Время, выделенное для выполнения скриптов, истекло. Гре́ция яки Юнанстан (Юнанистан), рәсми исем Греция Җөмһүрияте (юнанча Ελλάδα ή Ελλάς, рәсми – юнанча Ελληνική Δημοκρατία, тарихи исем – юнанча Ελλάς), Көньяк Европада, Балкан ярымутравында урнашкан дәүләт.
Тарих
2011 ел җан исәбе буенча Грецияның халкы 10,8 млн кеше булган. Башкаласы һәм иң зур шәһәре — Афина , аннан соң Фессалоники шәһәре бара.
Греция стратегик рәвештә Европа, Азия һәм Африка киселешендә урнашкан. Балкан ярымутравының көньяк очында урнашып, ул төньяк-көнбатышта Албания белән, төньякта Македония һәм Болгария җөмһүриятләре белән һәм төньяк-көнчыгышта Төркия белән чиктәш. Греция тугыз географик регионнан: Македония, Үзәк Греция, Пелопоннес, Фессали, Эпирус, Эгей Утраулары (Додеканес һәм Цикладаларны кертеп), Фракия, Крит һәм Ионик Утраулардан тора. Эгей Диңгезе материктан көнчыгышта ята, Ионик Диңгез көнбатышта һәм көньякта Урта Диңгез. Греция Урта Диңгез бассеинында иң озын яр буе сызыгына ия һәм дөньяда озынлык буенча 11-енче озынлыгы 13676 км (8498 миля) булган яр буе сызыгына ия, шулай ук аның күпсанлы утравы бар, шуларның 227-се кеше яши торган. Грецияның 80 проценты таулы, аның иң биек пигы Олимп Тавы, биеклеге 2918 м (9573 фут).
Юнан тарихы илләр арасында иң озынлардан берсе. Ил Көнбатыш мәдәниятнең бишеке буларак танылган, ул демократиянең туу урыны булган һәм шулай ук Көнбатыш фәлсәфә, Олимпик уеннар, Көнбатыш әдәбият, историография, сәяси фән, төп фәнни һәм математик принциплар һәм трагедия һәм комедияне кертеп Көнбатыш театрның туу урыны булып тора. Юнанлар беренче мәртәбә Филипп Македонлы тарафыннан безнең эрага кадәр дүртенче гасырда берләштерелгән. Аның улы Искәндәр Бөек тиз вакытта борынгы дөньяның күпчелеген яулап алып, грек мәдәниятен һәм фәнен көнчыгыш Урта Диңгездән Һинд Елгасына кадәр тараткан. Рум тарафыннан безнең эрага кадәр икенче гасырда аннексияләнеп, Греция Рум Империясенең һәм аның варисы Византиянең интеграль өлешенә әйләнгән. 15-енче гасыр уртасында Госманлы доминионы астына төшеп, хәзерге заман Греция дәүләте 1830-ынчы елда бәйсезлек сугышыннан соң барлыкка килә. Грецияның бай тарихи мирасы аның 17 ЮНЕСКО Дөнья Мирасы Урыннарында чагыла.
Греция демократик һәм үсеше зур булган ил, аның икътисады алга киткән һәм югары керемле, яшәү сыйфаты югары һәм яшәү стандарты югары. Берләшкән Милләтләрнең нигезләүче әгъзасы Греция унынчы ил булып Европа Җәмгыятьләренә (Европа Берлегенең алдан килүчесе) кушылган һәм 2011 елдан бирле Еврозонаның өлеше булып торган. Ул шулай ук күпсанлы башка халыкара институтларның, шулар арасында Европа Шурасы, НАТО, Икътисад Хезмәттәшлек һәм Үсеш Оешмасы, Дөнья Сәүдә Оешмасы, ОБСЕ һәм OIF әгъзасы булып тора. Грецияның уникаль мәдәни мирасы, шуннан чыгып зур туризм сәнәгате һәм күренекле кораблар секторы аны урта куәтле дәүләт итеп классификацияләргә мөмкинлек бирә. Ул Балканнарда иң зур икътисад һәм анда әһәмиятле региональ
Европа берлегенә керә.
Дәүләт һимны
Греция хаклы рәвештә дөньяда иң күләмле тексты булган гимнлы дәүләт исеменә дәгъва кыла ала. Аңарда ким дигәндә 158 куплет исәпләнә. Ә аны иҗат иткән шагыйрь Диони́сиос Со́лома (Διονύσιος Σόλομα — 1798-1857) поэмасында 254 дүртьюллык бар. Әсәр 1823 елда язылган, аңарда ил азатлыгы өчен көрәшүчеләрнең каһарманлыгына дан җырлана.
Грециянең шул замандагы кыйралы Георг I аны илнең милли гимны дип игълан итә. Әлбәттә, поэма тексты нык кыскартылган килеш. Яңа гимнның көен Николаос Мантзарос (Νικολαοσ Μαντζαροσ — 1795-1873) 1828 елда яза. Ул Италиядә белем алган музыка белгече була. Шул сәбәпле, Грецияне кимсетергә теләүчеләр, “Ελευθεριά” (“Азатлык”) мелодиясе грекларныкы түгел, итальяннарныкы, дип лыгырдана башлыйлар. Әмма бу — яла ягу гына. Греклар үзләре дә баштарак, бу көй безнең музыкаль традицияләргә тәңгәл килми, дип шикләнә торган булганнар. Ләкин бу рухландыргыч музыканы беренче кат тыңлап караганда ук, аның атаклы һәм бик борынгы грек биюе “Сиртаки” белән бертуган икәнен абайлыйсың.
Шулай да, грек кыйралы Отто гимн көен Алманиянең музыка белгечләре тарафыннан тикшертергә карар кыла. Алманнар бернинди плагиат тапмыйлар. Ниһаять, 1864 елда гимн кыйралның махсус эдикты белән рәсми дәүләт символы буларак раслана.
Рәсми чараларда гимнның беренче куплеты башкарыла.
«Азатлыкка һимн»
Таныш миңа, туган илем,
Иң үткен кылычларың,
Үткен карашың да синең —
Колачлый ул Җир шарын.
Затлы эллин тамырыннан
Үсеп чыккан бер аклык, —
Борынгыдай көчле рухлы,
Котлы булсын Азатлык,
Борынгыдай көчле рухлы,
Котлы булсын Азатлык,
Борынгыдай көчле рухлы,
Котлы булсын Азатлык!
«Azatlıqqa himn»
Tanış miña, ğäziz ilem,
İñ ütken qılıçlarıñ,
Ütken qaraşıñ da sineñ —
Qolaçlıy ul Cir şarın.
Zatlı ellin tamırınnan
Üsep çıqqan ber aqlıq, —
Borınğıday köçle ruxlı,
Qotlı bulsın Azatlıq,
Borınğıday köçle ruxlı,
Qotlı bulsın Azatlıq,
Borınğıday köçle ruxlı,
Qotlı bulsın Azatlıq,
Дин
Ил Конституциясе нигезендә, православие христианлыгы дәүләт дине булып тора. Дин паспортта күрсәтелә. Дин тоту иреге игълан ителә. Башка дин тарафдарлары арасында: мөселманнар — Греция халкының (10 473 мең кеше) 5, 70 % ы (613 мең кеше) (2020), католиклар — 58 мең кеше (1990), протестантлар — 40 мең, яһүд дине тарафдарлары — 5 мең (күбесенчә Салоникида), Иегова шаһитләре — 30 меңгә якын кеше, традицион грек дине тарафдарлары — якынча 2 мең[1].
Искәрмәләр
Сылтамалар
Моны да карагыз
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
