Рөнтген нурланышы

Рөнтге́н нурланышы (tat.lat. Röntgen nurlanışı(үле сылтама))— фотон энергияләре энергетик шкалада ультрашәмәхә һәм гамма-нурланыш арaсында урнашкан электромагнитик дулкыннар. Дулкын озынлыклары - ⁻² - 10³ Å (10⁻¹² - 10⁻⁷ м).

Рөнтген нурланышы
... хөрмәтенә аталган	Вильгельм Конрад Рентген
Әүвәлгесе	гамма-нурланыш
Киләсе	ультрашәмәхә нурланыш
Ачучы яки уйлап табучы	Вильгельм Конрад Рентген
Длина волны	50 нанометр
Рөнтген нурланышы Викиҗыентыкта

Электромагнит нурланыш
Синхротрон
Циклотрон
Тормозлау
Җылылык
Монохроматик
Черенков
Күчү
Радионурланыш
Микродулкын
Терагерцлы
Инфракызыл
Күренмә
Ультрашәмәхә
Рөнтген
Гамма-нурланыш
Ионлаштыру
Реликт
Магнит-дрейфлы
Икефотонлы
Спонтан
Мәҗбүр

1895 елда Вилһелм Рөнтген югары ешлыклы нурланыш, кыска дулкын озынлыгы 10⁻² - 10³ Å (10⁻¹² - 10⁻⁷ м) белән тикшереп ача. Шушы электромагнит дулкыннарының озынлыгы (ешлыгы, дәрманы) иңшәмәхә (ультрафиолет) һәм гамма нурланышлары арасында тора. Кыска дулкын озынлыгы булганлыктан Рөнтген нурланышы кристалл рәшәткәсендә сибелмичә каты һәм сыек җисемнәрендә үтеп керәләр. Тыгыз кристалл рәшәткәсе Рөнтген нурланышын сеңдерә, мәсәлән сөякләр, кургаш - Pb. Кургаш экраннары, махсус электромагнит җайланмалы кулланып Рөнтген сурәте ясала.

Шушы Рөнтген кыска дулкын озынлыклы (югары ешлыклы) нурланышы медицинада, фәнни тикшеренүләрдә, сәнәгатьтә киң кулланыла.

Нурланыш бәяләмәләре

Рөнтген дулкыннарының бәяләмәләре:

• дәрман = 100 эВ - 250 кэВ
• ешлык = 3×10¹⁶ - 6×10¹⁹ Гц (Һерз)
• дулкын озынлыгы = 0,005—10 нм

Ачу

Рөнтген нурланышын Вилһелм Конрад Рөнтген ачкан.

Сылтамалар

• Рентген трубкасы бите 2008 елның 13 ноябрь көнендә архивланган. (ингл.)
• Рентген диагностикасы (алм.)