Курган өлкәсе — Россия Федерациясенең Азия өлешендә урнашкан субъекты. Урал федераль округсена керә.
| Курган өлкәсе | |
| Байрак[d] | Илтамга[d] |
 |  |
| Нигезләнү датасы | 6 февраль 1943[1] |
|---|---|
 | |
| Дәүләт |
 Россия[2] |
| Башкала | Курган |
| Административ-территориаль берәмлек | Россия[3] |
| Сәгать поясы | YEKT[d] һәм Азия/Екатеринбург[d][4] |
| Геомәгълүматлар | Data:Russia/Kurgan Oblast.map |
| Хөкүмәт башлыгы | Вадим Шумков[d][5] |
| Канунбирү органы | Курганская областная дума[d] |
| Халык саны | 753 002 (2024) |
| Административ бүленеше | Әлмән районы[6], Белозерское районы[6], Варгаши районы[6], Далматово районы[6], Звериноголовское районы[6], Каргаполье районы[6], Катай районы[6], Кетово районы[6], Кортамыш районы[6], Лебяжье районы[6], Макушино районы[6], Мишкино районы[6], Мокроусово районы[6], Петухово районы[6], Половинное районы[6], Тубыл буе районы[6], Сафакүл районы[6], Яңа Күчердек районы[6], Частоозёрье районы[6], Шадрин районы[6], Шатрово районы[6], Шумиха районы[6], Щучье районы[6], Юргамыш районы[6], Городской округ город Курган[d][6] һәм Городской округ город Шадринск[d][6] |
| Нәрсә белән чиктәш | Чиләбе өлкәсе, Свердловск өлкәсе, Төмән өлкәсе, Төньяк Казакъстан өлкәсе һәм Куштанай өлкәсе |
| Алыштырган | Чиләбе өлкәсе |
| Кулланылган тел | рус теле |
| Бүләкләр |
 |
| Мәйдан | 71 488 км² |
| Рәсми веб-сайт | kurganobl.ru(рус.) |
_-_Kurgan_Oblast.svg) | |
| Һәйкәлләр исемлеге | список объектов культурного наследия России в Курганской области[d] |
| Феноменның икътисады | экономика Курганской области[d] |
| Номер тамгасы коды | 45 |
| Монда җирләнгәннәр төркеме | [d] |
 | |
 Курган өлкәсе Викиҗыентыкта | |
Өлкә үзәге — Курган шәһәре.
География
Чиктәшлек
| Як | Россия субъекты яки дәүләт |
|---|---|
| Төньяк | Свердловск өлкәсе |
| Төньяк-көнчыгыш | Төмән өлкәсе |
| Көньяк | Казакъстан |
| Көнбатыш | Чиләбе өлкәсе |
Өлкә Көнбатыш Себернең көньяк-көнбатышында, Тубыл елгасының урта агымы бассейнында урнашкан. Җир өсте тигез диярлек, көнбатышта һәм көньяк-көнбатышында аз гына күтәренке.
Климат
Климат — кискен континенталь, июльнең урта температурасы — +19 °С, гыйнварның урта температурасы — -18 °С. Уртача еллык явым-төшем күләме ~400 мм.
Гидрография
Төп елгалар — Тубыл, Исәт (Мияс, Теча һәм Сәнәр белән), Уй, Кортамыш, Юргамыш — өлкәнең көнбатыш өлешендә урнашалар.
Курган өлкәсендә 2943 күл исәпләнә, аларның күпчелеге көнчыгышта һәм көньяк-көнбатышында урнашалар.
Тарих
Урал артының тарихы палеолит чорыннан ук башлана.
Беренче кешеләр торагы Шикаевка авылында табыла.
Неолит чоры тораклары Кошкина һәм Охотина авылларында табыла.
Б.э.к. XVII — VIII гасырларда биредә алакүллеләр яшәгән.
