Советлар Берлеге коммунистик фиркасе

Советлар Союзы Коммунистик Партиясе яки Советлар Берлеге Коммунистик Фиркасе (tat.lat. Sovetlar Berlege kommunistik firqäse(үле сылтама), рус. Коммунистическая партия Советского Союза, КПСС, сөйләү телендә — па́ртия) — Совет Социалистик Җөмһүриятләр Берлегендә хакимлек итүче фирка, 1920-еллардан 1990 елга кадәр — СССРның бердәнбер фиркасе. Хакимлек итүгә монополия хокукына ия булган, шул статус СССР конституцияләрендә^[1][2] беркетелә. Фирканең генерали секретаре Совет дәүләтенең Илбашы булып торган.

Советлар Берлеге Коммунистик Фиркасе
Лидер:	СБКФ ҮК Генераль (беренче) сәркәтибе
Нигезләү датасы	1898
Таратылу датасы	6 ноябрь 1991
Штаб фатиры	Мәскәү, Иске мәйдан, 4
Идеология:	марксизм-ленинизм, социализм, коммунизм, большевизм
Яшьләр оешмасы:	Бөтенсоюз ленинчыл коммунистик яшьләр берлеге В.И. Ленин исемендәге Бөтенсоюз пионер оешмасы
Әгъзалар саны:	19 487 822 кеше (1989)
Шигарь:	«Барлык илләрнең пролетарийлары, берләшегез!»
Гимн:	Интернационал
Матбугат чарасы	Правда

1991 елның 6 ноябрендә таратыла.

Тарих

Фирка 1898 елда берничә социал-демократик һәм марксистик түгәрәкләр нигезендә оештырыла. Россия социал-демократик эшчеләр фиркасенең оештыру съезды Минскида 1898 елның 13—15 мартында үткәрелә.

1917 елда Россия социал-демократик эшчеләр фиркасе курамыннан Россия социал-демократик эшчеләр (бәлшәвикләр) фиркасе аерылып чыга. 1918 елдан — Россия коммунистик (большевистик) фиркасе, 1925 елдан — Бөтенсоюз коммунистик (большевистик) фиркасе, 1952 елдан — Советлар Берлеге коммунистик фиркасе.

1991 елның 23 августында РСФСР җирендәге СБКФ эшчәнлеге туктатыла, аның милеге конфискацияләнә.^[3] 1991 елның 6 ноябрендә РСФСР Президенты указы буенча тыела һәм таратыла.^[4]

Әгъзалар саны

Ел	Әгъзалар саны[5]
1927 ел	786288 кеше
1937 ел	1453828 кеше
1941 ел	2490479 кеше
1945 ел	3965530 кеше
1950 ел	5510787 кеше
1955 ел	6610238 кеше
1960 ел	8017249 кеше
1965 ел	10811443 кеше
1970 ел	13395253 кеше
1972 ел	14109432 кеше
1973 ел	14330525 кеше
1989 ел	19487822 кеше

Генераль (беренче) сәркатипләре

1922–1953	Йосыф Сталин
1953	Георгий Маленков
1953–1964	Никита Хрущёв
1964–1982	Леонид Брежнев
1982–1984	Юрий Андропов
1984–1985	Константин Черненко
1985–1991	Михаил Горбачёв
1991	Владимир Ивашко (в. б.)

Галерея

• 
  Фирка әгъзасы билеты
• 
  СБКП ҮК бинасы
• 
  СБКП Татарстан обкомының беренче секретаре таныклыгы
• 

Моны да карагыз

• Россия Федерациясе коммунистик фиркасе
• Большевизм
• «Фирка алтыны»
• Правда

Искәрмәләр

1. Конституция (Основной Закон) Союза Советских Социалистических Республик (утверждена постановлением Чрезвычайного VIII Съезда Советов Союза Советских Социалистических Республик от 5 декабря 1936 года). Статья 126
2. Конституция (Основной Закон) Союза Советских Социалистических Республик (Принята на внеочередной седьмой сессии Верховного Совета СССР девятого созыва 7 октября 1977 г.) Стаья 6.
3. УКАЗ Президента РСФСР от 25.08.1991 N 90, archived from the original on 2011-11-07, retrieved 2013-03-20
4. архив күчермәсе, archived from the original on 2011-11-07, retrieved 2013-03-20
5. Коммунистическая партия Советского Союза, archived from the original on 2012-08-25, retrieved 2013-03-20