This article contains IPA phonetic symbols. Without proper rendering support, you may see question marks, boxes, or other symbols instead of Unicode characters. For an introductory guide on IPA symbols, see Help:IPA. |
Person | Mchewa |
---|---|
People | Achewa |
Language | Chichewa |
Chichewa chili mu gulu limoza la viyowoyero (Guthrie Zone N) na chiTumbuka, Sena na Nsenga.
Kwamba kale, ŵanthu ŵa mu Malawi ŵakuyowoya viyowoyero vya Chichewa na ChiTumbuka. Ndipouli, ciyowoyero ca Tumbuka cikasuzgika comene mu nyengo ya muwuso wa Pulezidenti Hastings Kamuzu Banda, cifukwa mu 1968 cifukwa ca fundo yake yakuti paŵe mtundu umoza na ciyowoyero cimoza, ciyowoyero ici cikaleka kuŵa ca boma mu Malawi. Ntheura, chiyowoyero cha Tumbuka chikafumiskika mu masukulu, pa wayilesi, na mu manyuzipepara.[6] Mu 1994, apo boma la Tumbuka likamba kulamulira na vipani vinandi, ŵakambaso kutegherezga maungano gha pa wayilesi, kweni mabuku na mabuku ghanyake ghakaŵa ghachoko.[7]