13-16 гасырларда бүгенге өлкә җирләре Алтын Урда, ә соңрак Себер ханлыгы составында булганнар. 1586 елдан, Күчем хан җитәкләгән Себер ханлыгы басып алынгач,бу җирләр тулысы белән руслар кулына күчә.
Совет чорында хәзерге Курган өлкәсе җирләре башта Урал, ә аннан соң Чиләбе өлкәсе составында булганнар.
Курган өлкәсе 1943 елның 6 февралендәге ССРБ Югары Шурасы указы белән оештырылган.[7] Өлкә составына Чиләбе өлкәсенең 32 көнбатыштагы район һәм Омск өлкәсенең 4 районы кертелгән. 1944 елда өр-яңадан оештырылган Төмән өлкәсе составына Армизон, Бердюжье, Исәт һәм Упорово районнары кертеләләр.
Халык
Курган өлкәсе халкы 2010 елга якынча 911 мең кеше.
Торак пунктлар
Курган өлкәсенең эре торак пунктлары
| № | Шәһәр | Халык саны | № | Шәһәр | Халык саны | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Курган | 333 606 | 11 | Макушино | 8 338 | |||||
| 2 | Шадрин | 77 756 | 12 | Мишкино | 8 034 | |||||
| 3 | Шумиха | 17 819 | 13 | Юргамыш | 7 616 | |||||
| 4 | Кортамыш | 17 099 | 14 | Кетово | 7 251 | |||||
| 5 | Катай | 14 003 | 15 | Лебяжье | 6 452 | |||||
| 6 | Далматово | 13 911 | 16 | Шатрау | 5 688 | |||||
| 7 | Петухово | 11 292 | 17 | Усть-Целинное | 5 076 | |||||
| 8 | Щучье | 10 973 | 18 | Лесниково | 5 056 | |||||
| 9 | Варгаши | 9 254 | 19 | Мокроусово | 4 849 | |||||
| 10 | Каргаполье | 8 433 | 20 | Иковка | 4 672 | |||||
| 2010 елның җанисәбе буенча | ||||||||||
Милли состав
1959—2002 еллар:
| Народ | 1959, мең кеше[8] | 1970, мең кеше[9] | 1979, мең кеше[10] | 1989, мең кеше[11] | 2002, мең кеше[12] |
|---|---|---|---|---|---|
| Руслар | 925,5 (92,6 %) | 995,9 (91,7 %) | 991,4 (91,8 %) | 1008,4 (91,4 %) | 932,6 (91,5 %) |
| Татарлар | 19,6 (2,0 %) | 23,9 (2,2 %) | 23,5 (2,2 %) | 22,6 (2,0 %) | 20,9 (2,0 %) |
| Башкортлар | 12,7 (1,3 %) | 17,5 (1,6 %) | 17,7 (1,6 %) | 17,5 (1,6 %) | 15,3 (1,5 %) |
| Казакълар | … | 12,6 (1,2 %) | 14,0 (1,3 %) | 15,8 (1,4 %) | 14,8 (1,5 %) |
| Украиннар | 13,4 (1,3 %) | 13,6 (1,2 %) | 12,8 (1,2 %) | 14,0 (1,3 %) | 11,2 (1,1 %) |
Администртив бүленеш
Муниципаль районнар
- Әлмән районы
- Белозерское районы
- Варгаши районы
- Далматово районы
- Звериноголовское районы
- Каргаполье районы
- Катай районы
- Кетово районы
- Куртамыш районы
- Лебяжье районы
- Макушино районы
- Мишкино районы
- Мокроусовский районы
- Петухово районы
- Половинное районы
- Тубыл буе районы
- Сафакүл районы
- Целинное районы
- Частоозёрье районы
- Шадринск районы
- Шатровский районы
- Шумиха районы
- Щучье районы
- Юргамыш районы
Шәһәр округлары
Шулай ук карагыз
Искәрмәләр
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
