Чыңгызхан
From Wikipedia, the free encyclopedia
Bu mäqäläneñ latin älifbasındağı igezäge bar.
Чыңгыз яисә Чыңгызха́н (монг. Чингис хаан [tʃiŋɡɪs χaːŋ], үзисем – Тимерче, Темуҗин, tat.lat. Çıñğızxan) (1155 яки 1162 — 25 август, 1227) — Монголия hәм бөтен Урта Ауразия (шул заманда - Бөек Татар иле, лат. Tataria Magna) кабиләләрен hәм халыкларын берләштереп дөнья тарихындагы иң зур империя төзүче иң атаклы, беренче патша (хан, император). Хәзерге дөньядә Чыңгыз токымына караган 16 млн тирәсе кеше яши дип баралар, алар арасында - казакълар, татарлар, руслар, кытайлар, монголлар hәм башка халыклар бар.
Кыска фактлар Чыңгызхан, Туган телдә исем ...
Чыңгызхан | |
---|---|
Туган телдә исем | Чингис хаан |
Туган | 1155 яки 1162 Делюн-Болдок[d], Всемонгольское государство[d] |
Үлгән | 25 август 1227(1227-08-25) Иньчуань[d], Си Ся[d] |
Үлем сәбәбе | падение с лошади[d] |
Ватандашлыгы | Монгол империясе |
Һөнәре | гаскәр башлыгы, хаким |
Җефет | Бортэ[d], Хулан[d], Гурбесу[d], Есуй[d], Есүгән, Чахэ[d], Princess Qiguo[d], Хадаан[d] һәм Ибаха-беки[d] |
Балалар | Җүчи, Чагатай, Үгәдәй, Толуй |
Ата-ана | |
Кардәшләр | Джочи-Хасар[d], Бектер[d], Бельгутей[d], Хачиун[d], Тэмуге[d] һәм Темулун[d] |
Катнашкан сугышлар/алышлар | Монгольское завоевание Хорезма[d], Монгольско-цзиньская война[d], Битва при Далан-Балджутах[d], Сражение у хребта Ехулин[d], Битва на реке Инд (1221)[d] һәм Монгольское завоевание Си Ся[d] |
Ябу
Үз гаскәрләре белән Чыңгызхан Кытай, Урта Азия җирләрен басып алган. Монгол империясен нигезли һәм аның беренче ханы була.